Το φαινόμενο των σύγχρονων Reality Shows

09:38 19/7/2017 - Πηγή: Huffington Post Greece

Από την αρχή της τηλεόρασης, υπήρχε η ψευδαίσθηση ότι το νέο μέσο έδειχνε την πραγματικότητα (reality), τόσο σε ιδιωτικό όσο και σε δημόσιο επίπεδο. Η συνεχόμενη και απευθείας αναμετάδοση έδινε μία αίσθηση οικειότητας ανάμεσα στα υποκείμενα που αναπαρίστανται και στους τηλεθεατές. Κατά τις πρώτες δεκαετίες του νέου μέσου, οι θεματικές των προγραμμάτων (από τη μυθοπλασία έως και τις εκπομπές) παρουσίαζαν την καθημερινή, μεσοαστική ζωή. Κατά τον 21ο αιώνα, επήλθε μία σημαντική διαφοροποίηση αυτών των προγραμμάτων, καθώς ήρθαν στο προσκήνιο ακραίες θεματικές. Επικίνδυνες ασχολίες, εχθρότητα ανάμεσα

στους συμμετέχοντες, μεγάλος ανταγωνισμός, και celebrities που αποκαλύπτουν τις αδυναμίες τους είναι κάποιοι από τους βασικούς πυρήνες αυτού που αποκαλούμε Reality TV.

Αυτή η μεταστροφή του μέσου έγινε γιατί πια οι διαφημιστές δεν στοχεύουν στη μεσοαστική οικογένεια, καθώς η νεολαία και η νεαροί ενήλικες έρχονται στο προσκήνιο. Το συγκεκριμένο κοινό έχει διαθέσιμο εισόδημα και τάση για καταναλωτισμό, άρα βρίσκεται στο επίκεντρο των διαφημιστικών εταιριών. Όταν υπάρχει νέο κοινό, τότε αυτό οδηγεί σε νέα ζήτηση και άρα σε νέους μεθόδους παραγωγής. Το νέο κοινό δεν έχει ανάγκη για αληθοφάνεια, καθώς έχει εδραιωθεί μία προκατειλημμένη άποψη γνησιότητας. Οι θεατές έχουν συμβιβαστεί ότι αυτά τα shows δεν αναπαριστούν την πραγματικότητα και πια αυτό που μετράει είναι το θέαμα.

Η σύγχρονη μορφή των reality δεν έχει να κάνει σε τίποτα με την καθημερινή πραγματικότητα. Δύο γεγονότα που τα φέρνουν κοντά στην πραγματικότητα είναι ότι αφενός δεν υπάρχει σενάριο (ή τουλάχιστον έτσι παρουσιάζεται στους τηλεθεατές), και αφετέρου δεν είναι γυρισμένα σε κάποιο στούντιο, αλλά σε φυσικούς χώρους. Οι συμμετέχοντες έχουν να φέρουν εις πέρας στερεοτυπικούς ρόλους - ο αθώος, ο εγωκεντρικός, ο μεγάλος σε ηλικία, ο κακός κτλ. Αυτό βοηθάει στην ισχυροποίηση της αφηγηματικής φόρμουλας, καθώς, αν και πρωτίστως στον πυρήνα αυτών των shows βρίσκονται δοκιμασίες, συνήθως το κοινό συναρπάζεται από τις διαδράσεις των προσωπικοτήτων και τις ίντριγκες, με το ανθρώπινο στοιχείο και τις σχέσεις να έρχονται στο προσκήνιο.

Τέλος, τα εν λόγω προγράμματα προσέφεραν στα κανάλια μία εναλλακτική στο να γεμίσουν το πρόγραμμά τους, μιας και η μυθοπλασία άρχισε να εκλείπει. Τα reality προσελκύουν το ενδιαφέρον του κοινού κάνοντας μεγάλα νούμερα τηλεθέασης, ενώ παράλληλα διατηρούν χαμηλό κόστος παραγωγής, γεγονός που τα καθιστά την καλύτερη επιλογή για τα κανάλια και τους διαφημιστές. Στο χαμηλό κόστος προστίθεται και η ευελιξία των αμοιβών των συμμετεχόντων.

Ενώ στη μυθοπλασία οι stars έχουν μεγάλο κασέ, στα reality υπάρχει ένα «παζάρι», κατά το οποίο αρκετοί συμμετέχοντες δέχονται να προβληθούν με μικρές (έως ανύπαρκτες) αμοιβές, μόνο με την ελπίδα για εφήμερη δόξα. Έχοντας όλα αυτά κατά νου, είναι εύκολο για κάποιον να συνειδητοποιήσει τους λόγους της μεγάλης απήχησης και αποδοχής των συγκεκριμένων εκπομπών, αλλά και τους λόγους της τυποποιημένης παραγωγής τους.