Ψυχρή αλυσίδα, φλέγον εγχείρημα

08:30 19/12/2020 - Πηγή: Huffington Post Greece

Το διεθνές όνομα της εφοδιαστικής, logistics, φαινομενικά προέρχεται από τη λογ(ιστ)ική. Παρά τον σημαντικό όμως ρόλο της ορθολογικής οργάνωσης, η ευρέως παραδεκτή ετυμολογική ρίζα είναι από τα γαλλικά.

Ο Βαρώνος Ζομινί, στρατηγός του Ναπολέοντα στον 19ο αιώνα, αναγόρευσε σε «τέχνη» την οργάνωση λειτουργίας ενός στρατεύματος,για την οποία υπεύθυνοι ήταν παλαιότερα οι αξιωματικοί με το όνομαmaréchal de logis,ένα είδος βαθμοφόρου αρμόδιου για το κατάλυμα (αυτό σημαίνει

logis) και γενικότερα την «επιμελητεία».

Με τα χρόνια, η «τέχνη» έγινε επιστήμη και -όπως και τα γνωστικά πεδία μηχανικών και άλλων ειδικοτήτων- ξέφυγε από τα στενά όρια του στρατού. Οι αρχές που διέπουν την διάθεση και μεταφορά μέσων υποστήριξης αποτελούν γέφυρα ανάμεσα στη στρατηγική και την τακτική: όχι μόνο στον πόλεμο αλλά και στις επιχειρηματικές και άλλες «ειρηνικές» δραστηριότητες.

Η παγκόσμια αλλά και εθνική προσπάθεια για τον ταχύτερο και αρτιότερο δυνατό εμβολιασμό του κοινού είναι, πράγματι, μια συντονισμένη δράση «εφοδιαστικής αλυσίδας» σε πολύ μεγάλη κλίμακα.

Το 2021 συμπληρώνονται δύο αιώνες, τόσο από τον θάνατο του Βοναπάρτη όσο και από την ελληνική επανάσταση. Κανονικά αυτή η επέτειος προβλεπόταν να γιορταστεί ως ευκαιρία αναδρομής στα διακόσια χρόνια του σύγχρονου κράτους, με αναφορές στα μεγάλα γεγονότα που το σημάδεψαν, πολεμικά και ειρηνικά. Σε πρόσφατο κείμενό του στηνΚαθημερινή,ο Θοδωρής Γεωργακόπουλος διάλεξε ένα γεγονός από κάθε είδος -και συγκεκριμένα την εκστρατεία του 1940 και τη διοργάνωση των Ολυμπιακών του 2004- για να τα συγκρίνει με το μεγάλο οργανωτικό εγχείρημα του 2021.

Και ως τέτοιο εγχείρημα δεν εννοούσε την επιτροπή με επικεφαλής την κυρία Αγγελοπούλου.

Η παγκόσμια αλλά και εθνική προσπάθεια για τον ταχύτερο και αρτιότερο δυνατό εμβολιασμό του κοινού (στην οποία αναφερόταν ο αρθρογράφος) είναι, πράγματι, μια συντονισμένη δράση «εφοδιαστικής αλυσίδας» σε πολύ μεγάλη κλίμακα. Όπως κάθε τέτοια επιχείρηση, απαιτεί τον συνδυασμό αποτελεσματικής αποθήκευσης και μεταφοράς, εξασφάλιση κατάλληλων περιβαλλοντικών συνθηκών, και την ενημερωμένη διαχείριση της διαδικασίας. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, υπάρχουνέξι παράγοντεςπου πρέπει να προσέχονται διαρκώς στη διαχείριση της αλυσίδας: προϊόν, ποσότητα, κατάσταση, τόπος, χρόνος και κόστος.

Ένα δεύτερο εξάρι χρησιμοποιείται επιπροσθέτως από αρκετούς στα logistics. Οι ειδικοί του χώρου γνωρίζουν τις διεργασίες «6σ» (Six Sigma, διεθνώς) – βασισμένες στη θεωρία ότι διασφαλίζεται πρακτικά 100% αποδεκτών αποτελεσμάτων, όταν η μεταβλητή που μας ενδιαφέρει παίρνει τιμές που διαφέρουν από τον μέσο όρο μεταξύ -3σ έως +3σ (εξ ού και το εύρος, ίσο με 6σ), όπου «3σ» το τριπλάσιο του στατιστικού μεγεθους τηςτυπικής απόκλισης.

Δεδομένων των χαμηλών έως και κυριολεκτικά πολικών θερμοκρασιών στις οποίες πρέπει να διατηρηθούν τα εμβόλια, το εγχείρημα βασίζεται στην υποπερίπτωση της «(πολύ) ψυχρής αλυσίδας», που αφορά γενικότερα μεγάλο μέρος των φαρμάκων αλλά και τροφίμων.

Παρά την αναγκαία εμβάθυνση της επιστήμης στα μαθηματικά, το ζήτημα του μαζικού εμβολιασμού μεταφράζεται σε πάμπολλεςπρακτικές λεπτομέρειες.Δεν αποτελεί μέρος της συνηθισμένης «εμπορικής» εφοδιαστικής δραστηριότητας που συνδέει παραγωγούς και καταναλωτές μέσω δικτύων μεταφοράς και αποθήκευσης – αλλά μια ξεχωριστή και μάλλον πρωτόγνωρη έκφανσή της, που βέβαια στηρίζεται σε διαθέσιμες και (έως ενα βαθμό) δοκιμασμένες εφαρμογές. Δεδομένων των χαμηλών έως και κυριολεκτικά πολικών θερμοκρασιών στις οποίες πρέπει να διατηρηθούν τα εμβόλια, το εγχείρημα βασίζεται στην υποπερίπτωση της «(πολύ) ψυχρής αλυσίδας», που αφορά γενικότερα μεγάλο μέρος των φαρμάκων αλλά και τροφίμων.

Οι πολύπλευρες δυσκολίες στο έργο του εμβολιασμού προστασίας από τον κορονοϊό (όχι μόνο η ευπάθεια των εμβολίων αλλά και η οργάνωση των συνοδευτικών υποδομών, εξοπλισμού, έως και αναλωσίμων) δεν είναι απίθανο να επιταθούν στην Ελλάδα – κυρίως εξαιτίας του γεγονότος ότι τα logistics δεν είναι «δυνατό χαρτί» της χώρας μας

Στις περισσότερες αγορές συμπεριλαμβανομένης και της ελληνικής υπάρχει η σχετική εμπειρία και σε μεγάλο βαθμό και η υποδομή. Ενθαρρυντικά είναι τα δημοσιεύματα που μιλούν για συμμετοχή παραγόντων του ιδιωτικού τομέα στην εθνική «ομάδα κρούσης», που συνεργάζεται με το Υπουργείο Υγείας στην προετοιμασία του ελληνικού σχεδίου «Ελευθερία». Διαχειριστές αεροδρομίων και των εμπορευματικών τομέων αυτών, (δια)μεταφορείς και άλλες εταιρείες εφοδιαστικής μετέχουν στην προσπάθεια, ενώ θετική επίσης είναι και η συμβουλευτική παρουσία του καθηγητή Ζηλιασκόπουλου, τωρινού προέδρου του εθνικού συμβουλίου logistics.

Οι πολύπλευρες δυσκολίες στο έργο του εμβολιασμού προστασίας από τον κορονοϊό (όχι μόνο η ευπάθεια των εμβολίων αλλά και η οργάνωση των συνοδευτικών υποδομών, εξοπλισμού, έως και αναλωσίμων) δεν είναι απίθανο να επιταθούν στην Ελλάδα – κυρίως εξαιτίας του γεγονότος ότι τα logistics δεν είναι «δυνατό χαρτί» της χώρας μας.Έρευνες έχουν δείξει ότι η ελληνική κρίση που ξεκίνησε πριν μια δωδεκαετίαυποβάθμισε(σε σύγκριση με τις χώρες της γειτονιάς μας και την λοιπή ΕΕ) την απόδοση, όσον αφορά τις έγκαιρες παραδόσεις αποστολών, την αποτελεσματική διεκπεραίωση στα σύνορα και τη γενικότερη ποιότητα των υπηρεσιών εφοδιαστικής αλυσίδας. Στο ίδιο διάστημα ωστόσο, η Ελλάδα, έχοντας ως μοχλό τις επενδύσεις σε λιμένες εμπορευματοκιβωτίων και τις βελτιωμένες μεταφορικές της υποδομές, προσπαθεί να αναδείξει και τον ρόλο της ως «σταυροδρόμι» (στον οποίο βέβαια αξίζει να θυμόμαστε ότι δεν είναι μοναδική: το παγκόσμιο δίκτυο έχει πολλές διασταυρώσεις, καθεμιά με τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα).

Αυτό που επίσης δεν πρέπει να παραγνωρίζεται στο πλαίσιο της μάχης για τον εμβολιασμό -μεταξύ άλλων, και λόγω της σχέσης της με τις ρίζες της εφοδιαστικής- είναι η στρατιωτική παράδοση της Ελλάδας.

Στο ειδικότερο θέμα του εμβολιασμού, πάντως, η Ελλάδα έχει την τύχη του σχετικά μικρού γεωγραφικού και πληθυσμιακού μεγέθους,όπως και του αρκετά υψηλού επιπέδου κοινωνικής ηρεμίας, ασφάλειας και ευρυθμίας (σε σύγκριση με χώρες που μαστίζονται από εγκληματικότητα, συγκρούσεις ή/και προβληματικές υποστηρικτικές υποδομές – με την συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού στον πλανήτη, δηλαδή). Η νησιωτικότητα, με τις ιδιαιτερότητές της, είναι ένα γνώριμο θέμα που λογικά θα αποτυπωθεί με επάρκεια στον σχεδιασμό – παράδειγμα, τα νησιά των περιφερειών του Αιγαίου, με 5% του πληθυσμού της χώρας, θα έχουν 13% των εμβολιαστικών κέντρων ακριβώς για αυτόν τον λόγο.

Αυτό που επίσης δεν πρέπει να παραγνωρίζεται στο πλαίσιο της μάχης για τον εμβολιασμό -μεταξύ άλλων, και λόγω της σχέσης της με τις ρίζες της εφοδιαστικής- είναι η στρατιωτική παράδοσητης Ελλάδας. Αφενός για τον σημαντικό ρόλο της «επιμελητείας» (γνωστής πριν μάθουμε στην Ελλάδα να μιλάμε για «εφοδιαστική αλυσίδα») αλλά και της κουλτούρας διοίκησης -αν προσπεράσουμε τη διακωμώδηση στην οποία επιδίδονται ανέκαθεν για τους δικούς τους κατανοητούς λόγους οι κληρωτοί. Και αφετέρου για τα μεταγωγικά αεροπλάνα και άλλα μέσα που μπορούν και προτίθενται οι Ένοπλες Δυνάμεις (όπως θα συμβεί και σε άλλες χώρες) να διαθέσουν στην «ψυχρή αλυσίδα» ενός «φλέγοντος» εγχειρήματος. Ευχή όλων μας, απέναντι στα μεγάλα αυτά ρίσκα να δοθεί απάντηση με μια υπολογισμένη, κι όχι απλά τυχερή, «ζαριά» με δύο εξάρια, σαν αυτά των logistics.

ΠΡΙΝ ΦΥΓΕΤΕ Έφτασαν στην Ελλάδα τα πρώτα ψυγεία όπου θα φυλάσσονται τα εμβόλια για τον κορονοϊό Ρεπορτάζ Huffpost: Εμβόλιο COVID-19 στην Ελλάδα από τις 26 Δεκεμβρίου Τα 7 πιο κοινά μέρη μετάδοσης του COVID-19