Το μυστήριο της Μάσκας του Πάνα: Μεγάλος ναός του αρχαιοελληνικού θεού στο βόρειο Ισραήλ

10:22 5/7/2016 - Πηγή: Huffington Post Greece

Αρχαιολόγοι στο βόρειο Ισραήλ ενδεχομένως να βρήκαν ναό αφιερωμένο στον αρχαιοελληνικό θεό Πάνα, στην αρχαία πόλη της Αντιοχείας- Ίππου (γνωστής στους Ιουδαίους και Αραμαίους ως Sussita).

Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του LiveScience, ανασκαφές του Ινστιτούτου Αρχαιολογίας Ζινμάν στο Πανεπιστήμιο της Χάιφα ανακάλυψαν μια αξιοσημείωτη ρωμαϊκή πύλη, που θεωρείται ότι οδηγούσε σε κτίσμα αφιερωμένο στη λατρεία του Πάνα, του «τραγοπόδαρου» θεού- προστάτη των κτηνοτρόφων, των κυνηγών, των αλιέων και γενικότερα συνδεόμενου με τη φύση, αλλά και

με τη μουσική, και τη χαρά γενικότερα.

Η νέα αυτή ανακάλυψη ίσως βοηθήσει τους αρχαιολόγους να κατανοήσουν καλύτερα προηγούμενες ανακαλύψεις στην αρχαία πόλη. Πέρυσι είχε ανακαλυφθεί χάλκινη μάσκα του Πάνα η οποία ήταν ασυνήθιστα μεγάλη σε σχέση με άλλες μάσκες του αρχαίου θεού από την συγκεκριμένη περίοδο. Σύμφωνα με τους ερευνητές, είναι δύσκολη η χρονολόγηση του αντικειμένου ή της λειτουργίας της μάσκας.

Δείτε βίντεο από την ανασκαφή εδώ

Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση του ισραηλινού πανεπιστημίου, η ανακάλυψη της πύλης ίσως ρίξει φως στο μυστήριο της μάσκας του Πάνα, αντίστοιχη της οποίας δεν έχει βρεθεί πουθενά αλλού στον κόσμο. Όπως αναφέρει ο Dr. Μάικλ Άισενμπεργκ, επικεφαλής της ανασκαφής, «τώρα που όλη η πύλη έχει εκτεθεί, δεν έχουμε απλά καλύτερες πληροφορίες για τη χρονολόγηση της μάσκας, αλλά επίσης στοιχεία για τη χρήση της. Είμαστε μπροστά σε μια πόλη που οδηγούσε στο ιερό του θεού Πάνα, ή κάποιου άλλου θεού;».

Hippos (Sussita) Excavations - A Portal for Pan
by mayzenb
on Sketchfab

Όπως προαναφέρθηκε, η ανακάλυψη χάλκινης μάσκας τέτοιου μεγέθους, που απεικονίζει έναν θεό είναι πρωτοφανής σε διεθνές επίπεδο, κάτι που δυσχεραίνει τη μελέτη της.

Η μάσκα είχε βρεθεί στα απομεινάρια ενός μεγάλου κτιρίου από βασάλτη, η περαιτέρω διερεύνηση του οποίου θεωρείται ότι μπορεί να αποκαλύψει πολύτιμα στοιχεία.

Στην Ίππο έχουν βρεθεί ουκ ολίγες εκπλήξεις. Το επίμαχο κτίριο πιστευόταν στην αρχή ότι ήταν μέρος των οχυρώσεων της πόλης, αλλά αργότερα βρέθηκαν δύο τετράγωνοι πύργοι 6,30x6,30 και μία πύλη 3,7 μέτρων ανάμεσά τους. Η αρχική πύλη θεωρείται πως ήταν ύψους έξι μέτρων, με το κτίριο των προπυλαίων να είναι ακόμα πιο ψηλό. Θεωρείται πως ανάγεται στην περίοδο του αυτοκράτορα Αδριανού, που βασίλεψε από το 117 ως το 138 μ.Χ. Η μάσκα φέρεται να βρισκόταν σε έναν τοίχο ή σε βωμό.

«Όταν βρήκαμε μόνη της τη μάσκα, θεωρήσαμε πως είχε τελετουργική χρήση. Από τη στιγμή που τη βρήκαμε έξω από την πόλη, μία από τις υποθέσεις μας ήταν ότι ήμασταν μπροστά σε στοιχεία ενός μυστηριώδους τελετουργικού κέντρου εκτός της πόλης. Ωστόσο, όπως ξέρουμε, οι δομές πυλών οδηγούν σε μεγαλύτερα κτίσματα. Αντίστοιχα, δεν είναι αδύνατον αυτή η πύλη να οδηγούσε σε ένα μεγαλύτερο συγκρότημα- ίσως ένα ιερό αφιερωμένο στον Πάνα ή κάποιον άλλον από τους “Νόμιους Θεούς” ακριβώς μπροστά στην είσοδο της πόλης της Ίππου».

Η μάσκα και η πύλη πάνω στην οποία φαίνεται ότι ήταν τοποθετημένη «πυροδοτούν» τη φαντασία, καθώς η λατρεία του Πάνα κάποιες φορές περιελάμβανε τελετές με κατανάλωση αλκοόλ και θυσίες, αλλά και τελετές έκστασης με σεξουαλική δραστηριότητα. Συχνά γίνονταν εκτός πόλεων, σε σπήλαια και άλλους υπαίθριους χώρους. Βόρεια της Ίππου βρισκόταν άλλη πόλη (Πάνιον), όπου βρισκόταν ένα από τα πιο γνωστά ιερά του Πάνα. «Αλλά εδώ έχουμε μία μνημειώδη πύλη και στοιχεία μεγάλου κτίσματος, οπότε το μυστήριο γίνεται ακόμα πιο περίεργο. Τι είδους λατρεία του Πάνα ή του Διονύσου λάμβανε χώρα στην Ίππο; Για να απαντήσουμε σε αυτό, πρέπει να συνεχίσουμε τις ανασκαφές» λέει ο Dr. Άισενμπεργκ.

Αντιόχεια-Ίππος

Η πόλη της Αντιοχείας -Ίππου, «έβλεπε» τη θάλασσα της Γαλιλαίας. Η ονομασία Ίππος δόθηκε από τους Έλληνες αποίκους του 200 π.Χ., διότι το οροπέδιο θυμίζει αόριστα λαιμό και κεφάλι αλόγου. Έτσι και οι Ιουδαίοι και οι Αραμαίοι την ονόμασαν Sussita που σημαίνει άλογο στην διάλεκτό τους και οι Ρωμαίοι το εκλατίνισαν σε Antiochia ad Hippum.

Πρωτοεγκαταστάθηκαν σε αυτήν εκεί Έλληνες άποικοι στα μέσα του 200 π.Χ., περίοδο κατά την οποία για τη συγκεκριμένη περιοχή της Κοίλης Συρίας υπήρχε αντιπαράθεση μεταξύ του βασιλιά της Συρίας Αντιόχου Γ΄ και του Πτολεμαίου Ε΄ της Αιγύπτου. Δεν αποκλείεται την πόλη να την ίδρυσε ο Αντίοχος Γ΄ μετά την νίκη του επί των Πτολεμαίων στο Πάνιον το 200 π.Χ. Εξελίχθηκε σε ισχυρή ελληνιστική πόλη-κράτος και μετά την εβραϊκή εξέγερση των Μακκαβαίων και την άνοδο των Ασμοναίων πέρασε στη δυναστεία τους. Κατακτήθηκε το 63 π.Χ. από τους Ρωμαίους, που της έδωσαν το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης, εντάσσοντάς την στη Δεκάπολη. Ακολούθησαν χρόνια ευημερίας, που συνεχίστηκαν και κατά τη βυζαντινή περίοδο- αξίζει αν σημειωθεί πως ο Χριστιανισμός άργησε ιδιαίτερα να εξαπλωθεί σε αυτήν, με την πόλη να παραμένει κυρίως πολυθεϊστική για πολλά χρόνια μετά την ευρεία καθιέρωση του Χριστιανισμού. Εκχριστιανίστηκε κατά τον 4ο αιώνα. Η πόλη κατακτήθηκε από τους Άραβες τον 7ο αιώνα και άρχισε να παρακμάζει, μέχρι την καταστροφή της από σεισμό και εγκατάλειψή της τον 8ο αιώνα.

-- This feed and its contents are the property of The Huffington Post, and use is subject to our terms. It may be used for personal consumption, but may not be distributed on a website.