Τι συμβαίνει με τις ελληνικές τράπεζες;

12:37 28/9/2017 - Πηγή: Huffington Post Greece

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ζήτησε επίμονα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να προχωρήσει το συντομότερο δυνατό στη διενέργεια ελέγχου της ποιότητας του ενεργητικού τους, με το επιχείρημα πως είναι απαραίτητο οι ελληνικές τράπεζες να είναι υγιείς πριν τη λήξη του 3ου

μνημονίου, Στην ουσία αμφισβήτησε ανοιχτά την καλή κατάσταση τους, θεωρώντας πολύ πιθανό το ενδεχόμενο να χρειαστούν νέα ανακεφαλαιοποίηση έως και 10 δισ. ευρώ.

Γιατί ανοίγει το θέμα των τραπεζών το ΔΝΤ;

Η μία απάντηση είναι ότι θέλει να φύγει από το πρόγραμμα τον Αύγουστο του 2018 με ψηλά το κεφάλι, χωρίς να αφήσει πίσω του μια μαύρη κηλίδα αποτυχίας. Τα στελέχη του αμφιβάλλουν πολύ για το ελληνικό success story. Ξέροντας δε ότι οι Ευρωπαίοι θα θελήσουν από του χρόνου να βάλουν στην άκρη την υπόθεση της Ελλάδας, επιχειρούν με τη σχολαστικότητα και την εμμονή που τους χαρακτηρίζει να κλείσουν κάποια μεγάλα εκκρεμή ζητήματα, όπως αυτό των τραπεζών.

Η άλλη εκδοχή είναι ότι απλά ψάχνει αφορμή να εμπλακεί ενεργά σε κρίσιμα ευρωπαϊκά οικονομικά ζητήματα, στα πλαίσια μιας ευρύτερης γεωπολιτικής διελκυστίνδας.

Πώς απαντάει η ΕΚΤ; Θα διατηρηθεί ο συμβιβασμός που επιτεύχθηκε;

Οι ελληνικές τράπεζες υπάγονται στην ΕΚΤ, όμως το ΔΝΤ προΐσταται στην εφαρμογή του ελληνικού προγράμματος. Εδώ δηλαδή υπάρχει μια σύγκρουση ρόλων και εξουσιών.

Ο Ντράγκι ενημέρωσε προ ημερών τους Έλληνες ευρωβουλευτές πως υπάρχει μεγάλη πιθανότητα στις αρχές του 2018 η ΕΚΤ να διενεργήσει stress tests στις ελληνικές τράπεζες. Δείχνει λοιπόν να υποχωρεί εν μέρει στις απαιτήσεις του ΔΝΤ. Από τη μία δε δέχεται τον εξονυχιστικό έλεγχο που ζητάει το ταμείο, από την άλλη αντιπροτείνει να γίνουν τα stress tests πριν τη λήξη του 3ου μνημονίου, υπό την επίβλεψη του ευρωπαϊκού εποπτικού μηχανισμού (SSM).

Τελικώς, ύστερα από έντονες παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις, το ΔΝΤ δέχεται τη συμβιβαστική πρόταση της ΕΚΤ. Μάλιστα, για να καθησυχάσει τις αγορές, ο κ. Τόμσεν δήλωσε ότι δε συντρέχει κίνδυνος ανησυχίας για την κατάσταση των ελληνικών τραπεζών. Μέχρι όμως να ολοκληρωθεί η διαδικασία, το ερώτημα αν χρειάζονται επιπλέον χρήματα οι τράπεζες ή όχι θα παραμένει ανοιχτό.

Πώς είναι σήμερα οι τράπεζες;

Κεφαλαιοποιήθηκαν για 3η φορά το 2015 με 14,5 δισ. ευρώ. 9,5 δισ. κατέβαλαν ιδιώτες σε εξευτελιστικές τιμές αγοράς των μετοχών και 5,5 δισ. μπήκαν από το μνημόνιο. Ουσιαστικά έχουν αφελληνιστεί πλήρως, καθώς η διοίκησή τους ασκείται από το ΤΧΣ και στις κρίσιμες επιτροπές αξιολόγησης νέων ή υφιστάμενων δανείων προΐστανται ξένα στελέχη.

Εμφανίζουν υψηλό δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας, αν και στον υπολογισμό του προσμετράται και η ευεργετική επίπτωση του αναβαλλόμενου φόρου (πιθανή μελλοντική φορολογική απαίτηση).

Τρία είναι τα μεγάλα αγκάθια που αντιμετωπίζουν:

1.Κόκκινα δάνεια: τα μισά από τα δάνεια που έχουν δώσει οι τράπεζες (πάνω από 100 δισ.) είναι πλέον στην κατηγορία των μη εξυπηρετούμενων. Για τη μείωση των κόκκινων δανείων το πλάνο από τις τράπεζες υπάρχει. Κάποια θα πωληθούν σε τρίτους οργανισμούς (πχ. funds), κάποια θα μπουν σε πλειστηριασμό, πολλά θα αναδιαρθρωθούν και τα υπόλοιπα θα διαγραφούν (κουρευτούν). Το πρόβλημα είναι ότι οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί δεν προχωρούν, ο εξωδικαστικός συμβιβασμός παράγει μεγαλύτερη γραφειοκρατία απ' ότι θα έπρεπε, ενώ η αναβλητικότητα της κυβέρνησης καθυστερεί διαδικαστικά αλλά σημαντικά ζητήματα, όπως το ακαταδίωκτο των τραπεζικών στελεχών και οι άδειες στις εταιρείες διαχείρισης προβληματικών δανείων.

2.Μειωμένες καταθέσεις: έχουν μειωθεί από €240 δισ. το 2010 σε €120 δισ. σήμερα. Οι Έλληνες προτιμούν να κρατούν τις αποταμιεύσεις τους στο... στρώμα, ενώ όλες σχεδόν οι επιχειρήσεις έχουν ανοίξει λογαριασμούς κίνησης σε τράπεζες του εξωτερικού (Κύπρο, Βρετανία, Μάλτα, κ.αλ.)

3.Capital Controls: Απόλυτα συνδεδεμένο με το 2ο πρόβλημα. Όσο δεν αποκαθίσταται η εμπιστοσύνη προς το τραπεζικό σύστημα, τόσο δεν επιστρέφουν οι καταθέσεις, ώστε να φτιάξουν οι ισολογισμοί των τραπεζών και να αρθούν τα capital controls. Αντιστρόφως, όσο διαρκούν τα capital controls τόσο οι επιχειρήσεις και τα φυσικά πρόσωπα δεν εμπιστεύονται το σύστημα και αποφεύγουν τη γραφειοκρατία και τους ελέγχους που συνεπάγονται οι περιορισμοί.

Είναι πιθανό να χρειαστεί 4η ανακεφαλαιοποίηση; Τι θα συμβεί μετά

Θα χρειαστεί πρώτα να ολοκληρωθούν τα stress tests πριν εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα. Είναι κρίσιμο στο μεσοδιάστημα να τρέξει γρήγορα η διαδικασία επίλυσης του προβλήματος των κόκκινων δανείων.

Σε περίπτωση που χρειαστούν επιπλέον κεφάλαια, υπάρχουν διαθέσιμα ακόμη €20 δισ. για τις τράπεζες από το 3ο μνημόνιο. Τα χρήματα όμως αυτά θα λείψουν σε περίπτωση που μετά το τέλος του προγράμματος πάμε στην προληπτική πιστοληπτική γραμμή στήριξης.

Το πιο σημαντικό είναι να υπάρξει διακριτική επικοινωνιακή διαχείριση του ζητήματος από όλες τις πλευρές, ώστε οι τράπεζες να αντέξουν ένα νέο πλήγμα στην αξιοπιστία τους. Αν δημιουργηθεί ατμόσφαιρα αβεβαιότητας, αυτή θα διαταράξει την ηρεμία στην οικονομία και θα αποτελέσει κίνδυνο εκτροχιασμού της ομαλής πορείας της χώρας προς την επόμενη μέρα.