«Πόλεμος» για την άρση της πατέντας των εμβολίων κατά του κορονοϊού

07:16 7/5/2021 - Πηγή: Huffington Post Greece

Φωτιές έχει ανάψει η ξαφνική αλλαγή στάσης από τις ΗΠΑ που εμφανίζονται τώρα υπέρ της άρσης της πατέντας των εμβολίων κατά του κορονοϊού - μια πρόταση που έχει χωρίσει στα δύο τη διεθνή κοινότητα και παράλληλα έχει προκαλέσει την έντονη αντίδραση των φαρμακοβιομηχανιών.

Η Ευρωπαϊκή Ενωση εμφανίζεται διατεθειμένη να συζητήσει την πρόταση Μπάιντεν, όπως έκανε σαφές η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

«Η Ευρωπαϊκή Ενωση

είναι, επίσης, έτοιμη να συζητήσει κάθε πρόταση που αντιμετωπίζει την κρίση με αποτελεσματικό και πραγματιστικό τρόπο» δήλωσε, κατά την διάρκεια ομιλίας της στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Φλορεντίας.

Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού, Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους, χαιρέτισε την απόφαση Μπάιντεν, κάνοντας λόγο για μια «μνημειώδη στιγμή στη μάχη κατά της Covid-19» και πρόσθεσε ότι οι ανακοινώσεις της Ουάσιγκτον αποτελούν «πανίσχυρο παράδειγμα» της αμερικανικής ηγεσίας στην αντιμετώπιση των παγκόσμιων υγειονομικών προκλήσεων.

«Ναι» από Μακρόν, «όχι» από Μέρκελ

Ωστόσο, η καγκελάριος, Ανγκελα Μέρκελ, δεν φαίνεται να συμφωνεί. Εκπρόσωπος της γερμανικής κυβέρνησης δήλωσε την Πέμπτη ότι η πρόταση των ΗΠΑ για άρση της πατέντας των εμβολίων θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στην παραγωγή, προσθέτοντας ότι οι κύριοι παράγοντες είναι η ικανότητα παραγωγής και οι ποιοτικές προδιαγραφές, παρά τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας.

«Η προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας είναι πηγή καινοτομίας και πρέπει να παραμείνει έτσι στο μέλλον», δήλωσε.

Στο αντίποδα, ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος ήταν μέχρι τώρα επιφυλακτικός για ένα τέτοιο ενδεχόμενο, δήλωσε ότι τάσσεται «εντελώς υπέρ της άρσης των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας» για τα εμβόλια κατά της Covid-19.

«Ναι, οφείλουμε προφανώς να ενεργήσουμε έτσι ώστε αυτό το εμβόλιο να γίνει ένα παγκόσμιο δημόσιο αγαθό», πρόσθεσε ο Γάλλος πρόεδρος κατά τα εγκαίνια ενός μεγάλου εμβολιαστικού κέντρου στο Παρίσι, υπογραμμίζοντας παράλληλα πως βραχυπρόθεσμη προτεραιότητα είναι «το δώρο των δόσεων» και «η παραγωγή σε σύμπραξη με τις πιο φτωχές χώρες».

Στις 23 Απριλίου, ο Ε. Μακρόν είχε δηλώσει αντίθετος με την άμεση άρση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας των εμβολίων, εξηγώντας πως το θέμα δεν είναι αυτό αλλά εκείνο της μεταφοράς τεχνολογίας.

«Εκείνο που είπα απλώς, το οποίο είναι μια πραγματικότητα, είναι πως σήμερα, έχουμε ένα μποτιλιάρισμα, το οποίο καθιστά δύσκολη την πρόσβαση στα εμβόλια», διευκρίνισε χθες. «Μπορούμε να μεταφέρουμε τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας σε παρασκευαστές φαρμάκων στην Αφρική, όμως δεν έχουν την πλατφόρμα για να παράγουν το αγγελιοφόρο RNA. Το θέμα μας είναι να μεταφέρουμε την τεχνολογία και την τεχνογνωσία των πλατφορμών που παράγουν εμβόλια με αγγελιοφόρο RNA στην Αφρική, εκεί είναι το κλειδί», τόνισε.

Υπέρ και ο Πούτιν

Ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, τόνισε ότι «αναμφίβολα, η Ρωσία θα υποστηρίξει μια τέτοια προσέγγιση». Ζήτησε μάλιστα από τη ρωσική κυβέρνηση να εργαστεί σε αυτή την κατεύθυνση, λέγοντας: «Υπό τις τρέχουσες συνθήκες, όπως έχω πει πολλές φορές στο παρελθόν, δεν θα πρέπει να σκεφτείτε πώς θα αποκομίσετε το μέγιστο όφελος αλλά πώς θα εγγυηθείτε την ασφάλεια των ανθρώπων».

Η κυβέρνηση της Ελβετίας, από την άλλη, εκτιμά πως η απόφαση αυτή αφήνει αναπάντητα πολλά ερωτήματα.

Η κρατική γραμματεία οικονομικών υποθέσεων, SECO, που είναι αρμόδια για την οικονομική πολιτική και τις εμπορικές διαπραγματεύσεις, πρόσθεσε ότι η Ελβετία παραμένει πεπεισμένη ότι η άρση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας στο πλαίσιο της πανδημίας δεν θα μπορούσε να εγγυηθεί τη δίκαιη, προσιτή και γρήγορη πρόσβαση σε εμβόλια, φάρμακα και διαγνωστικά προϊόντα για την Covid-19.

Αντίθετες οι φαρμακοβιομηχανίες

«Απογοητευτική» χαρακτήρισε την ιδέα η Διεθνής Ομοσπονδία Φαρμακοβιομηχανιών, που εξέδωσε σχετική ανακοίνωση.

«Είμαστε απόλυτα ευθυγραμμισμένοι με τον στόχο τα εμβόλια κατά της Covid-19 να μοιράζονται γρήγορα και δίκαια σε όλο τον κόσμο. Αλλά όπως συνεχίζουμε να λέμε, μια προσωρινή άρση είναι η κοινή αλλά λάθος απάντηση σε ένα σύνθετο πρόβλημα», υπογράμμισε η ανακοίνωση του λόμπι φαρμακοβιομηχανιών, που έχει έδρα στην Γενεύη.

«Η άρση των πατεντών στα εμβόλια για την Covid-19 δεν θα αυξήσει την παραγωγή, ούτε θα παράσχει πρακτικές λύσεις που χρειάζονται για την αντιμετώπιση αυτής της παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης. Αντιθέτως πιθανώς θα οδηγήσει σε αποσυντονισμό», πρόσθεσε η IFPMA. Οι πραγματικές προκλήσεις είναι οι εμπορικοί φραγμοί, η συμφόρηση στις αλυσίδες εφοδιασμού, οι ελλείψεις πρώτων υλών και η «προθυμία των πλούσιων χωρών να αρχίσουν να μοιράζονται δόσεις με φτωχές χώρες», ανέφερε.

Στο ίδιο μήκος κύματος, για την γερμανική εταιρεία BioNTech (σ.σ. δημιουργός ενός εκ των αποτελεσματικότερων εμβολίων σε συνεργασία με την Pfizer) ένα τέτοιο μέτρο δεν θα είχε αποτέλεσμα «βραχυπρόθεσμα ή μεσοπρόθεσμα».

«Οι ειδικοί έχουν ήδη υπογραμμίσει ότι η εγκατάσταση και η έγκριση νέων χώρων παραγωγής χρειάζεται σε γενικές γραμμές έναν χρόνο», επισήμανε.

Εξάλλου, η παραγωγή των εμβολίων mRNA «είναι μια σύνθετη διαδικασία, που αναπτύχθηκε σε διάστημα άνω των δέκα ετών. Ολα τα στάδια πρέπει να καθοριστούν και να εκτελεστούν με ακρίβεια» και από «έμπειρο προσωπικό», εξήγησε η εταιρεία. Αν δεν τηρηθούν όλες οι προϋποθέσεις, θα μπορούσε να επηρεαστεί η ποιότητα και η αποτελεσματικότητα του εμβολίου. «Και αυτό θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την υγεία των εμβολιασθέντων».

Η εταιρεία προτιμά να μεταφέρει τεχνολογία και να δώσει στοχευμένες άδειες για να αυξήσει την παραγωγή της, επανέλαβε, υπενθυμίζοντας ότι συνεργάζεται στενά με περισσότερους από 15 φαρμακευτικούς κολοσσούς, όπως είναι οι Merck, Novartis, Sanofi και Baxter.

Και ο γενικός διευθυντής της Pfizer δήλωσε ότι δεν τάσσεται «καθόλου» υπέρ της απόφασης των ΗΠΑ, εκτιμώντας ότι θα ήταν προτιμότερο να αυξηθεί η παραγωγή στις υπάρχουσες μονάδες.

Ειδικά μηχανήματα για την παρασκευή του σκευάσματος των BioNTech/Pfizer παραγγέλθηκαν σε εξειδικευμένες εταιρείες και οι μονάδες παραγωγής διαμορφώθηκαν έτσι ώστε να εγκατασταθούν εκεί. Τίποτα παρόμοιο δεν υπάρχει σε χώρες όπως η Ινδία και η Νότια Αφρική, υποστήριξε ο Μπουρλά. «Και θα πρέπει να επιμείνω στο θέμα της συμφόρησης των πρώτων υλών: σήμερα, το κάθε γραμμάριο πρώτης ύλης που παρασκευάζεται σε όλον τον κόσμο φτάνει κατευθείαν στα εργοστάσιά μας και δεν μένει ούτε για μία ημέρα στις αποθήκες, μέχρι να μετατραπεί σε εμβόλιο. Και κάθε δόση, αφού ελεγχθεί η ποιότητα, δεν αποθηκεύεται ούτε για μία ημέρα προτού να παραδοθεί. Αυτό σημαίνει ότι αν και άλλα μέρη αρχίσουν να παραγγέλνουν πρώτες ύλες, υπάρχει ο κίνδυνος να παραμείνουν αποθηκευμένες μέχρι να βρεθεί ένας τρόπος να τις μετατρέψουν σε δόσεις εμβολίων. Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, θα ήταν ένα σοβαρό πισωγύρισμα», προειδοποίησε.

Μια άλλη γερμανική εταιρεία, η CureVac, η οποία ελπίζει να ανακοινώσει τα αποτελέσματα των δοκιμών για το δικό της mRNA εμβόλιο αυτόν τον μήνα, δήλωσε ότι οι ευρεσιτεχνίες δεν ευθύνονται για τα προβλήματα στις προμήθειες.

«Δεδομένου ότι η τεχνολογία mRNA έχει αναδειχθεί ως η βασική τεχνολογία για την καταπολέμηση της COVID-19, ο κόσμος χρειάζεται τώρα τις ίδιες πρώτες ύλες σε αμέτρητες ποσότητες. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι πώς να το συντονίσουμε αυτό», δήλωσε εκπρόσωπός της.

Η Moderna εκτίμησε ότι η παραίτηση από τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας δεν θα συμβάλει στην αύξηση της προσφοράς των εμβολίων της το 2021 και το 2022.

Ο αμερικανικός φαρμακευτικός κολοσσός ανέφερε πέρυσι ότι δεν θα επιβάλει διπλώματα ευρεσιτεχνίας για τα εμβόλια, μια δήλωση την οποία έκανε την Πέμπτη και η CureVac, τονίζοντας ότι δεν γνωρίζει κανέναν άλλο κατασκευαστή εμβολίων που προτίθεται να το κάνει.

Η ιταλική ReiThera, η οποία βρίσκεται σε δοκιμασίες τελευταίου σταδίου για ένα πειραματικό εμβόλιο κατά της Covid-19, επέκρινε επίσης την πρόταση Μπάιντεν.

«Υπάρχει ιδιόκτητη τεχνογνωσία που πρέπει να μεταβιβαστεί από τον ιδιοκτήτη. Υπάρχει και το πρόβλημα με την επεξεργασία των υλικών, τα οποία επί του παρόντος έχουν χρόνους παράδοσης σχεδόν ενός έτους», δήλωσε ο επικεφαλής της ReiThera, Στέφανο Κορόλα.

Αντιθέτως, η συμμαχία εμβολίων GAVI, η οποία ηγείται του προγράμματος COVAX με τον ΠΟΥ για την κατανομή εμβολίων σε φτωχότερες χώρες και αντιμετωπίζει σημαντικούς περιορισμούς εφοδιασμού, χαιρέτισε την πρόταση του Μπάιντεν.

Η απόφαση αυτή σημαίνει περισσότερα εμβόλια;

Οι υπέρμαχοι αυτής της πρότασης επαίνεσαν την απόφαση ως «ηρωική» αλλά έχουν επίσης καταστήσει σαφές ότι, από μόνη της, δεν πρόκειται να αντιμετωπίσει την παγκόσμια έλλειψη εμβολίων Covid.

Πρώτον, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ) πρέπει να υιοθετήσει την άρση των πατεντών. Ο εμπορικός φορέας λειτουργεί συνήθως με συναίνεση και βασικές οικονομίες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και ο Καναδάς συνεχίζουν να υποστηρίζουν την κατοχύρωση των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας στα εμβόλια. Η μεταστροφή των ΗΠΑ μπορεί να πείσει αυτές τις χώρες να συμβιβαστούν και να καταλήξουν σε κάποιου είδους συμφωνία.

Δεύτερον, τα εμβόλια είναι εξαιρετικά σύνθετα σκευάσματα. Οπως έχουμε δει καθ’όλη τη διάρκεια του έτους, ακόμη και έμπειρες εταιρείες αντιμετωπίζουν προβλήματα με την αύξηση της παραγωγής. Η διαδικασία κατασκευής είναι εξίσου σημαντική με την κατοχυρωμένη με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας «συνταγή» και ο ΠΟΕ δεν έχει καμία δύναμη να αναγκάσει εταιρείες όπως η Pfizer και η Moderna να μοιραστούν την τεχνολογία και τις γνώσεις που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή των εμβολίων τους.

Αλλά οι εθνικές κυβερνήσεις έχουν αυτή τη δύναμη. Οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να πιέσουν τις φαρμακευτικές εταιρείες τους να μοιράζονται όχι μόνο τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας τους αλλά και την τεχνολογία και την τεχνογνωσία τους με κατασκευαστές σε όλο τον κόσμο. «Κάτι τέτοιο δεν θα εξασφάλιζε περισσότερα εμβόλια την επόμενη εβδομάδα, αλλά αν το είχαν κάνει πριν από ένα χρόνο θα είχαμε τώρα αποτελέσματα», εκτιμούν οι ειδικοί.

Επίσης, λένε, η ανταλλαγή τεχνολογίας και εξειδίκευσης με κατασκευαστές σε όλο τον κόσμο θα διευκόλυνε την παραγωγή και διανομή εμβολίων για την καταπολέμηση των μελλοντικών πανδημιών, τις οποίες οι επιστήμονες θεωρούν σχεδόν βέβαιες.

(με πληροφορίες από Reuters, Guardian)

ΠΡΙΝ ΦΥΓΕΤΕECDC: Πράσινη για τρίτη εβδομάδα η Ελλάδα στον δείκτη θετικότηταςΠροσφυγή στο ΣτΕ κατά των self test σε καθηγητές και μαθητέςΠΟΕΔΗΝ: Πάνω από 80% η συμμετοχή των υγειονομικών στον εμβολιασμό