Πώς ο Τραμπ μπορεί να παραμείνει στην εξουσία ακόμη και μετά την δεύτερη 4ετία

07:18 22/1/2025 - Πηγή: Huffington Post Greece

Ο Ντόναλντ Τραμπ χαιρετά στρατιωτικά κατά την τελετή της ορκωμοσίας του για την 2η θητεία του στον Λευκό Οίκο - Ουάσιγκτον, 20 Ιανουαρίου 2025

Όταν ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, πραγματοποίησε συνάντηση με τους Ρεπουμπλικανούς του Κογκρέσου, λίγο μετά τη νίκη του στις εκλογές του Νοεμβρίου 2024, εξέφρασε την ιδέα μιας επιπλέον θητείας - πέραν των 2 που του επιτρέπει το αμερικανικό Σύνταγμα.

«Φαντάζομαι πως δεν υπάρχει το ενδεχόμενο να επανεκλεγώ, εκτός κι αν πείτε πως ″αυτός (σ.σ. εννοώντας τον εαυτό του) είναι τόσο καλός, που πρέπει να ανακαλύψουμε κάτι άλλο″», όπως είχε δηλώσει χαρακτηριστικά.

Εκ πρώτης όψεως, αυτό φαντάζει με κάποιο αστείο, αλλά κατά το The Conversation δεν είναι καθόλου απίθανο. Σύμφωνα με την 22η τροπολογία του Συντάγματος είναι σαφές ότι ο Τραμπ δεν μπορεί να βγει πρόεδρος των ΗΠΑ για τρίτη φορά. Πιο συγκεκριμένα, «κανένα πρόσωπο δεν μπορεί να αποκτήσει το αξίωμα του προέδρου περισσότερες από δύο φορές, όπως επίσης κανένα πρόσωπο που κατέχει το εν λόγω αξίωμα ή έχει ασκήσει τα καθήκοντα αυτά για περισσότερα από δύο χρόνια μιας τετραετούς θητείας άλλου προέδρου, δεν μπορεί να επανεκλεγεί για παραπάνω από μια φορές».

Η συγκεκριμένη νομοθεσία εγκρίθηκε ύστερα από τις τέσσερις θητείες του Φράνκλιν Ρούσβελτ. Από τότε που ο Τζορτζ Ουάσινγκτον παραιτήθηκε στο τέλος της δεύτερης του θητείας, κανένας άλλος πρόεδρος δεν έχει αποπειραθεί για τρίτη θητεία, πόσο μάλλον για τέταρτη. Η σχετική νομοθεσία εξάλλου αποσκοπούσε στο να εμποδίσει προέδρους από το να εκλέγονται παραπάνω από δύο φορές.

Ο Ντόναλντ Τραμπ υπογράφει ένα από τα πολλά εκτελεστικά διατάγματα κατά την πρώτη κιόλας ημέρα επιστροφής του στο Οβάλ Γραφείο - Ουάσιγκτον, 20 Ιανουαρίου 2025

Επειδή ο Ντόναλντ Τράμπ διανύει ήδη τη δεύτερη του θητεία, σύμφωνα με τη κοινή λογική, αποκλείεται να υπηρετήσει για τρίτη φορά τον αμερικανικό λαό. Κάποιοι υποστηρίζουν πάντως πως επειδή οι θητείες του Τραμπ δεν ήταν συνεχόμενες τετραετίες, ο νόμος δεν τον επηρεάζει από το να εκλεγεί εκ νέου. Παρ′ όλα αυτά, η συγκεκριμένη τροπολογία δεν φαίνεται να διαφοροποιείται μεταξύ της μιας ή της άλλης περίπτωσης.

Παρά το γεγονός ότι η τροπολογία δεν επιτρέπει στο νυν πλανητάρχη να ψηφιστεί ξανά ως πρόεδρος, δεν του απαγορεύει να υπηρετήσει το αξίωμα αυτό και ύστερα από τις 20 Ιανουαρίου 2029. Ο λόγος πίσω από αυτό είναι το ότι η τροποποίηση απαγορεύει σε ένα πρόσωπο να εκλεγεί περισσότερες από δύο φορές. Δεν αναφέρει όμως κάτι για το ενδεχόμενο προεδρίας κάποιου, με τρόπο διαφορετικό, πέραν της ψηφοφορίας.

Αθετώντας τους κανόνες

Υφίστανται μερικά εναλλακτικά σενάρια: Υπό φυσιολογικές συνθήκες, αυτό θα ήταν αδύνατο, ωστόσο, ο Ντόναλντ Τραμπ δεν υπήρξε ποτέ ένας «φυσιολογικός» πρόεδρος. Σε κάθε περίπτωση, ο Τραμπ έχει ξεπεράσει τα όρια της προεδρικής του εξουσίας και, κυρίως, έχει ήδη δείξει την προθυμία του ακόμα και να παραβεί το νόμο, προκειμένου να παραμείνει στο εν λόγω αξίωμα. Όσο κι αν για την ώρα απλά αστειεύεται αναφορικά με την ιδέα του για τρίτη θητεία, έχει ένα μακρύ ιστορικό στη χρήση χιούμορ, όταν στην πραγματικότητα θέλει να αφήσει κάποια επιθυμία ή ιδέα του να «αιωρείται».

Ακόμα, με την αποχώρηση του από τον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ θα μπορούσε να αντιμετωπίσει ποινικές διώξεις ή και φυλάκιση, γεγονός που σίγουρα θα αποτελέσει κίνητρο για την παραμονή του στην εξουσία. Όσο η δεύτερη του θητεία θα βρίσκεται σε εξέλιξη, φαίνεται εξαιρετικά πιθανό οι Αμερικανοί να μάθουν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις προσπάθειες του να παραμείνει στην εξουσία. 

Τρίτη θητεία για τον Ντόναλντ Τραμπ: Ανέφικτο; Ισως όχι και τόσο.

Αλλοι τρόποι για να γίνει ξανά πρόεδρος

Συνολικά εννέα πρόσωπα έχουν διατελέσει πρόεδροι, χωρίς πρώτα να έχουν εκλεγεί. Ο λόγος για τους: Τζον Τάιλερ, Μίλαρντ Φίλμορ, Άντριου Τζόνσον, Τσέστερ Άρθουρ, Θίοντορ Ρούσβελτ, Κάλβιν Κούλιτζ, Χάρι Τρούμαν, Λίντον Τζόνσον και Τζέραλντ Φόρντ. Όλοι τους υπήρξαν αντιπρόεδροι, έως ότου οι προκάτοχοι τους είτε παραιτήθηκαν είτε πέθαναν.

Η 22η τροπολογία δεν αποκλείει σε έναν πρόεδρο με περιορισμένη θητεία από το να εκλεγεί αντιπρόεδρος. Από την άλλη πλευρά, η 12η τροπολογία αναφέρει πως «κανένα πρόσωπο που συνταγματικά δεν δύναται να είναι πρόεδρος, μπορεί να γίνει αντιπρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών.»

Παρ′ όλα αυτά, δεν είναι ξεκάθαρο εάν αυτός ο περιορισμός έχει ισχύ σε έναν πρόεδρο που έχει ολοκληρώσει δύο τετραετίες και είναι μη διαθέσιμος για τρίτη, εξαιτίας της 22ης τροπολογίας, ή απλώς επιβάλλει στον αντιπρόεδρο τα άλλα κριτήρια του Συντάγματος για τη δυνατότητα προεδρίας. Για παράδειγμα, το να είναι γεννημένος στις ΗΠΑ, να έχει συμπληρώσει το 35ο έτος της ηλικίας του και να έχει ζήσει στις Ηνωμένες Πολιτείες για τουλάχιστον 14 έτη.

Ο Βανς, ο Πούτιν και τα «παραθυράκια» που έχει κατά νου ο 47ος πρόεδρος των ΗΠΑ για να παραμείνει στην εξουσία και μετά το 2029.

Αυτό αποτελεί ένα ζήτημα που θα πρέπει να αποφασιστεί από το Ανώτατο Δικαστήριο της Αμερικής. Σε περίπτωση που οι δικαστές αποφασίσουν υπέρ του συμφέροντος του Τραμπ, όπως έκαναν και πρόσφατα, τότε θα ανοίξουν το δρόμο ώστε το ζευγάρι Τραμπ-Βανς του 2024, να μετατραπεί σε Βανς-Τραμπ το 2028. Σε περίπτωση εκλογής τους, τότε ο Βανς θα μπορεί να δηλώσει παραίτηση και να κάνει τον Τραμπ πρόεδρο ξανά.

Χρειάζεται πραγματικά η παραίτηση του Βανς;

Στην πραγματικότητα, ο Βανς δεν θα χρειαστεί καν να παραιτηθεί, προκειμένου να δώσει την προεδρία στον υποθετικά αντιπρόεδρο Τραμπ. Η 25η τροποποίηση του Συντάγματος προβλέπει πως εαν ενας πρόεδρος δηλώσει πως αδυνατεί να ασκήσει τα καθήκοντα του, όλες οι εξουσίες και τα καθήκοντα του μεταφέρονται αυτόματα στον αντιπρόεδρο, ο οποίος από εκεί και ύστερα θα λογίζεται ως πρόεδρος.

Αυτό είναι κάτι το οποίο έχει συμβεί με τρεις αντιπροέδρους κατά το παρελθόν. Πρόκειται για τους Τζορτζ Μπους, Νικ Τσένι και Καμάλα Χάρις. Όλοι ανέλαβαν προεδρικά καθήκοντα για μια σύντομη χρονική περίοδο, όταν ο εκλεγμένος πρόεδρος υπεβλήθη σε αναισθησία, κατά τη διάρκεια ιατρικών διαδικασιών. Ο Τσένι μάλιστα κλήθηκε να το κάνει δύο φορές.

Στο σενάριο αυτό, λίγο μετά την ανάληψη προεδρίας, στις 20 Ιανουαρίου 2029, ο πρόεδρος Βανς, επικαλούμενος την 25η τροπολογία, θα μπορούσε να ειδοποιήσει τόσο τον πρόεδρο της Βουλής, όσο και τον πρόεδρο της Γερουσίας ότι δεν δύναται να αναλάβει τα καθήκοντα του. Σημειώνεται πως δεν θα χρειαστεί να προσκομίσει οποιοδήποτε δικαιολογητικό για την εν λόγω ανικανότητα. Έτσι, ο αντιπρόεδρος Τραμπ θα αναλάβει καθήκοντα προέδρου, έως ότου ο πρόεδρος Βανς επανέλθει με νέο του αίτημα, σύμφωνα με το οποίο θα είναι και πάλι ικανός να αναλάβει προεδρικά καθήκοντα.

Το ρωσικό μοντέλο

Οπως έχει αποδειχθεί, η άσκηση της προεδρίας δεν προϋποθέτει απαραίτητα έναν εν ενεργεία πρόεδρο. Ο Τραμπ έχει επανειλημμένα δηλώσει τον θαυμασμό του για τον αυταρχικό Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, οπότε ίσως θελήσει να ακολουθήσει το παράδειγμα των Μεντβέντεφ-Πούτιν, με τον όρο «tandemocracy».

Το 2008 τα χρονικά όρια προεδρίας στη Ρωσία απέτρεψαν τον Πούτιν από το να επανεκλεγεί ως πρόεδρος, ύστερα από δύο σερί θητείες. Αντ′ αυτού, επέλεξε έναν πιστό του υφιστάμενο, τον Ντμίτρι Μεντβέντεφ, να διεκδικήσει την προεδρία. Όταν ο Μεντβέντεφ εξελέγη, διόρισε τον Πούτιν ως πρωθυπουργό του. Για τους περισσότερους, ο Πούτιν ήταν εκείνος που παρέμεινε σταθερά στην εξουσία, λαμβάνοντας τις περισσότερες από τις σημαντικές αποφάσεις. Ακολουθώντας το παράδειγμα αυτό, ένας μελλοντικός Ρεπουμπλικανός πρόεδρος θα μπορούσε να προσλάβει τον Τραμπ σε μια εκτελεστική θέση, από την οποία θα μπορούσε ακόμη να ασκεί εξουσία.

Το δίδυμο Τραμπ-Πούτιν έχει πολλά κοινά. Ισως αποκτήσει ένα ακόμη με το «τρικ» για την παραμονή στη θέση του προέδρου.

Το 2012 ο Πούτιν μπόρεσε και πάλι να διεκδικήσει την προεδρία. Εκείνος και ο Μεντβέντεφ αντάλλαξαν για άλλη μια φορά ρόλους. ’Εκτοτε, ο Βλαντιμίρ Πούτιν κατάφερε να αλλάξει το ρωσικό Σύνταγμα, επιτρέποντας ουσιαστικά στον εαυτό του να παραμείνει πρόεδρος για το υπόλοιπο της ζωής του.

Η λύση ενός «προέδρου-πιόνι»

Ακόμη όμως και στην περίπτωση που ο Τραμπ προτιμήσει να αποφύγει όλες αυτές τα «παραθυράκια», θα μπορούσε να ακολουθήσει το παράδειγμα των Τζορτζ και Λουρλίν Γουάλας. Το 1996, το Σύνταγμα της Αλαμπάμα απέτρεψε τον Γουάλας από τη τρίτη σερί διακυβέρνηση. Όντας όμως ιδιαίτερα δημοφιλής και απρόθυμος να παραδώσει την εξουσία, επέλεξε την γυναίκα του, Λουρλίν, να θέσει υποψηφιότητα για τη κυβέρνηση. Εξ αρχής υπήρξε ξεκάθαρο πως η Λουρλίν αποτέλεσε το «πιόνι» του Τζόρτζ, ο οποίος υποσχέθηκε να είναι σύμβουλος της γυναίκας του, λαμβάνοντας ως μισθό ένα δολάριο τον χρόνο.

Το σύνθημα της καμπάνιας ήταν: «Δύο Κυβερνήτες, Μία Αιτία», καθιστώντας σαφές πως η ψήφος για τη Λουρλίν αποτελούσε στην ουσία ψήφο για τον Τζορτζ. Για την ιστορία, η Λουρλίν πέτυχε μια πανηγυρική νίκη. Σύμφωνα με αφηγήσεις της περιόδου, το ζεύγος Γουάλας είχε μια σχέση «Βασίλισσας-Πρωθυπουργού»: Η Λουρλίν χειρίστηκε τα τελετουργικά και επίσημα καθήκοντα του κράτους, ενώ ο Τζόρτζ καταπιάστηκε με την κρατική πολιτική, διασφαλίζοντας πως όλα κυλούν κατά γράμμα.

Ο Τραμπ θα μπορούσε να καταφύγει στην «λύση» της Μελάνια για να γαντζωθεί στην εξουσία, αλλά του τα «χαλάει» το αμερικανικό Σύνταγμα.

Η γυναίκα του Τραμπ δεν γεννήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, συνεπώς δεν έχει το δικαίωμα προεδρίας. Από την μεριά του όμως ο Τραμπ, ως επικεφαλής του Ρεπουμπλικανού κόμματος, θα μπορούσε να διασφαλίσει ότι ο επόμενος υποψήφιος πρόεδρος των Ρεπουμπλικανών θα είναι ένα μέλος της οικογένειας του ή κάποιο άλλο άτομο της εμπιστοσύνης του. Εάν το άτομο αυτό κερδίσει τις εκλογές του 2028, ο Τραμπ θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ανεπίσημος σύμβουλος, διατηρώντας έτσι την εξουσία στα χέρια του, χωρίς να είναι τυπικά πρόεδρος.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗΟρκωμοσία Τραμπ: Εκείνο που ήταν, δεν θα είναι πιαΝταβός 2025: Ο Τραμπ έρχεται οι παγκόσμιοι ηγέτες φεύγουν - Οι ηχηρές απουσίεςΟύρσουλα προς Τραμπ: «Η Ευρώπη είναι έτοιμη για αλλαγή. Οι αξίες μας είναι αμετάβλητες»

Πηγή: The Coversation