Ποια η σχέση ηθικής και πολιτικής;

17:57 22/7/2015 - Πηγή: Huffington Post Greece

Πολιτικά μιλώντας, ένα σύστημα κανόνων που καθόριζε τη συμπεριφορά των πολιτειών αλλά και των πολιτικών υποκειμένων υπήρχε ως υπόβαθρο πολιτικών πρακτικών και αποφάσεων σε κάθε ιστορική περίοδο. Η αποδοχή όμως κάποιων αξιών δεν ήταν πάντα αρκετή για να θεωρηθεί ότι πολιτική και ηθική συμβαδίζουν ή ότι η πρώτη υπακούει στη δεύτερη. Από την πλευρά της ηθικής δεν ήταν λίγες οι φορές που πολιτικοί και πολιτικές επιλογές έχουν κατηγορηθεί ως κατά κανόνα ανήθικοι και ανήθικες, αφού η συνύπαρξη πολιτικής και ηθικής έχει θεωρηθεί και εξακολουθεί να θεωρείται από πολλούς ως ουτοπία.

Το αξιακό σύστημα

της πολιτικής κατά την περίοδο της συγκρότησης των εθνικών κρατών, δηλαδή το γνωστό πολύπτυχο ελευθερία, δικαιοσύνη, ισότητα και ανθρώπινα διακαιώματα έχει διατηρηθεί σε γενικές γραμμές ως βασικό πλαίσιο της παγκοσμιοποιημένης πολιτικής κοινωνίας της εποχής μας. Ωστόσο ο κοσμοπολιτισμός που διαπνέει το πλανητικό πλέον «χωριό» στο οποίο μετέχουμε διαμορφώνει μια σύγχρονη νεωτερική τάση, που κατά τον Habermas έχει μετασχηματίσει το πολιτικό γίγνεσθαι σε ένα μετα-εθνικό κοινωνικό μοντέλο, εντός του οποίου η πολιτική δράση επαναπροσδιορίζεται αναγκαίως. Το πολιτικό υποκείμενο ατομικό ή συλλογικό αναστοχάζεται τη θέση του στο παγκόσμιο γίγνεσθαι και διαμορφώνει τις ιστορικές συνθήκες μιας νέας εξέλιξης, εντός των οποίων αναδύονται οι κανόνες της νέας εποχής.

Αν αυτό που μόλις περιγράψαμε είναι το βασικό ηθικό πλαίσιο των πολιτικών πρακτικών, εντός των οποίων κινούνται οι σύγχρονοι πολιτικοί σχεδιασμοί και συσχετισμοί, εν τούτοις η οικονομική και επικοινωνιακή δομή της παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας έχει έντονα τα χαρακτηριστικά των ανισοτήτων και των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε επίπεδο τόσο ατομικότητας όσο και συλλογικότητας, γεγονός που επιτείνεται από την καθηλωτική - ολοκληρωτική σχεδόν επιβολή των επικοινωνιακών μέσων στις ανθρώπινες συνειδήσεις, σε βαθμό ώστε η οργουελιανή εκδοχή περί mind control να μην ακούγεται διόλου εξωπραγματική.

Ποια λοιπόν η σχέση ηθικής και πολιτικής; Το ερώτημα, διαχρονικό και καίριο για την ανθρώπινη ζωή, έχει διαγράψει μακρά πορεία στην ιστορία της πολιτικής φιλοσοφίας αλλά ακόμη μεγαλύτερη και πολυσχιδέστερη στην πολιτική πραγματικότητα όλων των εποχών. Σήμερα, που η παγκόσμια κοινωνία τείνει προς μια ενιαία πολιτικο-οικονομική μορφή ή τουλάχιστον εμφανίζει παρεμφερείς φόρμες πολιτικού σχεδιασμού παγκοσμίως, πόσο επίκαιρο είναι το ζήτημα μιας παγκοσμιοτικής ηθικής που να μπορεί να αγκαλιάζει τη συμπεριφορά του ανθρώπου τόσο προς το περιβάλλον όσο και προς τον Άλλο, νοούμενο είτε ως πολίτη είτε ως ανεξάρτητη ηθική προσωπικότητα; Επεκτείνοντας την προβληματική μας, το ερώτημα που εγείρεται σήμερα για πολιτικούς και πολίτες είναι κατά πόσον η πολιτική δραστηριότητα στην παγκόσμια σκηνή μπορεί να υπακούει σε μια νέα γενικευμένη ηθική συμπεριφορά που να αποκρυσταλλώνεται ως παρακαταθήκη της δύσκολης εποχής μας προς το μέλλον.

Προβλήματα, όπως αυτά που προαναφέραμε, απασχολούν τη σύγχρονη φιλοσοφική σκέψη αλλά και τη φιλοσοφική παιδεία της χώρας μας, η οποία, μεταξύ των άλλων, εκφράζεται κάθε χρόνο και με το παγκόσμια καθιερωμένο πλέον Διεθνές Συνέδριο Φιλοσοφίας, που διοργανώνεται από τη Διεθνή Εταιρεία Ελληνικής Φιλοσοφίας και το Διεθνές Κέντρο Ελληνικής Φιλοσοφίας και Πολιτισμού τα τελευταία 27 χρόνια. Το φετινό Συνέδριο της εν λόγω Εταιρείας με θέμα « Παγκοσμιοτική ηθική και πολιτική» που έλαβε χώρα στη Βουλιαγμένη (Καβούρι) από 11-16 Ιουλίου είχε μεγάλη επιτυχία. Η συμμετοχή συνέδρων και ομιλητών από όλο τον κόσμο υπήρξε αθρόα, γεγονός ιδιαιτέρως αισιόδοξο για την Ελλάδα και την εμβέλεια της ελληνικής φιλοσοφικής δραστηριότητας μέσα στις ζοφερές μέρες των τελευταίων πολιτικών γεγονότων.

-- This feed and its contents are the property of The Huffington Post, and use is subject to our terms. It may be used for personal consumption, but may not be distributed on a website.