Το «στοίχημα» των ΕΑΣ: Σχέδιο επανεκκίνησης σε μία ιστορική βιομηχανία

15:36 15/1/2025 - Πηγή: Huffington Post Greece

Η είσοδος των εγκαταστάσεων διοίκησης των ΕΑΣ

Τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα (ΕΑΣ) αποτελούν μια από τις πιο ιστορικές βιομηχανίες της Ελλάδας, με παρουσία περίπου 140 ετών: Ιδρύθηκαν το 2014 μετά τη συγχώνευση του 2004 της ΠΥΡΚΑΛ και της ΕΒΟ και το «στοίχημα» της επανεκκίνησής τους θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας, δεδομένου ότι η άλλοτε κραταιά βιομηχανία βρίσκεται σε δύσκολη κατάσταση εδώ και πολλά χρόνια- ενδεικτικά, πηγές του

υπουργείου Εθνικής Άμυνας χαρακτήριζαν μέχρι πρόσφατα την κατάσταση ως δυσκολότερη αυτής στην ΕΑΒ.

Οι εγκαταστάσεις

Οι εγκαταστάσεις των ΕΑΣ στο Λαύριο(έκταση 3.500 στρεμμάτων) είναι από τις μεγαλύτερες σε έκταση βιομηχανικές εγκαταστάσεις στη χώρα. Εκεί βρίσκεται ο βασικός χώρος παραγωγής πυρομαχικών μεσαίου και μεγάλου διαμετρήματος, καθώς και η μονάδα συντήρησης των ελληνικών πυραύλων Patriot.

Στο Λαύριο αναμένεται να μεταφερθεί η επίσημη έδρα της κοινοπραξίας, εφόσον προχωρήσει- αφού άναψε το σχετικό «πράσινο φως» από το ΣτΕ- η σχετική συμφωνία με τον τσεχικό όμιλο CSG, έπειτα από δεκαετίες παραμονής στον Υμηττό, όπου τα ΕΑΣ λειτουργούσαν στις άλλοτε εγκαταστάσεις της ΠΥΡΚΑΛ.  

Τα ΕΑΣ διαθέτουν επίσης εγκαταστάσεις στο Αίγιο (παλιές εγκαταστάσεις της ΕΒΟ, όπου έχουν κατασκευαστεί μισό εκατομμύριο G3A3 και A4, οπλοπολυβόλα Minimi, μέρος πυρομαχικών), οι οποίες μπορούν να παράγουν ελαφρύ οπλισμό και απάρτια διαφόρων ειδών πυρομαχικών (πχ οπλοβομβίδες).  Τα ΕΑΣ διατηρούν εγκαταστάσεις και στη Μάνδρα, που προορίζονται να αποτελέσουν το βασικό μηχανουργείο της εταιρείας και όπου σήμερα γίνεται η αναβάθμιση αριθμού τεθωρακισμένων ΒΜΡ-1 (γύρω στα 90), παραχώρηση των οποίων στην Αίγυπτο είχε συμφωνηθεί το 2017.

Στο πλαίσιο μετεγκατάστασης των εγκαταστάσεων του Υμηττού (όπου εξαγγελθεί δημιουργία κυβερνητικού πάρκου), στη Μάνδρα θα μεταφερθεί το μηχανουργείο πυρομαχικών της εταιρείας, και η μονάδα που έχει να κάνει με τους πυραύλους IRIS-T. Σημειώνεται πως οι εγκαταστάσεις του Υμηττού, όπου βρίσκονται το οβιδουργείο, η καλυκοποιΐα και η κεντρική διοίκηση, θα μεταφερθούν εξολοκλήρου στη Μάνδρα και το Λαύριο, στο πλαίσιο εξαγγελιών για δημιουργία κυβερνητικού πάρκου. Τα ΕΑΣ διατηρούν επίσης αποθήκες στα Δερβενοχώρια για πυρομαχικά και πρώτες ύλες, καθώς και κάποια άλλα ακίνητα.

Τυφέκιο G3Η συμφωνία με τους Τσέχους

Το περιεχόμενο και λεπτομέρειες της συμφωνίας με τον όμιλο CSG, με την οποία επιδιώκεται η «ολική επαναφορά» των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτωνπαρουσιάζει στη HuffPost Greece ο Νίκος Κωστόπουλος, πρώην διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας (τη θέση ανέλαβε ο Χριστόφορος Μπουτσικάκης), σε συνέντευξή του στη HuffPost Greece, στο ευρύτερο πλαίσιο των κινήσεων ανανέωσης και ενίσχυσης της αμυντικής βιομηχανίας τόσο σε εγχώριο, όσο και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Σημειώνεται πως η συμφωνία με τον όμιλο CSG έχει δεχτεί κριτική από την αντιπολίτευση- ενδεικτικά, ο ΣΥΡΙΖΑ κάνει λόγο για «συστηματική απαξίωση» και συνθήκες εργασιακής ανασφάλειας, καθώς και εκφράζει ερωτηματικά σχετικά με την ίδια τη συμφωνία  (σημειώνεται πως ανησυχία είχε εκφράσει τον Οκτώβριο και ο τότε υποψήφιος πρόεδρος του κόμματος, Σωκράτης Φάμελλος). Παράλληλα το ΠΑΣΟΚ μιλά για «μεθόδευση εκχώρησης γραμμών παραγωγής πυρομαχικών των ΕΑΣ σε ιδιωτική κοινοπραξία, διοικούμενη από ξένη εταιρεία») και για εγχώρια αμυντική παραγωγή «ένα βήμα πριν τον αφοπλισμό», ενώ εργαζόμενοι, μεταξύ άλλων αντιδρούν και στη μετεγκατάσταση από τον Υμηττό, στον απόηχο της εξαγγελθείσας δημιουργίας κυβερνητικού πάρκου. Η ίδια η συμφωνία (και η σύσταση της κοινοπραξίας) βρέθηκε στον «πάγο» για μήνες αναμένοντας τη σχετική απόφαση του ΣτΕ , ύστερα από προσφυγή ανταγωνιστικής εταιρείας. 

Το σχέδιο με τους βασικούς όρους της συμφωνίας περιλαμβάνει τη δημιουργία μιας κοινοπραξίας με την ελληνική πλευρά (ΕΑΣ) να έχει το 51% του μετοχικού κεφαλαίου και τη σλοβακική MSM του τσεχικού ομίλου CSG το 49%. Στο πλαίσιο της συμφωνίας, τα ΕΑΣ παραχωρούν τη χρήση μέρους της γης και των εγκαταστάσεων του Λαυρίου στην εν λόγω κοινοπραξία, με αντικείμενο την παραγωγή από πλευράς της πυρομαχικών μικρού, μεσαίου και μεγάλου διαμετρήματος (από 5,56 και 7,62 χιλιοστών, για ελαφρύ οπλισμό, μέχρι βλήματα πυροβολικού 155, 105, 122 χιλιοστών).

Από τσεχικής πλευράς παρέχεται το σύνολο του CapEx (κεφαλαιακές δαπάνες), τεχνογνωσία/ τεχνολογία και το πελατολόγιο. Όσον αφορά στη διοίκηση, πλεονέκτημα θα έχει η τσεχική πλευρά, παρά το ότι έχει μειοψηφική συμμετοχή, ωστόσο από ελληνικής πλευράς υφίστανται πολλές ρήτρες βέτο (veto clauses), κάτι που προορίζεται να επιτρέπει στα ΕΑΣ να παραμένουν «κοντά». Υπογραμμίζεται πως οι μονάδες των Patriot και των IRIS-T, η αναβάθμιση αριθμού τεθωρακισμένων BMP-1 που έχουν παραχωρηθεί στην Αίγυπτο και άλλες δραστηριότητες παραμένουν στα ΕΑΣ. Το εν λόγω σχέδιο έχει οριστικοποιηθεί, μα, όπως προαναφέρθηκε, κατατέθηκε προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας.

Σε πρώτο χρόνο, με την απόρριψη των ασφαλιστικών μέτρων, το ΣτΕ επιτρέπει να «πέσουν» υπογραφές, σε μία εξέλιξη που οδηγεί στην «επόμενη ημέρα» των ΕΑΣ. Η τελική εκδίκαση της υπόθεσης αναμένεται τον Μάρτιο. 

Η τελευταία εξέλιξη...

Τι σημαίνει για την επόμενη ημέρα των ΕΑΣ η απόφαση του ΣτΕ με την οποία απορρίφθηκαν τα ασφαλιστικά μέτρα κατά της συμφωνίας με τους Τσέχους;

Είναι τυπικά και ουσιαστικά η απόλυτη δικαίωση. Τόσο για την κυβέρνηση, όσο και για εμένα προσωπικά. Κινηθήκαμε μέσα σε καθεστώς διαφάνειας προς όφελος του Ελληνικού Δημοσίου, των εθνικών μας συμφερόντων και της ενίσχυσης της Εθνικής Άμυνας. Απέναντι σε αυτήν την προσπάθεια κάποιοι επιχείρησαν να θέσουν εμπόδια. Η προχθεσινή απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας είναι συντριπτική και επικυρώνει την στρατηγική και τις πρωτοβουλίες της Διοίκησης μας για εξυγίανση και ανάπτυξη των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων.

Ο Νίκος Κωστόπουλος, πρώην διευθύνων σύμβουλος των ΕΑΣ

HuffPost Greece: Τι παράγουν αυτή τη στιγμή τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα- τι προγράμματα «τρέχουν» και παραδίδουν υλικό- και σε ποιους; Τι επιπλέον προγράμματα συζητάτε άμεσα με τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις;

Νίκος Κωστόπουλος:Τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα έχουν συμβόλαια για παραγωγή αμυντικού υλικού, συμμετέχουν σε ευρωπαϊκά προγράμματα και είναι πλέον μια υπολογίσιμη δύναμη στην Ευρώπη. Επιπρόσθετα, έχουμε έναν σύμμαχο – επενδυτή που θα ενισχύσει την εξωστρέφειά μας με την προσέλκυση νέων πελατών από όλο τον κόσμο. Παράλληλα, η διοίκηση μας διαπραγματεύτηκε με την εταιρεία Diehl Defence και εξασφάλισε την επέκταση της υφιστάμενης σύμβασης για τους πυραύλους IRIS-T ύψους 50 εκατομμυρίων για τα επόμενα 4-5 χρόνια, ενώ βρισκόμαστε από μηνών και σε συζήτηση με τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις για νέα προγράμματα όπως η παραγωγή των πυρομαχικών 155 χιλιοστών, 76/62 για το Πολεμικό Ναυτικό και η αναβάθμιση μεγάλου αριθμού τυφεκίων μάχης G3 A3/4, καθώς και των εκτοξευτών RM 70. Ως μεγαλύτερη επιτυχία μας που υπογραμμίζει την ανανεωμένη εμπιστοσύνη των ΕΕΔ στην εταιρεία μας, θεωρούμε την απόφαση για ανάθεση στα ΕΑΣ της αναβάθμισης των ρουκετών 122 χιλιοστών προϋπολογισμού 85 περίπου εκατομμυρίων ευρώ.

Ποιες είναι οι δυνατότητες των ΕΑΣ ως προς την κάλυψη των αναγκών των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων που προκύπτουν από τον σύγχρονο πόλεμο, με βάση τις εμπειρίες από Ουκρανία, Ναγκόρνο Καραμπάχ, Μέση Ανατολή; (μαζική παραγωγή πυρομαχικών, ανάπτυξη drones και συστημάτων αντιμετώπισης drones κλπ)

Οι δυνατότητες των ΕΑΣ μέχρι πριν λίγα χρόνια ήταν περιορισμένες. Οι μηχανές είχαν σταματήσει να δουλεύουν και η τεχνογνωσία χάνονταν με τις αποχωρήσεις των εργαζομένων. Οι μηχανές όμως πήραν πάλι μπροστά χάρη στην επιμονή και προσπάθεια όλων μας με πρώτους τους εναπομείναντες εργαζόμενους που καταθέτουν καθημερινά ψυχή. Τα τελευταία πέντε χρόνια δημιουργήσαμε περισσότερες από 100 νέες θέσεις εργασίας. Νέες και νέοι εκπαιδεύτηκαν από τους παλιότερους και έμπειρους και σήμερα παράγουν προϊόντα για τις ΕΕΔ, αλλά και πελάτες του εξωτερικού. Επιπρόσθετα, η συνεργασία με τον επενδυτή προβλέπει τη δημιουργία ενός joint venture που αφορά τη συμπαραγωγή πυρομαχικών. Η παραγωγή θα ξεκινήσει άμεσα γιατί η Ευρώπη θέλει να ενισχύσει τις αμυντικές της υποδομές και τα αποθέματα της σε αμυντικό υλικό. Τα τελευταία χρόνια κάναμε και συστηματικές κινήσεις στον τομέα της έρευνας και ανάπτυξης περιπλανώμενων πυρομαχικών για την με προτεραιότητα χρήση από τις ΕΕΔ με την συνεργασία μεγάλου ιδιωτικού επιχειρηματικού ομίλου και ακαδημαϊκών ιδρυμάτων της χώρας μας. Άλλωστε δεν υπήρχε μέρα για χάσιμο.

 Πολλά λέγονται για το ακριβές περιεχόμενο της συμφωνίας με τον όμιλο CSG. Τι ισχύει ακριβώς εν τέλει; Ποιο είναι το ύψος της, τι παίρνουν ο Τσέχοι και τι διατηρούν τα ΕΑΣ και το ελληνικό δημόσιο; Ποιος θα είναι ο χαρακτήρας της κοινοπραξίας;

 Η συμφωνία με τον τσεχικό όμιλο CGS είναι περισσότερο από σημαντική γιατί τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα έπειτα από δεκαετίες τυπικής αλλά και ουσιαστικής «παραγωγικής απραξίας» βάζουν και πάλι τις μηχανές μπροστά. Από τον Δεκέμβριο του 2019, όταν και ανέλαβα τη διοίκηση των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων, ο στόχος ήταν σαφής. Λειτουργική και παραγωγική ανασυγκρότηση, εξωστρέφεια και αναζήτηση συμμάχων ώστε τα ΕΑΣ να ανταποκριθούν στον ρόλο τους και να αποκατασταθεί η αξιοπιστία τους. Αυτή ήταν άλλωστε και η εντολή που είχε δώσει ο ίδιος ο πρωθυπουργός για την ενεργοποίηση και αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων της εγχώριας βιομηχανίας παραγωγής αμυντικού εξοπλισμού. Η αναζήτηση συμμάχων οδήγησε τον μέτοχο μας, το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών να καλέσει εταιρείες μεταξύ των οποίων και ο τσέχικος όμιλος CSG. Η κυβέρνηση αξιολόγησε τις προτάσεις, διαπραγματεύτηκε και κατέληξε σε αυτήν που εξασφαλίζει τα εθνικά μας συμφέροντα, την βιωσιμότητα και την μελλοντική ανάπτυξη των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων. Η συμφωνία που επετεύχθη, θα οδηγήσει την κοινοπραξία σε επενδύσεις που θα ξεπεράσουν τα 150 εκατομμύρια ευρώ με τα ΕΑΣ να κατέχουν την πλειοψηφία του 51% μετοχών, χωρίς να καταβάλουν οικονομικό τίμημα, παραχωρώντας στην νέα εταιρεία την χρήση μέρους μόνο των εγκαταστάσεων και γραμμών παραγωγής που θα αναβαθμιστούν. Οι Τσέχοι από την άλλη πλευρά θα αναλάβουν το σύνολο των επενδύσεων, επιπρόσθετα στην επιδότηση της ΕΕ μέσω του προγράμματος ASAP, θα φέρουν νέες τεχνολογίες, διατηρώντας την μειοψηφία του 49% με πλεονέκτημα στο μάνατζμεντ. Με αυτόν τον τρόπο εξυγιαίνεται μια κρατική επιχείρηση αλλά διατηρεί τον δημόσιο χαρακτήρα της μέσω επενδύσεων από τρίτους.

Τι ρήτρες υπάρχουν στη συμφωνία όσον αφορά στις ανάγκες των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων;

Από την πρώτη στιγμή μέλημα μας ήταν το να διασφαλίσουμε μέσα από την στρατηγική αυτή συμφωνία την αυτάρκεια των ΕΕΔ και την ανά πάσα στιγμή προτεραιότητα της χώρας μας σε παραγγελίες βάζοντας ξεκάθαρα πάνω από όλα την ασφάλεια και άμυνα της πατρίδας μας. Οφείλω να υπογραμμίσω ότι κάθετος σε αυτό το θέμα ήταν ο κ. ΥΕΘΑ που συνέβαλε ιδιαίτερα στην οριστικοποίηση των βασικών όρων του σχεδίου της συμφωνίας προς όφελος της εταιρείας και της χώρας μας.

Τι προβλήματα του παρελθόντος θεωρείτε ότι λύνει αυτή η συμφωνία; Πόσο κοντά βρίσκεται ο στόχος για λειτουργική κερδοφορία;

Η συνεργασία με τους Τσέχους προέκυψε μέσω του ευρωπαϊκού προγράμματος ASAP. Με τη συμμετοχή του ιδιώτη εταίρου στην συμπαραγωγή το συνολικό ποσό που θα εισρεύσει στα ΕΑΣ από τα ευρωπαϊκά ταμεία ξεπερνά τα 83 εκατομμύρια ευρώ. Για πρώτη φορά τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα χρηματοδοτούνται από ευρωπαϊκούς πόρους και αυτό αναμένεται να βελτιώσει τα οικονομικά δεδομένα της εταιρείας. Λαμβάνοντας υπόψη ότι πρώτα πρέπει να υλοποιηθεί η παραγωγική επένδυση στη μονάδα του Λαυρίου στο πλαίσιο της επικείμενης κοινοπραξίας, θα πρέπει η εταιρεία να κινηθεί με εξαιρετικά υψηλές ταχύτητες για να δούμε αποτελέσματα από αυτήν εντός του 2025, οπότε το πιθανότερο είναι ότι η νέα εταιρεία θα ξεκινήσει να δίνει κέρδη μετά τον επόμενο χρόνο.

Σε τι σημείο βρίσκεται η πορεία για το οριστικό κλείσιμο της συμφωνίας; 

Το σχέδιο των βασικών όρων της συμφωνίας έχει οριστικοποιηθεί από τις δύο πλευρές και έχει εγκριθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο και τη Γενική Συνέλευση των μετόχων ΕΑΣ. Κατατέθηκε προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας από ανταγωνιστική εταιρεία, η οποία θα εκδικαστεί τον Μάρτιο, αναμένοντας παράλληλα και την απόφαση επί των ασφαλιστικών μέτρων τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες που αν είναι θετική για την κυβέρνηση και την εταιρεία θα δώσει το πράσινο φως για την ολοκλήρωση της συμφωνίας. Αυτό που εγώ έχω να επισημάνω, είναι ότι θα ήταν κρίμα να χαθεί μια τέτοια ευκαιρία για την ελληνική αμυντική βιομηχανία συνολικά.

Τι έχει συμφωνηθεί με την Κομισιόν και τι ρόλο μπορούν να παίξουν τα ΕΑΣ στο ευρύτερο πλαίσιο των πρωτοβουλιών επανεξοπλισμού των ευρωπαϊκών χωρών και υποστήριξης της Ουκρανίας;

Λόγω του πολέμου στην Ουκρανία η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιλήφθηκε την ανάγκη για αναβάθμιση της παραγωγικής διαδικασίας της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας. Δημιούργησε το πρόγραμμα ASAP, στη διαγωνιστική διαδικασία του οποίου συμμετείχαμε και είχαμε να ανταγωνιστούμε εταιρείες κολοσσούς στον κλάδο μας από όλη την Ευρώπη. Καταθέσαμε τρεις προτάσεις και εγκρίθηκαν οι δύο. Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τα αποτελέσματα του διαγωνισμού η Ελλάδα κατατάχθηκε στην 5η θέση μεταξύ των 28 χωρών που συμμετείχαν στον διαγωνισμό. Για πρώτη φορά τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα χρηματοδοτούνται από ευρωπαϊκούς πόρους και χάρη σε αυτούς τους πόρους και την συμμετοχή της CSG θα δημιουργηθεί η γραμμή παραγωγής κόκκων base bleed, προωθητικής ύλης για τα πυρομαχικά πυροβολικού και θα επαναλειτουργήσει το εργοστάσιο ΤΝΤ στο Λαύριο, ένα από τα δύο στην Ευρώπη, το οποίο είχε σταματήσει τη λειτουργία του τη δεκαετία του 1980. Έπειτα από τέσσερις δεκαετίες.

Έπειτα από την πορεία σας στα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα ποια είναι τα επόμενα σας βήματα;

Βρέθηκα στο τιμόνι μιας ιστορικής εταιρείας για πέντε χρόνια. Νομίζω ότι είμαι ο μακροβιότερος διευθύνων σύμβουλος των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων και αυτό το οφείλω στην εμπιστοσύνη και διαρκή υποστήριξη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, τον οποίο ευχαριστώ μέσα από την καρδιά μου για την τιμή που μου έκανε. Αποχώρησα με την ολοκλήρωση της θητείας μου, γεμάτος από εμπειρίες και δημιουργικότητα, με την βεβαιότητα ότι έκανα το καθήκον μου για την εταιρεία και την πατρίδα. Τα «παραμελημένα» ΕΑΣ ανέβηκαν κατηγορία και σήμερα μπορούν να παίξουν μπάλα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Με τη συμμετοχή στο πρόγραμμα ASAP και στην επικείμενη κοινοπραξία παίζουν «Champions League». Προσωπικά, η επόμενη ημέρα με βρίσκει στον ιδιωτικό τομέα, από τον οποίο άλλωστε προέρχομαι. Νέοι δρόμοι και νέες προκλήσεις!