Το υπόδημα ως υπόδειγμα

16:18 9/6/2019 - Πηγή: Huffington Post Greece

Είναι εύκολο να ξεχνάμε, εκτός αν μας είναι στενά ή μεγάλα ή άβολα, ότι φοράμε υποδήματα. Πρόκειται για εξαρτήματα της ένδυσης που ήδη στον Όμηρο και στη μετέπειτα αρχαιότητα οι θεοί και θνητοί «έδεναν στο κάτω μέρος του ποδιού τους» (εξ ου και ο ομηρικός όρος «υπόδημα»). Το αρχαίο πέδιλον ή σάνδαλον, ουσιαστικά ένα κομμάτι δέρμα, μεσολαβούσε μεταξύ του ποδιού και της επιφάνειας της γης. Κατά τον Πλάτωνα (Απολογία 30 a-b σε συνδυασμό με το Συμπόσιον 221 e), η δεξιοτεχνία ενός σκυτοτόμου («παπουτσή») ήταν υπόδειγμα της απόλυτης τεχνικής επάρκειας.

Αν κατείχε κανείς την τέχνη της επιμέλειας

της ψυχής, όπως ακριβώς ένας σανδαλοποιός κατείχε και ασκούσε τη δική του «επιστήμη», ο άνθρωπος αυτός θα αποκτούσε την αρετή. Από τη γήινη σανδαλοποιΐα ο Σωκράτης αναρριχόταν στα ύψη του ψυχικού μεγαλείου.

Συνοδευόμενος με ευειδείς νέους αριστοκράτες, o φιλόσοφος αυτός σύχναζε στο σκυτοτομείον ενός Σίμωνα στις νοτιοδυτικές παρυφές της Αρχαίας Αγοράς. Δεδομένου ότι ο Σωκράτης κυκλοφορούσε χειμώνα-καλοκαίρι ανυπόδητος (και καταπώς οι κακές γλώσσες έλεγαν, άλουτος, δηλ. άπλυτος), πρέπει να αναζητούσε εκεί κάτι εκτός από σανδάλια. Σύμφωνα με θρύλους μετέπειτα φιλοσοφικών σχολών, ο Σίμων ήταν ο πρώτος ο οποίος κατέγραψε «φιλοσοφικούς διαλόγους» (33 κατ’ ακρίβειαν), βασισμένους στις συζητήσεις του με τον Σωκράτη και την παρέα του. Έφτιαχνε σάνδαλα και πέδιλα (και οι δύο αρχαιοελληνικές λέξεις) και φιλοσοφούσε. Το εργαστήρι-μαγαζί του λειτουργούσε ως εκπαιδευτήριο φιλοσοφίας, ως ανοικτό πανεπιστήμιο όπου συναθροίζονταν η jeunesse dorée της Αθήνας και μέλη της εργατικής τάξης που εκπροσωπούσε ο Σίμων. Ήταν υπέρμαχος της ελευθερίας της σκέψης και της έκφρασης—της παρρησίας.

Εμπνευσμένοι από τον σανδαλοποιό αυτόν, οι Κυνικοί φιλόσοφοι έθεσαν αργότερα το ζήτημα αν ένας φιλόσοφος όφειλε να συναναστρέφεται και να υποστηρίζει πολιτικούς και εν γένει άρχοντες. Ο άσημος Σίμων, κατά μία παράδοση, είχε άλλωστε απορρίψει την πρόταση του Περικλή να υπηρετήσει στην αυλή του ως φιλόσοφος. Το πρότυπο του υπερήφανου, αυτάρκους τσαγγάρη τροφοδότησε συζητήσεις ιδίως των Κυνικών για το ζήτημα αν η φτώχεια ευνοεί την καλλιέργεια της φιλοσοφίας και την επίτευξη της ευδαιμονίας.

Μία από της πολλές ομορφιές της Ελλάδος είναι το γεγονός ότι ευνοεί συνειρμούς και παραλληλισμούς, συχνά όχι απίθανους, με το αρχαίο παρελθόν. Στα πρόσφαταα εγκαίνια της καταστήματος Ancient Greek Sandals (πρόκειται για νεοφυή επιχείρηση των χαρισματικών Νικόλα Μινόγλου και Χριστίνας Μαρτίνη) παρευρέθηκαν πάρα πολλοί νέοι άνθρωποι των τεχνών και της μόδας, ακόμη και νεότερα μέλη της πρώην βασιλικής οικογενείας της Ελλάδος. Φαντάστηκα τον Ευθύδημο, τον Φαίδρο, τον ευγενή Αλκιβιάδη, την παρέα του Σωκράτη να συνωστίζονται στο αγαπημένο στέκι τους, το σκυτοτομείον του Σίμωνα. Ιδού μια γωνιά της σημερινής κεντρικής Αθήνας (Κολοκοτρώνη 1) όχι πολύ μακριά από το μαγαζί του Σίμωνα όπου συναντά κανείς την απλή κομψότητα σανδαλιών για μικρούς και μεγάλους, άνδρες και γυναίκες. Τα σανδάλια δείχνουν πόσο μικρή είναι η απόσταση που μας χωρίζει από το έδαφος που πατάμε. Μια δερμάτινη σόλα μάς ανυψώνει ελάχιστα από το χώμα˙ είναι συνάμα εύκολο να φαντασθούμε τον αγγελιαφόρο θεό Ερμή με τα πτερωτά πέδιλά του να πετάει στη στρατόσφαιρα της ομορφιάς. Ένα ζευγάρι πέδιλα μπορεί να μας μεταφέρει πιο ψηλά από το ύψος των αστραγάλων. Ίσως δεν είναι τυχαίο ότι ένας θρύλος έλεγε ότι ο Σίμων συνέγραψε ένα βιβλίο για το κάλλος.

ΠΡΙΝ ΦΥΓΕΤΕ Βαρκελώνη: Η ζωή του Πικάσο σε σπάνιες φωτογραφίες Δέκα χρόνια Μουσείο Ακρόπολης: Επισκέψιμη η ανασκαφή από τις 21 Ιουνίου