Τα πολλά πρόσωπα του Κολοκοτρώνη
«Ο κόσμος μας έλεγε τρελούς. Ημείς αν δεν είμεθα τρελοί δεν εκάμαμεν την επανάστασιν, διατί ηθέλαμεν συλλογισθή πρώτον διά πολεμοφόδια, καβαλαρία μας, πυροβολικό μας, πυριτοθήκαις μας, τα μαγαζιά μας, ηθέλαμεν λογαριάσει την δύναμιν την εδική μας την τουρκική δύναμη. Τώρα οπού ενικήσαμεν, όπου ετελειώσαμεν με καλό τον πόλεμόν μας, μακαριζώμεθα, επαινώμεθα. Αν δεν ευτυχούσαμεν ηθέλαμεν τρώγει κατάραις, αναθέματα»
(Απομνημονεύματα Θ. Κολοκοτρώνη στον Γ. Τερτσέτη).
Αν στο πρόσωπο του εθνικού ήρωα εκφράζεται η αγάπη ενός λαού, τότε ο «τρελός» Κολοκοτρώνης ξεχωρίζει
Το όνομά του δεν έχει σκεπαστεί από τον χρόνο, αντιθέτως παραμένει πρώτο στο πάνθεον των ηρώων μας, όπως έδειξε πρόσφατη δημοσκόπηση με θέμα την πρόσληψη της Επανάστασης του ’21.
Ο γέρος του Μοριά συγκεντρώνει το σχεδόν καθολικό 92,7%. Η μορφή του Κολοκοτρώνη έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως στην Ελλάδα σε νομίσματα, στην εκπαίδευση και στο χώρο της τέχνης, αλλά και για την ονοματοδοσία διαφόρων τοποσήμων.
Πόσο καλά, όμως, ξέρουμε το πρόσωπο του ήρωα; Κι αυτό που αναγνωρίζουμε ανταποκρίνεται στη φυσιογνωμία του Κολοκοτρώνη ή έχει διασωθεί ως εξιδανικευμένο πορτρέτο;
Τη μορφή του ανδρός σμιλεύει μέσα από έργα σημαντικών ζωγράφων και γλυπτών, μέσα από γραμματόσημα, λαχεία, ακόμη και από γελοιογραφίες, η νέα έκδοση με τίτλο «Θεόδωρος Κολοκοτρώνης: Από τη μορφή του στην εικόνα της» του αναπληρωτή καθηγητή Ιστορίας της Τέχνης στο ΕΚΠΑ Δημήτρη Παυλόπουλου και του ιστορικού Δημήτρη Μιχαλόπουλου.
Στη Huffpost μιλάει ο κ. Παυλόπουλος που αλιεύει τη μορφή του από τα «Κλασικά Εικονογραφημένα» ως τους πιο απίθανους δρόμους που φέρουν το όνομά του Αρχιστράτηγου.
Από τις εικαστικές απεικονίσεις του Κολοκοτρώνη ποια αποδίδει πειστικότερα τη μορφή και ποια απηχεί το ήθος του ήρωα;
Θα έλεγα ότι εγγύτερα προς τα δύο αυτά στοιχεία είναι δύο απεικονίσεις του που συγκροτούν και εικονογραφικά πρότυπα για όσες θα ακολουθούσαν. Πρόκειται για το σχέδιο με μολύβι που το φιλοτέχνησε ο υπολοχαγός, εθελοντής αντιστράτηγος του βαυαρικού εκστρατευτικού σώματος στην Ελλάδα Karl Krazeisen (1794-1878) στο κάστρο του Δαμαλά, στην Τροιζηνία, το 1827, το οποίο διαδόθηκε λιθογραφικά, και τη ζωγραφική σύνθεση που τον απεικονίζει με στολή του Συντάγματος Ελληνικού Ελαφρού Πεζικού, έργο που αποδίδεται στον Γάλλο αξιωματικό, γεωγράφο και χαρτογράφο, μέλος της Επιστημονικής Αποστολής στον Μοριά Jean-Pierre-Eugène-Félicien Peytier (1793-1863), από λεύκωμά του των χρόνων 1829-32.
Υπάρχει κάποια προσωπογραφία που αποκαλύπτει ευφάνταστα κάποιο άγνωστο περιστατικό ή ένα χαρακτηριστικό του;Έχει σωθεί ανυπόγραφο σκίτσο του Κολοκοτρώνη ως υποδίκου το 1825 στις φυλακές της Ύδρας, δημοσιευμένο παραπάνω από έναν αιώνα αργότερα, το 1930, στην εφημερίδα Η Καθημερινή, με αφορμή και τη μετακομιδή των οστών του από την Αθήνα στην Τρίπολη. Τον παρουσιάζει αγριωπό, μαυρειδερό, καμπουρομύτη, με βλέμμα ζωηρό και με κούτελο πλατύ, όπως τον περιγράφει ο δικαστής του στο Ναύπλιο το 1834 Γεώργιος Τερτσέτης.
Η πιο ”ανθρώπινη”, αντιηρωική ίσως όψη του;
Δύο γλυπτά τον δίνουν σαν αντιήρωα, πιο πολύ ανθρώπινο: το ένα είναι του Λάζαρου Ν. Σώχου (1857-1911), από το 1892, στο Μουσείο Τηνίων Καλλιτεχνών του Πανελληνίου Ιερού Ιδρύματος Ευαγγελιστρίας Τήνου, και το άλλο του Γεώργιου Δημητριάδη του Αθηναίου (1880-1941), από το 1938, στο προαύλιο του ναού του Αγίου Σώστη, στον Άγιο Βασίλειο Κορινθίας.
Στην πορεία του χρόνου πώς οι Έλληνες βλέπουμε τον ήρωα; Ο τρόπος δηλαδή που σώζεται στη συλλογική μνήμη έχει, κατά καιρούς, αλλάξει;Τα περισσότερα εικαστικά έργα για τον Κολοκοτρώνη δείχνουν να κινούνται ανάμεσα στον νεότερο αγωνιστή και στον γηραιότερο ήρωα. Ελάχιστες και επιμέρους διαφοροποιήσεις παρατηρούνται. Η συλλογική μνήμη τον έχει διατηρήσει, ακόμα και σε γραμματόσημα ή σε χαρτονομίσματα, στερεότυπα ―από φόβο να τον δει μακριά από τα καθιερωμένα πρότυπα...
Ένα από τα πιο εντυπωσιακά γλυπτά στο δημόσιο χώρο είναι ο έφιππος ανδριάντας του αρχιστράτηγου στην οδό Σταδίου. Ερώτημα είναι αν το ευρύ κοινό ακουμπά το βλέμμα του στο έργο του Σώχου. Καθώς είστε πανεπιστημιακός δάσκαλος κι έχετε ασχοληθεί με τη δημόσια γλυπτική, πιστεύετε ότι τα μνημειακά γλυπτά παρουσιάζονται επαρκώς στα σχολικά βιβλία ή διαπιστώνετε έλλειμμα;
Σωστά! Δεν ακουμπά μόνον το βλέμμα του ευρέος κοινού πάνω στον έφιππο Κολοκοτρώνη ―ακουμπούν και τα χέρια του! Έτσι το 2020 έγραψαν με λευκό χρώμα συνθήματα στις δύο ανάγλυφες παραστάσεις του βάθρου του: τη φράση ΝΟ BORDERS, NO NATIONS… Θεωρώ ότι τα σχολικά εγχειρίδια αναπαράγουν τις δεδομένες ηρωοποιητικές εικόνες του Κολοκοτρώνη.
Η έκδοση «Θεόδωρος Κολοκοτρώνης: Από τη μορφή του στην εικόνα της» κυκλοφορεί από τον Δήμο Οιχαλίας.
Ο Δημήτρης Παυλόπουλος είναι μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Ιστορικών της Τέχνης και της Επιτροπής του ΕΚΠΑ για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.
Ο Δημήτρης Μιχαλόπουλος συνεργάζεται με το Ινστιτούτο Ιστορίας Εμπορικής Ναυτιλίας στον Πειραιά και διδάσκει Θέματα Αρχαίας, Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας στο Λαϊκό Πανεπιστήμιο της Εταιρείας των Φίλων του Λαού.
ΠΡΙΝ ΦΥΓΕΤΕΟ Κολοκοτρώνης και η μεγάλη καταδίωξη των κλεφτών - Γιώργος Καραμπελιάς (Εναλλακτικές Εκδόσεις)«Γενναίος Κολοκοτρώνης: Ο έφηβος οπλαρχηγός του 1821» - Του Ιώαννη Β. Δασκαρόλη (Εκδόσεις Παπαζήση)- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Κατηγορίας Ειδήσεις
- Επιτέλους φωτογραφία του: Αυτός είναι οι μεγαλογιατρός που πήρε την απόφαση για τον Τριαντάφυλλο (pics)
- Δε φαντάζεστε ποιο πασίγνωστο πρόσωπο είναι ο αγιορείτης μοναχός Προκόπιος
- Συντάξεις: «Κλείδωσαν» αναδρομικά 11 μηνών - Ποιοι θα πάρουν έως 6.000 ευρώ (ΠΙΝΑΚΕΣ)
- ΑΣΕΠ: 1.600 προσλήψεις σε Στρατό, Ναυτικό και Αεροπορία - Αιτήσεις και προσόντα
- «Καμπανάκι» απο ειδικούς: Διασωληνωμένοι 20χρονοι και 30χρονοι – Πιο ασφαλές να ανοίξουμε με μέτρα
- Έχεις μόνιμα σκόνη στο σπίτι; Τέσσερις κανόνες για να απαλλαγείς
- Εστίαση: Άνοιγμα στους εξωτερικούς χώρους τον Απρίλιο προανήγγειλε ο Σκέρτσος
- New York Times: Η προειδοποίηση των μυστικών υπηρεσιών σε Μπάιντεν για τους Ταλιμπάν
- Εθνική Ελλάδας : Αλλάζει τα πλάνα του για την ενδεκάδα ο Φαν Σιπ
- Λονδίνο και Βρυξέλλες κοντά σε συμφωνία για τις προμήθειες εμβολίων
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Huffington Post Greece
- Τα πολλά πρόσωπα του Κολοκοτρώνη
- Η NASA έκανε ξανά υπολογισμούς και αποφάνθηκε για την πρόσκρουση του Αποφις στη Γη
- Λαϊκισμός, Δημοκρατία, Αριστερά: η πρόκληση της μεθόδου - Σεραφείμ Ι. Σεφεριάδη (Εκδόσεις Τόπος)
- Αποκωδικοποιώντας την Κοινή Ανακοίνωση των 27 κρατών – μελών της Ε.Ε. για την Τουρκία
- Ελευθερία ή ψυχικός θάνατος;
- Νάσος Ηλιόπουλος: Παραδέχονται κυνικά ότι το 20% των ασθενών πεθαίνει εκτός ΜΕΘ
- Times: EE και Βρετανία κοντά σε συμφωνία για τα εμβόλια
- Τελευταία Νέα Huffington Post Greece
- Τα πολλά πρόσωπα του Κολοκοτρώνη
- Νάσος Ηλιόπουλος: Παραδέχονται κυνικά ότι το 20% των ασθενών πεθαίνει εκτός ΜΕΘ
- Λαϊκισμός, Δημοκρατία, Αριστερά: η πρόκληση της μεθόδου - Σεραφείμ Ι. Σεφεριάδη (Εκδόσεις Τόπος)
- Η NASA έκανε ξανά υπολογισμούς και αποφάνθηκε για την πρόσκρουση του Αποφις στη Γη
- Times: EE και Βρετανία κοντά σε συμφωνία για τα εμβόλια
- Ελευθερία ή ψυχικός θάνατος;
- Αποκωδικοποιώντας την Κοινή Ανακοίνωση των 27 κρατών – μελών της Ε.Ε. για την Τουρκία
- Διώρυγα Σουέζ: Τι λέει ο Ιάπωνας ιδιοκτήτης του πλοίου για το σχέδιο «αποκόλληση»
- Ποιες περιοχές μπαίνουν στο «βαθύ κόκκινο» από σήμερα
- Κυριακάτικο τραπέζι: Τυρόπιτα «ματάκια» χωρίς φύλλο και χαλβάς σιμιγδαλένιος χωρίς ζάχαρη
- Τελευταία Νέα Κατηγορίας Ειδήσεις
- Most readily useful Unsecured Loans in Texas
- A1 Cash Advance Pre-paid Visa or Mastercard
- Lockdown: Μέσα στον Απρίλιο ανοίγει η εξωτερική εστίαση
- Κορονοϊός: Πάνω από 20 χιλ. κρούσματα και157 θάνατοι σε 24 ώρες στη Γερμανία
- Δράσεις μέσα από τις δημιουργικές δυνάμεις των σχολείων
- ΑΣΕΠ: 1.600 προσλήψεις σε Στρατό, Ναυτικό και Αεροπορία - Αιτήσεις και προσόντα
- Battle of the Couples Spoiler: Tα πάνω κάτω στην Τελετή των Βραχιολιών
- Χιλιάδες ξένοι πολίτες στη Σερβία για εμβολιασμό
- Επιλογές
- Αλλάζει η ώρα την Κυριακή - Τα ρολόγια πάνε μία ώρα μπροστά