Τοπικές συνέργειες για την βιώσιμη ανάπτυξη

14:37 25/2/2015 - Πηγή: Huffington Post Greece

Οι επιπτώσεις της κρίσης είναι ορατές και πολλαπλές, αλλά υπάρχει ένας προβληματισμός σχετικά με τον μελλοντικό χαρακτήρα της ανάπτυξης. Η ανάπτυξη όπως την γνωρίσαμε μέχρι τώρα δεν μπορεί να συνεχιστεί: οι φυσικές πηγές εξαντλούνται και οι επιπτώσεις στο περιβλάλλον είναι σημαντικές. Η ανάπτυξη μέχρι σήμερα οδηγείται από την αύξηση της παραγωγής, την αύξηση της κατανάλωσης εισαγομένων προϊόντων, την υπερβολική διαφήμιση και την αποσύνδεση του χρήματος από την πραγματική οικονομία.

Ο υπολογισμός του ΑΕΠ αποδείχθηκε είναι επίσης

ότι είναι λανθασμένος (Τζ. Στίγκλιτς). Λείπουν βασικές παράμετροι, ενώ υπερτονίζονται άσχετα στοιχεία. Αντίθετα νέες δραστηριότητες δεν ενσωματώνονται, ενώ όλοι οι υπολογισμοί των διεθνών οργανισμών προβλέπουν μείωση της ανάπτυξης σχεδόν για όλες τις κατηγορίες χωρών. Η τεχνολογία αλλάζει όμως τα δεδομένα και οι αλλαγές που γίνονται είναι σημαντικές (επικοινωνία, ρομποτική, ενέργεια, κοκ).

Το κύριο συνεπώς θέμα είναι ο χαρακτήρας της ανάπτυξης στο μέλλον. Ο χρηματοπιστωτικός καπιταλισμός υπερτονίζει τη σημασία των υπηρεσιών και του εμπορίου, ενώ υποβαθμίζει τον πρωτογενή τομέα και τη βιοτεχνία. Για τις περισσότερες όμως χώρες η πρωτογενής παραγωγή και η μεταποίηση είναι σημαντικά στοιχεία για την τοπική ανάπτυξη. Σε λίγα χρόνια θα ζούμε σε ένα εντελώς νέο οικονομικό περιβλάλλον. Ποιά είναι λοιπόν τα χαρακτηριστικά στοιχεία του νέου μοντέλου;

Νομίζω ότι στροφή στο τοπικό είναι μια από τις νέες διαστάσεις του νέου μοντέλου. Γι αυτό η προετοιμασία των τοπικών κοινωνιών (προγράμματα, προτεραιότητες, μελέτες, υλοποίηση κοκ) είναι απολύτως απαραίτητη.

Το άλλο στοιχείο είναι η στροφή στην πραγματική οικονομία. Το χρήμα που κυκλοφορεί είναι αποσυνδεδεμένο από την παραγωγή, οι τράπεζες έχουν αποκτήσει υπερβολικά μεγάλο ρόλο, τα απίστευτα τρισεκατομμύρια ψάχνουν για «επενδυτικές» ευκαιρίες (κεφάλαια-γύπες) και μετακινούνται ταχύτατα.

Το τρίτο στοιχείο είναι το θέμα της παγκόσμιας διακυβέρνησης: οι εθνικές κυβερνήσεις έχουν ξεπεραστεί, τα ιδιωτικά κερδοσκοπικά κεφάλαια επίσημα και ανεπίσημα ελέγχουν την παγκόσμια οικονομία, ενώ σε διεθνές επίπεδο δεν υπάρχει συντονισμός.

Τα τρία αυτά στοιχεία, τοπική οικονομία, πραγματική οικονομία και παγκόσμια διακυβέρνηση είναι τα κύρια ζητήματα του νέου μοντέλου, που χρήζουν πολιτικών απαντήσεων εφόσον θέλουμε να έχουμε ένα μοντέλο βιώσιμο, συνεκτικό, ισορροπημένο, ανθρώπινο. Ιδού η νέα πρόκληση για επιστήμονες, φορείς, κράτη και διεθνείς οργανισμούς.

Η συζήτηση περί του μελλοντικού μοντέλου ανάπτυξης πρέπει να συνεχισθεί με συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων. Δεν υπάρχει διεθνώς ένα αποδεκτό μοντέλο, και οι τοπικές συνθήκες ζητούν εξειδικευμένες λύσεις. Ωστόσο η παγκοσμιοποιημένη οικονομία δείχνει τις τάσεις και οι επενδυτές, μικροί ή μεγάλοι, πρέπει να εκτιμήσουν σωστά όλα τα δεδομένα.

Πρόσφατη μελέτη δείχνει ότι ο αγροτικός τομέας μπορεί να σηκώσει το βάρος της νέου τύπου ανάπτυξης: «Ειδικότερα, στους τομείς των μεταποιημένων και μη αγροτικών προϊόντων και των τροφίμων οι μεγαλύτερες εξαγωγικές δυνατότητες καταγράφονται στα ακόλουθα προϊόντα: παρασκευάσματα διατροφής από λαχανικά και φρούτα (κονσέρβες φρούτων και λαχανικών, ελιές, μαρμελάδες), ελαιόλαδο, φρούτα και κυρίως εσπεριδοειδή, σταφύλια, ροδάκινα, ακτινίδια και καρπούζια, βαμβάκι, αλιεύματα ιχθυοκαλλιέργειας, καπνός, λαχανικά και κυρίως κηπευτικά, γαλακτοκομικά με έμφαση στο γιαούρτι και το τυρί, ζάχαρη και ζαχαρώδη».

Αυτή η τάση είναι ενδεικτική του ενδιαφέροντος των επενδυτών αλλά και της διάθεσης για αξιοποίηση της αγρο-κτηνοτροφικής παραγωγής της Ελλάδας. Σε αυτό το πλαίσιο θα ήθελα να τονίσω ενδεικτικά τα παρακάτω κρίσιμα στοιχεία για τις παλιές και νέες επιχειρήσεις:

Επιμονή στον καλό και ευέλικτο σχεδιασμό του προγράμματος
Επιμονή στην ποιότητα των προϊόντων, μοναδικό σταθερό κριτήριο για την αγορά.
Επιμονή στις συνέργειες που μπορούν να γίνουν σε τοπικό επίπεδο (υπηρεσίες προώθησης προϊόντων, θέσεις εργασίας, αξιοποίηση της εμπειρίας άλλων επιχειρήσεων)
Επιμονή στην συστηματική ενημέρωση εκ μέρους των υπηρεσιών και στην τήρηση όλων των τυπικών διαδικασιών εκ μέρους των ενδιαφερομένων επενδυτών.

Για την καλύτερη απόδοση των επενδύσεων θα πρέπει φυσικά να ενισχυθεί το σύστημα των υποδομών: οδικό δίκτυο, σύγχρονες επικοινωνίες, δίκτυο συγκέντρωσης πρώτων υλών, υπηρεσίες ενημέρωσης και υποστήριξης των παραγωγών. Οι υποδομές αποτελούν ένα κρίσιμο στοιχείο. Ενώ δεκάδες αγροτικά προϊόντα σύμφωνα με προαναφερόμενη έρευνα αποτελούν την αιχμή του δόρατος για τις εξαγωγές, η έλλειψη στις υποδομές ακυρώνει τις προσπάθειες της χώρας, παρά τα γεωφυσικά της πλεονεκτήματα Με σκληρή προσπάθεια, με επιμονή θα χτισθεί η «παραγωγική ταυτότητα» της κάθε περιοχής, έτσι θα προκύψουν επενδύσεις και νέες θέσεις εργασίας, έτσι θα τονωθεί η πραγματική οικονομία, έτσι θα πάμε μπροστά: με σχέδιο, με πρόγραμμα, με εργασία.