Το HBO Max απέσυρε το «Οσα Παίρνει ο Ανεμος», αλλά η ιστορία δεν ξαναγράφεται

11:45 11/6/2020 - Πηγή: Huffington Post Greece

Πριν από λίγα εικοσιτετράωρα το HBO Max αποφάσισε να αποσύρει προσωρινά από την ταινιοθήκη το οσκαρικό ”Οσα Παίρνει ο Ανεμος” επειδή – όπως αναφέρει εκπρόσωπος της νέας αμερικανικής πλατφόρμας streaming υπηρεσιών – πρόκειται για ένα «προϊόν της εποχής του και απεικονίζει μερικές από τις εθνικιστικές και φυλετικές προκαταλήψεις που, δυστυχώς, ήταν συνηθισμένες στην αμερικανική κοινωνία».

Η ταινία - σταθμός του 1939, σε σκηνοθεσία του Βίκτορ Φλέμινγκ, που βασίστηκε στο δημοφιλές ομώνυμο μυθιστόρημα της Μάργκαρετ Μίτσελ, ακολουθεί την θυελλώδη ιστορία αγάπης της κακομαθημένης

Σκαρλετ Ο’ Χάρα και του ευαίσθητου, αλλά κυνικού εραστή Ρετ Μπάτλερ.

Η υπόθεση εκτυλίσσεται κατά την διάρκεια του αμερικανικού Εμφυλίου Πολέμου και αυτό για το οποίο “κατηγορείται” το φιλμ, είναι ότι ωραιοποιεί την στάση των πλούσιων λευκών του Νότου απέναντι στους μαύρους και το καθεστώς της δουλείας, καλύπτοντας τις διαφυλετικές εντάσεις με κάποιο είδος ρομαντισμού.

Μεταξύ των οκτώ Οσκαρ που απονεμήθηκαν στην ταινία το 1940, αυτό που ξεχώρισε ήταν της Χάτι ΜακΝτάνιελ (Μάμι), η οποία έγραψε ιστορία καθώς ήταν η πρώτη Αφροαμερικανή που κέρδισε το χρυσό αγαλματίδιο. «Ειλικρινά ελπίζω πάντα να τιμώ την φυλή μου και την κινηματογραφική βιομηχανία. Η καρδιά μου είναι γεμάτη ώστε να σας πω πώς νιώθω. Ευχαριστώ πολύ, ο Θεός να σας ευλογεί», είπε -μεταξύ άλλων- στον ευχαριστήριο λόγο της.

Η πρόσφατη αντίδραση στην ταινία έρχεται ως συνέχεια μιας πολύχρονης κριτικής για τον τρόπο που παρουσιάζονται οι μαύροι αλλά και για την “θετική” της στάση απέναντι στην εκμετάλλευσή τους. Αφορμή αποτέλεσε το άρθρο γνώμης του Τζον Ρίντλεϊ, σεναριογράφου της ταινίας «12 Χρόνια Σκλάβος» (“12 Years A Slave”) που δημοσιεύτηκε την Δευτέρα στους Los Angeles Times, μετά την δολοφονία του Αφροαμερικανού Τζόρτζ Φλόιντ από την αστυνομία της Μινεσότα, τις διαδηλώσεις εναντίον της αστυνομικής βίας και του συστημικού ρατσισμού. Ο Ρίντλεϊ ζήτησε από την WarnerMedia, μητρική εταιρεία της πλατφόρμας, να «σκεφτεί την απόσυρση της “προβληματικής” ταινίας». Σύμφωνα με τον σεναριογράφο, «πρόκειται για ταινία που εκθειάζει τον προπολεμικό Νότο που, όταν δεν αγνοεί τη φρίκη της δουλείας, σταματά μόνο για να διαιωνίσει μερικά από τα πιο οδυνηρά στερεότυπα των ανθρώπων με διαφορετικό χρώμα».

Η αφαίρεση του ”Οσα Παίρνει ο Ανεμός” από το HBO Max μπορεί να θεωρηθεί ως μια ακραία κίνηση που σχετίζεται άμεσα με τις έντονες αντιδράσεις που πυροδότησε η δολοφονία του Φλόιντ. Και αυτό γιατί δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνουν παρόμοια περιστατικά στις Ηνωμένες Πολιτείες, χωρίς να έχει γίνει (ευρέως τουλάχιστον) γνωστή ανάλογη κίνηση στην ιστορία του κινηματογράφου. Είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι η μόνιμη απόσυρση της ταινίας θα είχε δυσμενέστερες επιπτώσει,ς για τον απλό λόγο ότι δεν μπορούμε και δεν έχουμε το δικαίωμα να ξαναγράφουμε την ιστορία με βάση την επικαιρότητα και την επιθυμία να παρουσιαζόμαστε «πολιτικά ορθοί». Τα ιστορικά γεγονότα πρέπει να αναφέρονται με ρεαλιστικό και τίμιο τρόπο, αποτέλεσμα αντικειμενικής έρευνας. Θα ήταν λάθος να αγνοήσουμε την εξελικτική πορεία των πραγμάτων και τις αιτίες της.

Όπως αναμενόταν, η απόσυρση της ταινίας προκάλεσε πολλές και ποικίλες αντιδράσεις, με κείμενα άποψης σε ιστότοπους όπως το Vulture και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με βασικό επιχείρημα ότι η ιστορία δεν ξαναγράφεται και ότι δεν μπορούν να απαξιώνονται εμβληματικά έργα τέχνης. Επιπλέον, η γενίκευση παρόμοιων δράσεων θα είχε ενδεχομένως ως αποτέλεσμα την απόσυρση και πολλών άλλων ταινιών που αφορούν σε διάφορες μειονοτικές κοινότητες (π.χ “Ο Σοφέρ της Κυρίας Ντέιζι”, “West Side Story”, “Η Λίστα του Σίντλερ” κ.α), τηλεοπτικών σειρών (ήδη ανακοινώθηκε ότι η αστυνομική σειρά “Cops” που εξυμνεί την επιθετικότητα της αστυνομίας, δεν θα συνεχιστεί), αλλά και την αλλοίωση κλασικών λογοτεχνικών κειμένων (π.χ “Όταν Σκοτώνουν τα Κοτσύφια”, “Οι περιπέτειες του Τόμας Σόγιερ”). Από την άλλη πλευρά, πολλοί είναι αυτοί που θα θελήσουν να παρακολουθήσουν σχετικές ταινίες με στόχο την καλύτερη κατανόηση της ιστορίας της ρατσιστικής βίας, όπως συνέβη ήδη με την ταινία «Οι Υπηρέτριες» του 2011 που είναι διαθέσιμη στο Netflix.

Μετά τις αντιδράσεις που έφερε η ανακοίνωση της απόσυρσης, ο εκπρόσωπος της πλατφόρμας streaming δήλωσε στο CNBC ότι το κινηματογραφικό αριστούργημα του Φλέμινγκ, θα ανέβει ξανά, αλλά θα συνοδεύεται από συζητήσεις σχετικά με το ιστορικό πλαίσιο και θα καταδικάζονται οι ρατσιστικές διακρίσεις. «Οι ρατσιστικές απεικονίσεις που αποτυπώνει το ”Οσα Παίρνει ο Ανεμος” ήταν λάθος τότε, είναι λάθος και σήμερα. Για αυτό θεωρήσαμε ότι θα ήταν ανεύθυνο να διατηρήσουμε την ταινία χωρίς κάποια εξήγηση ή καταδίκη των διαφυλετικών και κοινωνικών διακρίσεων», είπε ο εκπρόσωπος. Και συμπλήρωσε: «Θα προβληθεί λοιπόν στην αρχική της μορφή γιατί αλλιώς θα ήταν σαν να υποστηρίζαμε ότι αυτές οι προκαταλήψεις δεν υπήρξαν ποτέ».

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η τελική απόφαση του HBO Max, με το επιπρόσθετο υλικό για διάλογο σχετικά με το περιεχόμενο της ταινίας και εκμάθηση ώστε να μην επαναληφθούν αυτές οι συμπεριφορές, βρίσκεται στην σωστή κατεύθυνση και θα μπορούσε να αποτελέσει οδηγό για την αντιμετώπιση παρόμοιων διαμαρτυριών στο μέλλον.

ΠΡΙΝ ΦΥΓΕΤΕ... Λιν-Μανουέλ Μιράντα, Βαϊόλα Ντέιβις, Σάντρα Ο κατακρίνουν τον ρατσισμό στην βιομηχανία του θεάτρου Βρετανικό μουσείο φόρεσε μάσκες σε όλα τα αριστουργήματά του Πολ ΜακΚάρτνεϊ: Θέλω δικαιοσύνη για την οικογένεια του Τζορτζ Φλόιντ