Το θεσμικό αδιέξοδο και η αναγκαιότητα για νέο Σύνταγμα

13:30 12/3/2017 - Πηγή: Huffington Post Greece

Μια διαφορετική αφήγηση για την κρίση

Αν ζούσε σήμερα ο Νίτσε θα διαμήνυε με περισσή σιγουριά πως «ο θεός των Ελλήνων έχει πεθάνει». Δυστυχώς, ο μεγάλος ασθενής της Ευρώπης έχει υποστεί πολιτικό έμφραγμα του μυοκαρδίου, την ίδια στιγμή που οι όποιες προσπάθειες επίτευξης ενός μεταρρυθμιστικού "bypass" φαντάζουν ατελέσφορες μπροστά στον εκκωφαντικό ήχο του επιθανάτιου ρόγχου της ελληνικής οικονομίας.

Η ίδια η καθημερινή πρακτική επιβεβαιώνει άλλωστε πως ο κρατικός

μηχανισμός είναι ανήμπορος να διευθετήσει ζητήματα στοιχειώδους κοινωνικής αναγκαιότητας, όπως τον εκσυγχρονισμό των δημοσίων δομών, την πάταξη της φοροδιαφυγής, την προώθηση της μηχανοργάνωσης, την αξιολόγηση των κρατικών λειτουργών και την ποιοτική αναβάθμιση του ελληνικού πανεπιστημίου. Όποια πέτρα κι αν σηκώσει κανείς θα διαπιστώσει πως «κάτι σάπιο υπάρχει στο Βασίλειο της Δανιμαρκίας», σε μια μεταφορά της σαιξπηρικής τραγωδίας στο θέατρο της σύγχρονης Ελλάδας, με πρωταγωνιστή το ίδιο το πολιτικό της σύστημα.

Ανατρέχοντας κανείς στην ελληνική συνταγματική ιστορία διαπιστώνει -δίχως την παραμικρή δυσκολία- πως από το οθωνικό Σύνταγμα του 1844 έως και την τελευταία αναθεώρηση του 2008, ο θεμέλιος λίθος του δημοκρατικού μας πολιτεύματος εμπεριέχει ουκ ολίγες αναχρονιστικές διατάξεις και περιορισμούς που παραπέμπουν σε σκοτεινές εποχές του τόπου. Ενδεικτικά, η θεμελίωση ενός ιδιότυπου καθεστώτος ασυλίας του πολιτικού προσωπικού μέσω των σκανδαλωδών διατυπώσεων των άρθρων 62 και 86 Σ., αποδεικνύει με τον πλέον εξόφθαλμο τρόπο πως το πολιτικό σύστημα της χώρας κινείται -κι επισήμως- εκτός κράτους δικαίου. Συγχρόνως, η αρχή διάκρισης των λειτουργιών -όπως προβλέπεται από το άρθρο 26 Σ.- υπονομεύεται ευθέως και κατ' εξακολούθηση από τις εν λόγω διατάξεις, καθώς νομοθετική και εκτελεστική εξουσία υφαρπάζουν τη δικαιοδοτική αρμοδιότητα της δικαστικής, εδραιώνοντας ουσιαστικά το ακαταδίωκτο των πολιτικών από την τακτική δικαιοσύνη.

Σε ένα τόσο ρευστό πολιτικό πεδίο, στο οποίο κάθε βήμα προς τα εμπρός ενδέχεται να βυθιστεί μέσα στην κινούμενη άμμο των μικροκομματικών επιδιώξεων, είναι άξιο απορίας το εξής· ποιος θα είναι εκείνος ο ανιδιοτελής φορέας που θα εγγυηθεί και θα υπαγορεύσει τις συνταγματικές προτεραιότητες ενός ολόκληρου έθνους; Σίγουρα όχι το πολιτικό προσωπικό κατά μόνας. Η αναθεώρηση του Συντάγματος αποκλειστικά και μόνον από τη Βουλή θα αποτελούσε δίχως αμφιβολία ταφόπλακα στην όποια σοβαρή προσπάθεια για μεταρρυθμιστική αναμόρφωση της χώρας. Κατά το στάδιο λοιπόν της προπαρασκευής ενός νέου Καταστατικού Χάρτη, οι αναγκαίες προεργασίες οφείλουν να λάβουν χώρα υπό την αδέσμευτη σκέπη ενός θεσμού εγνωσμένου κύρους και κορυφαίας κοινωνικής ευθύνης, όπως μεταξύ άλλων η Ακαδημία Αθηνών και η Ένωση Δικαστών. Το προϊόν ενός τέτοιου πρωτόγνωρου εγχειρήματος στα πολιτικά χρονικά της χώρας θα αποτελούσε αδιαμφισβήτητα κορυφαία έκφραση της συνταγματικά κατοχυρωμένης από το άρθρο 1 Σ. αρχής της λαϊκής κυριαρχίας, σύμφωνα με την οποία «όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το Λαό, υπάρχουν υπέρ αυτού και ασκούνται όπως ορίζει το Σύνταγμα».

Μόνον λοιπόν μια τέτοια υπερεθνική πρωτοβουλία εκ μέρους πολιτικού προσωπικού, επιστημόνων, πνευματικών ανθρώπων και αρίστων ολκής θα ήταν σε θέση να κομίσει μια σύγχρονη πρόταση επαναπροσδιορισμού του δημόσιου βίου κι επανιεράρχησης των κοινωνικών προτεραιοτήτων, ικανής να συνθέσει ένα νέο εθνικό αφήγημα για τον τόπο. Αλλά προπάντων θα ωθούσε σύσσωμο το πολιτικό σύστημα προς την ολιστική αυτοΐασή του, μέσω της έκτακτης προσφυγής στη συντακτική κι όχι στην αναθεωρητική διαδικασία· διότι ποια κυβερνητική πλειοψηφία, ποιος πολιτικός αρχηγός ή βουλευτής θα τολμούσε να καταψηφίσει ένα σχέδιο Συντάγματος που έχει προκύψει από Συντακτική Βουλή κι έχει ωριμάσει μέσα στους κόλπους της κοινωνίας, διαθέτοντας ως εκ τούτου την απόλυτη νομιμοποίηση;

Για να τρέξει λοιπόν ανεμπόδιστα το νερό στον μύλο των κρίσιμων μεταρρυθμίσεων απαιτείται αυτή η υπερκομματική και διευρυμένη συνεργασία μεταξύ κοινοβουλευτικών και εξωκοινοβουλευτικών παραγόντων για την εκπόνηση νέου Συντάγματος. Με άλλα λόγια, πριν από οποιαδήποτε πολιτική ενέργεια χρειαζόμαστε την μεταφορά του «παιχνιδιού» σε καινούργιο γήπεδο με βασικό παίκτη ένα νέο θεσμικό πλαίσιο· ένα εξ' υπαρχής νέο κοινωνικό συμβόλαιο προσαρμοσμένο στις απαιτήσεις της παρούσας ιστορικής συγκυρίας, το οποίο και θα αναγάγει την κοινωνική ευημερία των «πολλών» σε αναγκαία προϋπόθεση ως προς τη λήψη πολιτικών αποφάσεων εκ μέρους των «ολίγων».

Προκειμένου λοιπόν να οικοδομηθεί κράτος δικαίου, η ελληνική κοινωνία διερχόμενη δια πυρός και ύδατος καλείται αυτή τη φορά να αντιμετωπίσει την επικείμενη καταστροφή όχι ως συμφορά ή εφιάλτη, αλλά ως μια μοναδική ευκαιρία για αλλαγή σελίδας. Άλλωστε, όπως έλεγε κι ένας εκ των κορυφαίων διανοητικών εκπροσώπων της γενιάς του '30, ο Γεώργιος Θεοτοκάς, «μπορεί τώρα να είμαστε τσακισμένοι, μαραμένοι, χαμένοι, μέσα στον κυκεώνα της σύγχρονης ζωής· κανείς να μην περιμένει κάτι καλό από την Ελλάδα, καμιά ελπίδα να μην χαράζει πουθενά· η στιγμή αυτή βέβαια είναι μια θαυμάσια στιγμή».

Αρκεί να τολμήσουμε την πολυπόθητη φυγή προς τα εμπρός, εγκαταλείποντας ό,τι μας κρατάει δέσμιους μιας κοινωνίας που παραπαίει μέσα στο χτες. Αντέχουμε;

-- This feed and its contents are the property of The Huffington Post, and use is subject to our terms. It may be used for personal consumption, but may not be distributed on a website.