Συναντώντας τον Γκορμπατσόφ

16:07 2/9/2022 - Πηγή: Huffington Post Greece

Ο τίτλος είναι δανεισμένος από το ντοκιμαντέρ του Βέρνερ Χέρτσογκ, αφιερωμένο στον εκλιπόντα πολιτικό. Είναι περισσότερο μια συνέντευξη-εξομολόγηση. Βλέποντάς το, αντιλαμβάνεσαι την ανθρώπινη πλευρά του πολιτικού, καθώς και τις σκέψεις του για τις πράξεις του και τις παραλήψεις του. Ανεξάρτητα πολιτικών πεποιθήσεων, ο θεατής μπορεί να αναγνωρίσει ότι ο πρωταγωνιστής δεν έχει ίχνος έπαρσης και αλαζονείας. Αντίθετα είναι ταπεινός και αληθινός.

Μπορώ να αντιληφθώ την πικρία των ανθρώπων που οι ζωές τους επηρεάστηκαν από τα «λάθη» του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ. Έχω συναντήσει ανθρώπους

στην Ελλάδα που ήρθαν από την πρώην Σοβιετική Ένωση και είχαν απαξιωτική γνώμη για το πρόσωπό του. Μερικοί μου έλεγαν με σιγουριά ότι ήταν πράκτορας των Αμερικάνων. Κάτι που δεν έχει αποδειχθεί, μέχρι σήμερα, από τα ντοκουμέντα.

Αυτό που μου έκανε εντύπωση περισσότερο είναι τα έντονα αρνητικά σχόλια από πολλούς Έλληνες, χωρίς βέβαια ανάλογη τεκμηρίωση, λες και επηρέασε τη δική μας ζωή όπως εκείνη των Σοβιετικών ή των Γερμανών. Αυτά με έκαναν να γράψω αυτό το μικρό κείμενο, ως επικήδειο σε έναν άνθρωπο που άσχετα με τα αποτελέσματα, οι προθέσεις του πρέπει να ήταν ειλικρινείς.

Ο οικονομολόγος Ρουσλάν Γκρίνμπεργκ είπε για αυτόν «Μας χάρισε την ελευθερία, αλλά δεν ξέραμε τι να την κάνουμε». Με αυτή τη φράση συμπυκνώνεται και η τραγωδία της ζωής του. Δεν ξέρω πόσοι άνθρωποι μπορούν να ζήσουν χωρίς τα δεσμά κάποιων πλαισίων, βεβαιοτήτων και εξάρτησης. Ειδικά άνθρωποι μεγαλωμένοι σε κοινωνίες όπως η ρωσική. 

Χωρίς να έχω πολλά να καταμαρτυρήσω για το πρόσωπο του, χαίρομαι που του αναγνωρίζεται ότι είναι το κύριο πρόσωπο που ευθύνεται για την πτώση του τείχους του Βερολίνου, τον τερματισμό του Ψυχρού Πολέμου και των πυρηνικών απειλών εκείνη την περίοδο. Την κατάσταση της οικονομίας της χώρας του δεν πρόλαβε να τη διορθώσει, αλλά είχε αντιληφθεί το πρόβλημα και δεν το έκρυψε. Και ακριβώς αυτό προσπάθησε μέσω της Περεστρόικα.

Κάποιοι θεωρούν ότι είχε καλές προθέσεις, αλλά όχι την ικανότητα να εφαρμόσει τα σχέδια του. Αυτά που προσπάθησε να αλλάξει ήταν πολύ μεγάλα και ίσως ήθελαν άλλου είδους προσέγγιση. Αναφέρουν ως παράδειγμα την Κίνα. Δηλαδή μια χώρα που ένα κόμμα  αποφασίζει για όλα. Ο καθένας διαλέγει και παίρνει. Καλύτερη οικονομία και λιγότερο δημοκρατία; Εγώ πάντως δεν θα το διάλεγα. Και για αυτό θεωρώ ότι ο Γκορμπατσόφ τουλάχιστον προσπάθησε να τα αλλάξει όλα με τον δικό του τρόπο. 

Στο ντοκιμαντέρ μιλάει αρκετά για τη γνωριμία με τη γυναίκα του. Όταν επέστρεψε στη Μόσχα μετά το πραξικόπημα του Αυγούστου, εκατομμύρια πολίτες τον περίμεναν για τον υποδεχτούν και να τους μιλήσει. Εκείνος προτίμησε να πάει με τη γυναίκα του που είχε πάθει καρδιακή προσβολή στο νοσοκομείο. Κάποιοι είπαν ότι τότε έχασε την εξουσία. Με έναν τέτοιον άνθρωπο θα ήταν χαρά να συζητήσει κανείς και να γίνει καλύτερος. Ή έστω να έτρωγε μαζί του μία πίτσα όπως θα αντιπρότειναν οι επικριτές του. Θα σας προέτρεπα να βρείτε και να δείτε το ντοκιμαντέρ. 

ΠΡΙΝ ΦΥΓΕΤΕΜιχαήλ Γκορμπατσόφ (1931-2022): Ο τελευταίος ηγέτης της ΕΣΣΔΗ τραγωδία του Γκορμπατσόφ: Ένας ελαττωματικός μεταρρυθμιστής σε μια αδύνατη αποστολή