Πόλεις «καμίνια»: Πώς άσφαλτος, τσιμέντο και αστικές θερμικές νησίδες προκαλούν «ασφυξία»

07:09 1/8/2023 - Πηγή: Huffington Post Greece

Χρειάζoνται μόνο μερικά δευτερόπλετπα για να υποστεί κανείς ένα αρκετά σοβαρό έγκαυμα. Η άσφαλτος και το τσιμέντο όταν εκτίθενται στο άμεσο ηλιακό φως μπορούν συχνά να φτάσουν σε επιφανειακές θερμοκρασίες έως και 82 βαθμούς Κελσίου τις πιο ζεστές μέρες, εξηγεί ο Δρ. Κέβιν Φόστερ, ο οποίος διευθύνει το Κέντρο Εγκαυμάτων της Αριζόνα στο Φοίνιξ.

Σε όλη την Ευρώπη, τις ΗΠΑ, την Κίνα και αλλού τα ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών έχουν σπάσει αυτό το καλοκαίρι

και τα κύματα καύσωνα σε μεγάλο μέρος του κόσμου αναμένεται να επιμείνουν μέχρι τον Αύγουστο. Οι μετεωτορολικλές υπηρεσίες προβλέπουν ασυνήθιστη ζέστη τουλάχιστον για το επόμενο δίμηνο.

Λόγω των υψηλών θερμοκρασιών στο Φοίνιξ, οι γιατροί έχουν περιθάλψει πολλούς ασθενείς που υπέστησαν εγκαύματα από πτώση στο έδαφος ή άγγιγμα επιφανειών που ήταν πολύ πιο ζεστές από την καταγεγραμμένη θερμοκρασία του αέρα.

Οι επιφανειακές θερμοκρασίες διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στο πόσο ζεσταίνεται μια περιοχή και επίσης αποτελούν κίνδυνο για την υγεία κατά τη διάρκεια ακραίων θερμοκρασιών.

Κατά τη διάρκεια των κυμάτων καύσωνα, ένα σημαντικό ποσό της ενέργειας του ήλιου απορροφάται και αντανακλάται από επιφάνειες που εκτίθενται στις ακτίνες του, με αποτέλεσμα οι θερμοκρασίες τους να αυξάνονται σημαντικά.

Αυτές οι θερμές επιφάνειες μεταφέρουν στη συνέχεια τη θερμότητά τους στον περιβάλλοντα αέρα, αυξάνοντας τη συνολική θερμοκρασία του αέρα. Ορισμένες επιφάνειες, όπως το γρασίδι ή το χώμα, απορροφούν λιγότερη θερμότητα, όμως άλλα δομικά υλικά όπως η άσφαλτος ή το σκυρόδεμα είναι ικανά να απορροφούν έως και το 95% της ενέργειας του ήλιου, η οποία στη συνέχεια ακτινοβολείται πίσω στη γύρω ατμόσφαιρα.

Κατά τις ημέρες που το θερμόμετρο δείχνει 38°C, αυτή η θερμοκρασία αναφέρεται στη θερμοκρασία του αέρα, την οποία οι μετεωρολόγοι συνήθως μετρούν σε ύψος τουλάχιστον ένα μέτρο πάνω από την επιφάνεια. Ωστόσο, σε αυτές τις θερμοκρασίες, επιφάνειες όπως η άσφαλτος ή το τσιμέντο μπορεί να ξεπεράσουν τους 65°C, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει δερματικά εγκαύματα. 

Αστικές θερμικές νησίδες

Η διαδικασία της αστικής ανάπτυξης αλλάζει βαθιά το τοπίο. Οι φυσικές και διαπερατές επιφάνειες αντικαθίστανται από αδιαπέραστες κατασκευές όπως κτίρια και δρόμοι. Αυτό δημιουργεί κάτι που οι κλιματολόγοι αποκαλούν «αστικές θερμικές νησίδες» - περιοχές εντός πόλεων που παρουσιάζουν σημαντικά υψηλότερες θερμοκρασίες σε σύγκριση με τις κοντινές αγροτικές περιοχές.

Είναι, επίσης, περιοχές με υψηλές συγκεντρώσεις ανθρώπων. Στην Ευρώπη, σχεδόν τα μισά σχολεία και νοσοκομεία των πόλεων βρίσκονται σε αστικές θερμικές νησίδες, εκθέτοντας ευάλωτους πληθυσμούς σε θερμοκρασίες απειλητικές για την υγεία καθώς επιδεινώνονται οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Σύμφωνα με την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ, η ετήσια μέση θερμοκρασία αέρα μιας πόλης με 1 εκατομμύριο ή περισσότερους κατοίκους μπορεί να είναι 1 έως 3°C θερμότερη από τις γύρω περιοχές. Σε μια καθαρή, ήρεμη νύχτα, αυτή η διαφορά θερμοκρασίας μπορεί να φτάσει ακόμη και τους 12°C σε σύγκριση με τις αγροτικές περιοχές.

Οι αστικές θερμικές νησίδες δημιουργούνται μέσω ενός συνδυασμού παραγόντων. Οι χώροι πρασίνου και η βλάστηση διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στη μείωση της θερμοκρασίας της επιφάνειας μέσω της εξατμισοδιαπνοής, κατά την οποία τα φυτά απελευθερώνουν νερό στον περιβάλλοντα αέρα, διαχέοντας τη θερμότητα του περιβάλλοντος.

Εν τω μεταξύ, η αστική γεωμετρία, με τις αποφρακτικές της δομές, παγιδεύει τη ζέστη τη νύχτα. Επιπλέον, οι αστικές επιφάνειες απορροφούν και αποθηκεύουν περισσότερη θερμότητα σε σύγκριση με τη φυσική κάλυψη του εδάφους, αυξάνοντας περαιτέρω τη θερμοκρασία. 

Η διαφορά που κάνουν τα πάρκα στη θερμοκρασία των πόλεων δείχνει την κρίσιμη ισορροπία μεταξύ της αστικής ανάπτυξης και των χώρων πρασίνου, που συμβάλλουν στον μετριασμό των υψηλών θερμοκρασιών. Ακόμη και οι μικροί χώροι πρασίνου μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Στην Ελλάδα, αναφέρει το Reuters, οι πολεοδόμοι της Αθήνας έχουν δημιουργήσει «πάρκα τσέπης», μεταμορφώνοντας μικρά οικόπεδα που κάποτε ήταν γεμάτα σκουπίδια και αγριόχορτα.

Related...Πόλεις: Θερμικές νησίδεςΚαύσωνες και πυρκαγιές φέρνουν τα πάνω κάτω στον τουρισμό της ΜεσογείουΚαύσωνας «Κλέων»: Έβρασε μέχρι και η θάλασσα – Πού άγγιξε τους 30 βαθμούς Κελσίου