Πώς πεθαίνουν οι δημοκρατίες… και πως επιβιώνουν

09:11 14/6/2019 - Πηγή: Huffington Post Greece

Το βιβλίο « Πώς πεθαίνουν οι δημοκρατίες» των Λεβίτσκι και Ζίμπλατ ανακηρύχθηκε το καλύτερο πολιτικό βιβλίο του 2018.

Πραγματεύεται τις πρακτικές που ο λαϊκισμός χρησιμοποιεί όταν έρθει στην εξουσία για να παγιώσει την παρουσία του στην διακυβέρνηση καθώς το γάντζωμα από την καρέκλα είναι κοινό χαρακτηριστικό των λαϊκίστικών (populist) καθεστώτων. Χρησιμοποιώ τη συγκεκριμένη λέξη (καθεστώς) καθώς η επιβολή του αυτός είναι ο αυτοσκοπός μιας τέτοιας πολιτικής πρότασης. Στο βιβλίο αναφέρονται πολλά παραδείγματα στα οποία ο αναγνώστης θα βρει κοινές συνιστώσες με την Ελλάδα

του σήμερα. Οι συγγραφείς μιλούν για το Περού του Φουχιμότο, την Βενεζουέλα του Τσάβες, την Τουρκία του Ερντογάν, τις ΗΠΑ του Τραμπ, την Ρωσία του Πούτιν και άλλες μελέτες περιπτώσεων με ρητορική παρόμοια με αυτήν του Σύριζα, ειδικά τους τελευταίους μήνες της διακυβέρνησης, όπου ο επιθανάτιος ρόγχος είναι το λιγότερο ενοχλητικός προς την αισθητική μας. Οι συγγραφείς αναφέρονται σε επιθέσεις κατά των ΜΜΕ, τα οποία χαρακτηρίζονται κατευθυνόμενα από τα συμφέροντα. Σε απαξίωση των τα νομοθετικών σωμάτων , τα οποία θεωρούν ελεγχόμενα. Τη δικαστική εξουσία αντιμετωπίζουν κατά περίπτωση, είτε ως φιλική , είτε ως απαράδεκτη. Η απαρέγκλιτη τήρηση των κανόνων λειτουργίας των δημοκρατιών θεσμών είναι ένας μπελάς για τον λαϊκιστή ηγέτη.

«Η διάβρωση της δημοκρατίας είναι σταδιακή, γίνεται βήμα- βήμα, χωρίς να υπάρχουν εμφανείς παραβιάσεις της νομιμότητας ως προς τη λειτουργία της νομοθετικής ή της δικαστικής εξουσίας. Μάλιστα, ορισμένα από αυτά τα βήματα είναι όχι μόνο νομιμοφανή αλλά και δημοφιλή».

Λίγη σημασία έχει, θα πει κάποιος η αναφορά στο συγκεκριμένο βιβλίο, καθώς ο κύβος ερρίφθη αναφορικά με το μέλλον του λαϊκισμού στην Ελλάδα και στις 7 Ιουλίου ο Σύριζα θα αποχωρήσει από την εξουσία. Το κεφάλαιο 5 του βιβλίου, όμως, αναφέρεται στα «προστατευτικά κιγκλιδώματα της δημοκρατίας». Είναι ένα κεφάλαιο στο οποίο βλέπει κανείς αποτυπωμένη την πολιτική συμπεριφορά του κ. Μητσοτάκη, ειδικά μετά το αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών. Η «αμοιβαία ανοχή» κατά την οποία «…ο πολιτικός αντίπαλος έχει υπόσταση την επόμενη μέρα από τις εκλογές, όσα και αν ήταν τα λάθη και οι αστοχίες του, είναι θεμελιώδης άγραφος κανόνας της δημοκρατίας. Ο αντίπαλος δεν αντιμετωπίζεται σαν υπονομευτής της δημοκρατίας ή απειλή για τους δημοκρατικούς θεσμούς. Όταν οι κανόνες της αμοιβαίας ανοχής παραβιάζονται, η δημοκρατία δυσκολεύεται να επιβιώσει. »

«Ένα δεύτερο στοιχείο κρίσιμο για την επιβίωση της δημοκρατίας είναι αυτό που λέμε θεσμική αυτοσυγκράτηση, δηλαδή το να αποφεύγονται πράξεις και ενέργειες που αν και δεν παραβιάζουν το γράμμα του νόμου έρχονται σε αντίθεση με το πνεύμα του», σύμφωνα με τους συγγραφείς.

Ο αρχηγός της ΝΔ, επιβεβαιώνοντας την κυριαρχία του και εσωκομματικά , έχει όλο το πεδίο ελεύθερο να δώσει δείγματα γραφής. Και τα δίνει. Ο κ. Μητσοτάκης, ακόμη και τις τελευταίες μέρες που είναι προφανές ότι ο Σύριζα οδηγείται σε κατάρρευση έχει υιοθετήσει μια συναίνεση απαραίτητη για τις προκλήσεις που έρχονται, οι οποίες θα είναι πολλές και ποικίλες. Όπως πολύ χαρακτηριστικά είπε «είμαστε πολύ λίγοι για να είμαστε διχασμένοι». Αυτή είναι μια καλή αρχή για να επιβιώσει όχι μόνο η δημοκρατία μας αλλά και το έθνος.