Το τολμηρό και αβέβαιο βήμα του δημοψηφίσματος των Κούρδων του Ιράκ. Σύμμαχοι, εχθροί, πετρέλαια, απειλές και μετά...τι;

23:11 25/9/2017 - Πηγή: Huffington Post Greece

H 25η Σεπτεμβρίου είναι ημέρα γιορτής. Εκατομμύρια Κούρδοι φαντάζουν μεθυσμένοι στη σκέψη και μόνο πως η ψήφος που έριξαν στην κάλπη στο πλαίσιο του δημοψηφίσματος που διενεργείται στην ημι-αυτόνομη κουρδική περιοχή του Ιράκ μπορεί να τους φέρνει πιο κοντά στην ανακήρυξη ενός αυτόνομο κράτους και αυτό με τη σειρά του πιο κοντά στη δημιουργία ενός Κουρδιστάν που θα τους ενώνει με τους ομοεθνείς τους σε Τουρκία, Ιράν και Συρία.

Τα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν

τις προσεχείς ημέρες και είναι δεδομένο για τα 5,2εκατ κούρδων ψηφοφόρων του Ιράκ πως η κάλπη θα βγάλει ένα ηχηρό «ναι» στη δημιουργία ανεξαρτήτου κράτους. Το ίδιο δεδομένες είναι και οι αντιξοότητες και οι αντιδράσεις που συνάντησαν και θα συναντούν σε κάθε βήμα τους μετά το δημοψήφισμα. Το μεγάλο ερώτημα βέβαια είναι, αφού ανακοινωθούν τα αποτελέσματα - πιθανότατα μέχρι την Πέμπτη- τι θα ακολουθήσει για τα δεκάδες εκατομμύρια Κούρδων, το αίτημα των οποίων για μια δική τους πατρίδα βρίσκεται διαρκώς προωθείται...

Για να κατανοήσουμε όμως καλύτερα το τι μπορεί να ακολουθήσει θα πρέπει να δούμε τι συμβαίνει σήμερα.

Ένας λαός χωρισμένος στα τέσσερα

Σήμερα οι Κούρδοι συνιστούν τέσσερις συμπαγείς εθνικές μειονότητες που ζουν σε ισάριθμα κράτη της Μέσης Ανατολής με κοινά- λιγότερο ή περισσότερο- σύνορα όπου η πολιτική κατάσταση είναι ρευστή, αν και με διαφορετικό τρόπο και για διαφορετικούς λόγους σε κάθε περίπτωση. Συγκεκριμένα αποτελούν περίπου το 20% του πληθυσμού στην Τουρκία και στο Ιράκ σύμφωνα τουλάχιστον με το World Fact Book της CIA ενώ αν και δεν υπάρχουν επαρκή ή/και αξιόπιστα στοιχεία για τους κουρδικούς πληθυσμούς στο Ιράν και τη Συρία υπολογίζονται σε 10% με 15%. Τα ποσοστά αυτά ωστόσο μπορεί να είναι σημαντικά υψηλότερα. Ακόμη και έτσι όμως όταν μεταφράζονται σε απόλυτους αριθμούς (άνω των 10 εκατομμυρίων σε περιπτώσεις της Τουρκίας) τότε κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί πως μιλάμε για «αμελητέες» μειονότητες. Ακόμη πιο μεγάλη όμως από την αριθμητική δύναμη των Κούρδων είναι ο διακαής πόθος και η ανεξάντλητη επιμονή τους για την απόκτηση ενός ανεξάρτητου Κουρδιστάν. Μόνο που κάτι τέτοιο προϋποθέτει τον διαμελισμό τεσσάρων χωρών.

Η Άγκυρα χρησιμοποιεί κάθε πρόσφορο μηχανισμό άσκησης βίας και καταστολής σε βάρος της κουρδικής μειονότητας που όμως παραμένει ανυπότακτη, ένα αγκάθι στο «μαλακό υπογάστριο της χώρας. Στη Συρία οι Κούρδοι εν μέσω του πολέμου πάνοπλοι και μακριά από το κέντρο εξουσίας του Μπασάρ αλ Άσαντ, τη Δαμασκό, ανακήρυξαν ως αυτόνομο-ομόσπονδο κράτος την περιοχή της Rojava
που στη γλώσσα τους σημαίνει «δυτικό Κουρδιστάν». Μέχρι σήμερα μόνο η Βαγδάτη έχει αναγνωρίστει ως ημι-αυτόνομη περιοχή το Ιρακινό Κουρδιστάν ενώ τα περιθώρια κινήσεων και δράσεων των Κούρδων στο Ιράν είναι λιγοστά, όπως και οι ειδήσεις για τις συνθήκες υπό τις οποίες ζουν στη χώρα της Ισλαμικής Επανάστασης.

Τώρα, μετά τον λυσσαλέο αγώνα των Κούρδων κατά του Ισλαμικού Κράτους, τις αιματηρές θυσίες χιλιάδων ανδρών και γυναικών που έδιναν τη μάχη των δυνάμεων του αυτοαποκαλούμενου «Χαλιφάτου»- ακόμη και όταν η Δύση δεν είχε ακόμη ξυπνήσει από τον λήθαργο- οι Κούρδοι πήραν ξανά ένα ανυπολόγιστο ρίσκο, ένα από τα μεγαλύτερα στον μέχρι σήμερα αγώνα τους για ανεξαρτησία και μάλιστα εν μέσω εύθραυστων γεωπολιτικών ισορροπιών: να πραγματοποιήσουν το δημοψήφισμα που διεξήχθη στις 25/9 με αίτημα την ανεξαρτησία του Ιρακινού Κουρδιστάν. Ένα ακόμη βήμα για να βρεθούν κάποια στιγμή πιο κοντά σε ένα ενιαίο Κουρδιστάν. Ένα κράτος σε εκκρεμότητα από την περίοδο κατάρρευσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας...

Μήπως όμως η ιστορία επαναληφθεί; Γιατί και τη δεκαετία του 1990 οι Κούρδοι ήλπιζαν πως βρίσκονταν πολύ κοντά. Έχοντας πιστέψει τις υποσχέσεις των δυτικών δυνάμεων- ΗΠΑ και Ευρωπαίων, είχαν εισέλθει στο βόρειο Ιράκ αλλά όπως αποδείχθηκε και η Τουρκία έχει κάνει τη δική τη συμφωνία αφού ξεκίνησε μια λυσσαλέα καταδίωξη των Κούρδων ενώ ακολούθησαν οι κυβερνήσεις της Συρίας και του Ιράν.

Διαχρονικά εξάλλου για κάθε κράτος που παλεύει να γεννηθεί υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις, γεωστρατηγικά και οικονομικά συμφέροντα που διαδραματίζουν μείζονα ρόλο στην έκβαση μιας τέτοιας προσπάθειας. Και στην περίπτωση του «κουρδικού ζητήματος», στην παρούσα συγκυρία, παραμένουν ισχυρά.

Τι πραγματικά θέλουν οι Κούρδοι του Ιράκ;

Φαινομενικά ζητούν την ανεξαρτησία του ημι-αυτόνομου σήμερα Ιρακινού Κουρδιστάν. Βέβαια το δημοψήφισμα, το αποτέλεσμα του οποίου θα είναι θετικό, δεν έχει δεσμευτικό χαρακτήρα αλλά αρκεί για να ταρακουνήσει την κυβέρνηση της Βαγδάτης. Επιδίωξη του ηγέτη της Κουρδικής Περιφερειακής Κυβέρνησης , Μασούντ Μπαρζανί είναι να ξεκινήσει ένας διάλογος για τη χάραξη συνόρων, διαμερισμού των φυσικών πόρων κλπ ώστε να μπορέσει σε βάθος χρόνου να επέλθει ένα «βελούδινο» διαζύγιο.

Οτιδήποτε πιο βιαστικό ή βίαιο, δεν θα ήταν προς το συμφέρον των Κούρδων δεδομένου πως η στήριξη που μπορούν να περιμένουν από τους ομοεθνείς τους στη Συρία είναι περιορισμένη όσο δεν έχει ακόμη ηττηθεί ολοκληρωτικά το Ισλαμικό Κράτος ενώ η αντίδραση της Τουρκίας μπορεί να είναι σφοδρή. Βέβαια, δεδομένων των εσωτερικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση της Βαγδάτης δεν αποκλείεται το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος να οδηγήσει γρήγορα ακόμη και στην κατάρρευση της κυβέρνησης του Χαϊντερ αλ Αμπαντι ενώ οι ιρακινές εκλογές είναι προγραμματισμένες για τον Απρίλιο του 2018.

Εάν οι χειρότερες προβλέψεις επιβεβαιωθούν και επικρατήσουν χαοτικές καταστάσεις- δεδομένου ότι και στο εσωτερικό της χώρας και από πολλές πολιτικές πτέρυγες αλλά και σε επίπεδο κοινωνίες υπάρχουν εκφράζονται αντιδράσεις για το δημοψήφισμα- δεν μπορεί να αποκλειστεί ότι οι Κούρδοι το Ιράκ θα το δουν ως ευκαιρία και θα ανακηρύξουν την ανεξαρτησίας τους. Επί τους παρόντος, ο εκπρόσωπος της Κουρδικής Περιφερειακής Κυβέρνησης δεν αποκαλύπτει ποιες θα είναι οι επόμενες κινήσεις εάν η Βαγδάτη πχ αρνηθεί να διαπραγματευθεί για τη χάραξη ενός οδικού χάρτη που θα οδηγήσει στον αποχωρισμό ενός σημαντικού μέρους των εδαφών του Ιράκ.

Συμφέροντα όπως λέμε...πετρέλαια