Στρατηγική ανθεκτικότητας της ΑΟΖ Ελλάδας - Κύπρου

12:19 14/7/2017 - Πηγή: Huffington Post Greece

Στο Crans Montana η Τουρκία απέτυχε να δημιουργήσει το απαραίτητο επικοινωνιακό προγεφύρωμα για να υποστηρίξει τους στρατηγικούς στόχους και επεκτατικούς σχεδιασμούς της. Η εικόνα της Τουρκίας βυθίστηκε στο Στρατηγικό Βάθος του Άχμετ Νταβούτογλου.

Οι τουρκικοί σχεδιασμοί για μετατροπή της Κύπρου σε ένα τουρκικό προτεκτοράτο -και όχι σε ένα φυσιολογικό κράτος- απεκαλύφθησαν με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο. Η ελληνοκυπριακή πλευρά και η Ελλάδα πέτυχαν να

αλλάξουν την ατζέντα του Κυπριακού και έχει γίνει πλέον αποδεκτό ότι ο πυρήνας του είναι οι εγγυήσεις και η ασφάλεια.

Η Τουρκία αποτελεί μια μόνιμη πηγή περιφερειακής αστάθειας, αναταραχής, ανωμαλίας και ασύμμετρων κινδύνων. Αποτελεί τον εξαιρετικά απρόβλεπτο, αρνητικό «Μαύρο Κύκνο» της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και του Αιγαίου. Το τι θεωρείται Μαύρος Κύκνος έχει να κάνει με το απροσδόκητο, τον τεράστιο αντίκτυπο και το μέγεθος των επιπτώσεων που επιφέρει.

Όπως υποδεικνύει ο Καθηγητής Ν. Ταλέμπ -ο κορυφαίος παγκοσμίως ειδικό στο Risk Management- μπορούμε να έχουμε μια γενική ιδέα για το ενδεχόμενο εμφάνισης ενός Μαύρου Κύκνου και τις πιθανές συνέπειες και να είμαστε προετοιμασμένοι. Μπορούμε να κατανοήσουμε τη «δυναμική» του φαινομένου και να μετατρέψουμε τον Μαύρο Κύκνο σε Γκρίζο Κύκνο.

Στα βιβλία του «Ο Μαύρος Κύκνος - Ο αντίκτυπος του εξαιρετικά απρόβλεπτου» και «Μη ευθραυστότητα - Πράγματα που κερδίζουν από την αναταραχή» ο Ν. Ταλέμπ θέτει τους κανόνες για τη μετάβαση από το εύθραυστο στο ανθεκτικό σε όλους τους τομείς.

Το μοντέλο Antifragility βοηθά τους οργανισμούς να τροποποιούν την έκθεσή τους (modify their exposure) ώστε να είναι:

α) Λιγότερο εκτεθειμένοι σε αρνητικά συμβάντα που μπορεί να προκύψουν (να ελαχιστοποιούν το ρίσκο και τη ζημιά από αρνητικές ασυμμετρίες).

β) Περισσότερο ανοικτοί σε θετικά συμβάντα που μπορεί να προκύψουν (να μεγιστοποιούν το όφελος από θετικές ασυμμετρίες).

Τα πάντα στα εθνικά μας θέματα (Κυπριακό, ΑΟΖ Ελλάδας - Κύπρου κ.ά.) μπορούν να εξεταστούν και αξιολογηθούν -με μαθηματική ακρίβεια- με τη βοήθεια του μοντέλου Antifragility και την παράμετρο ευθραυστότητα - ανθεκτικότητα. Το εν λόγω εργαλείο προσμετρά τη μεταβλητότητα, τη ρευστότητα, τις ασύμμετρες αβεβαιότητες, την πιθανότητα λανθασμένων προβλέψεων και τα εκρηκτικά ρίσκα που χαρακτηρίζουν τέτοια πολύπλοκα γεωπολιτικά ζητήματα.

Από το 1974, η όποια κίνηση καλής θέλησης από την πλευρά μας προς την Τουρκία είχε το αντίθετο αποτέλεσμα: 1. Καθιστούσε τη θέση μας πιο εύθραυστη και την τουρκική πλευρά πιο ανθεκτική. 2. Απομάκρυνε το ενδεχόμενο επίτευξης μιας βιώσιμης λύσης του Κυπριακού. 3. Επέτρεπε στην Τουρκία να παρατείνει την κατοχή και να υλοποιήσει τους όποιους άλλους σχεδιασμούς έχει.

Η Κυπριακή Δημοκρατία δυστυχώς σταδιακά απώλεσε σε κάποιο βαθμό την ηθική της υπεροχή. Η Τουρκία κατάφερε να μετατρέψει την αλήθεια της εισβολής και κατοχής στο μύθο της απομόνωσης των Τουρκοκυπρίων. Λόγω της ισχύος και του μεγέθους της η Τουρκία έχει το πλεονέκτημα: την ευχέρεια της επιλογής (optionality) και προβολής του δικού της αφηγήματος το οποίο εξυπηρετεί τους στρατηγικούς της στόχους.

Για να είναι η βάση της λύσης του Κυπριακού ανθεκτική πρέπει να εδράζεται στις αρχές και αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ΕΕ, αν την αξιοποιήσουμε σωστά, μπορεί να συμβάλει στο νέο σύστημα ασφάλειας μιας επανενωμένης Κύπρου.

Για την προώθηση οποιουδήποτε θέματος στις σχέσεις ΕΕ - Τουρκίας (π.χ. Τελωνειακή Ένωση) η Ελλάδα και η Κύπρος πρέπει να επιδιώκουν το μέγιστο των ανταλλαγμάτων.

Η στρατηγική που εστιάζεται στην πρόκληση κόστους στην Τουρκία για κατοχή ευρωπαϊκού κυπριακού εδάφους καθιστά την πλευρά μας πιο ανθεκτική και την τουρκική πλευρά πιο εύθραυστη. Στόχος πρέπει να είναι η δημιουργία κόστους στην Τουρκία ώστε η συνέχιση της κατοχής να καταστεί ασύμφορη για την Άγκυρα.

Χρειάζεται πρώτον να ενισχύσουμε τους εσωτερικούς και εξωτερικούς συντελεστές εξισορρόπησης ισχύος προς την Τουρκία και δεύτερο μια διεθνής διπλωματική εκστρατεία για προβολή της αδιαλλαξίας της Τουρκίας.

Η εύρεση νέων κοιτασμάτων φυσικού αερίου και η ενίσχυση της οικονομικής, διπλωματικής και στρατιωτικής αποτροπής μέσω νέων στρατηγικών συμμαχιών και συνεργασιών, θα ενδυναμώσουν την Κυπριακή Δημοκρατία για την επόμενη φάση των διαπραγματεύσεων και θα την «θωρακίσουν» έναντι του ετεροβαρούς συσχετισμού δυνάμεων με την Άγκυρα.

Η παρουσία του πλοίου-γεωτρύπανου West Capella της κοινοπραξίας TOTAL ENI στο οικόπεδο 11 ενισχύει ουσιαστικά και επικοινωνιακά την προσπάθεια να καταστεί η Κυπριακή ΑΟΖ πιο ανθεκτική.

Στην περίπτωση της ΑΟΖ της Κύπρου η στρατηγική ανθεκτικότητας Antifragility μπορεί να κωδικοποιηθεί ως εξής: Σύναψη στρατηγικών συμμαχιών/συνεργασιών με ισχυρές χώρες και εταιρίες κολοσσούς οι οποίες να καθιστούν την Κυπριακή ΑΟΖ όχι απλά ανθεκτική (robust) αλλά antifragile (να ενισχύεται με το χρόνο - πιο ασφαλής, νέες ευκαιρίες, καλύτερες προοπτικές).

Πάντοτε θα υπάρχουν ρίσκα που δεν μπορούμε να υπολογίσουμε και κίνδυνοι που δεν μπορούμε να προβλέψουμε. Όμως μπορούμε να είμαστε προετοιμασμένοι για το άγνωστο και τους κινδύνους που δεν φαίνονται.