Τουρκία: Η Ανατροπή της ανατροπής;

07:13 10/5/2023 - Πηγή: Huffington Post Greece

Του Δημήτρη Τριανταφύλλου, Καθηγητή Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Kadir Has της Κωνσταντινούπολης και εξωτερικού επιστημονικού συνεργάτη του ΙΔΙΣ.

Λίγες ακόμη ημέρες απομένουν από την ημέρα διεξαγωγής των γενικών εκλογών στην Τουρκία χωρίς να υπάρχει ένα ξεκάθαρο φαβορί. Αυτό το στοιχείο από μόνο του είναι ενδεικτικό για το πόσο διαφορετική είναι αυτή η εκλογική αναμέτρηση από τις προηγούμενες, διότι ο Πρόεδρος Ερντογάν δεν είναι το αδιαμφισβήτητο φαβορί για να τις κερδίσει σύμφωνα με το θρίλερ που εξελίσσεται όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις.

Αλλά η ξεκάθαρη ορμή της υποψηφιότητας Κιλιτσντάρογλου όταν ανακοινώθηκε στις αρχές Μαρτίου ότι θα είναι ο υποψήφιος της αντιπολιτευόμενης Εθνικής Συμμαχίας έχει ξεθωριάσει. Ενώ οι πρώτες δημοσκοπήσεις έδειχναν την άνετη επικράτηση του με ποσοστά άνω των 10%, οι τελευταίες μετρήσεις είναι τόσο αμφίρροπες, στα όρια του στατιστικού λάθος. Ουσιαστικά δείχνουν μια ανάκαμψη Ερντογάν παρά τους φονικούς σεισμούς και την εμφανή οικονομική κρίση. 

Ως εκ τούτου, το ενδεχόμενο ανατροπής του Ερντογάν από τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου μπορεί να καταλήξει σε ανατροπή των προγνωστικών από τον ίδιο το Ταγίπ Ερντογάν. 

Στην παρούσα φάση όπου έχει απαγορευθεί η δημοσίευση δημοσκοπικών ευρημάτων, κυριαρχεί η μάχη της πλατείας με την διεξαγωγή μεγάλων προεκλογικών συγκεντρώσεων από τους υποψηφίους ανά την χώρα. Οι μεγαλειώδεις συγκεντρώσεις της αντιπολίτευσης και της συμπολίτευσης στις 6 και 7 Μαΐου αντιστοίχως στην Κωνσταντινούπολη αναδεικνύουν πόσο ποντάρουν σε αυτές τα πολιτικά επιτελεία των δυο πλευρών.

Επίσης σημαντική είναι και η μάχη της εικόνας στην τηλεόραση με τα διαφημιστικά σποτ και την ανταλλαγή fake news και deep fake εικόνες για να επηρεάσουν το μέρος του εκλογικού σώματος που ζει τις εκλογές δια της αντιπαράθεσης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Υπάρχει επίσης και ο λεκτικός και πραγματικός τραμπουκισμός που κινδυνεύει να πρωταγωνιστήσει, όπως η πρόσφατη επίθεση με πέτρες κατά του δημάρχου Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου στο  Ερζερούμ και άλλα μικρότερα σε έκταση έκτροπα κατά πολιτικών κομμάτων ώλων των αποχρώσεων. Ο φόβος και ο κίνδυνος αύξησης της πολιτικής βίας όσο πλησιάζουμε στην κάλπη ή το ίδιο το βράδυ των εκλογών, εφόσον η μια ή η άλλη πλευρά δεν μείνει ικανοποιημένη από το αποτέλεσμα είναι πιθανό ενδεχόμενο που δεν μπορούμε να αποκλείσουμε. 

Ποια είναι τα κύρια διακυβεύματα αυτών των εκλογών λίγες μέρες πριν την διεξαγωγή τους;

Τρεις συγκεκριμένες κατηγορίες ψηφοφόρων μπορεί να θεωρούνται ότι κρατούν τα κλειδιά των εκλογών. Οι πρώτοι είναι οι αναποφάσιστοι που σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις είναι περίπου το 10% του εκλογικού σώματος. Οι δεύτεροι είναι οι νέοι ψηφοφόροι, όπου υπολογίζεται ότι αυτοί που θα ψηφίσουν για πρώτη φορά αριθμούν άνω των 5,5 εκατομμυρίων. Οι τρίτοι είναι οι Τούρκοι του εξωτερικού που αριθμούν σχεδόν 3,5 εκατομμύρια. 

Άλλο σημαντικό στοιχείο είναι τα βασικά συνθήματα που επικρατούν.  Ενώ ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου δίνει έμφαση στην οικονομική κρίση και την φτωχοποίηση του Τουρκικού λαού με την ανάδειξη του σχεδόν απαγορευτικού κόστους του κρεμμυδιού και της πατάτας για τα νοικοκυριά, ο Ταγίπ Ερντογάνπροβάλλει τον «Αιώνα της Τουρκίας» και τα επιτεύγματα της κυβέρνησης του - εγχώρια αμυντική βιομηχανία, αεροπλανοφόρο, πυρηνικό εργοστάσιο, φυσικό αέριο από την Μαύρη Θάλασσα, δρόμους, γέφυρες, κλπ. – που τονίζουν την εθνική υπερηφάνεια και ανεξαρτησία.  

Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η στρατηγική των δύο πλευρών, αλλά ιδιαίτερα της κυβερνητικής παράταξης, είναι να ανακηρυχθεί ο νικητής στις 14 Μαΐου χωρίς να χρειαστεί να διεξαχθεί ο δεύτερος γύρος των προεδρικών εκλογών στις 28 Μαΐου εφόσον κανένας εκ των δύο επικρατέστερους υποψήφιους δεν συγκεντρώσει το ελάχιστο 50% συν μια ψήφο για να εκλεγεί πρόεδρος.

Η αβεβαιότητα και η αλλαγή συσχετισμών που μπορεί να προκαλέσουν οι δυο εβδομάδες μεταξύ των δυο ημερομηνιών δεδομένου ότι και τα αποτελέσματα των κοινοβουλευτικών εκλογών είναι αμφίρροπα, σημαίνει ότι η έμφαση δίνεται στο πρώτο γύρο. Ως εκ τούτου, και οι δύο πλευρές επιστρατεύουν όλα τα μέσα στην διάθεση τους.

Για την αντιπολίτευση, έμφαση δίνεται στην ετερόκλητη αλλά και ενωτική σύνθεση της Εθνικής Συμμαχίας για να αντληθούν ψήφοι από δυσαρεστημένους ψηφοφόρους της κυβερνητικής συμμαχίας υπολογίζοντας στην φθορά της και τον κορεσμό.

Για την κυβέρνηση και τους συμμάχους της, προβάλλεται ο εθνικισμός και ο πατριωτισμός με υπονοούμενα ότι η στήριξη του φιλοκουρδικού κόμματος και δυτικών μέσων ενημέρωσης προς τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου και η αποδοχή της στήριξης αυτής υπονοεί την σύμπραξη της αντιπολίτευσης με την τρομοκρατία και αυτών που θέλουν την Τουρκία μικρή και εξαρτημένη. 

Ως εκ τούτου,  αναμένουμε περισσότερο σκληρό ροκ τις ημέρες που απομένουν πριν ανοίξουν οι κάλπες, και ενδεχομένως, ανήμερα των εκλογών. Τα διακυβεύματα είναι όντως πολλά και σχεδόν υπαρξιακά για τις δύο Τουρκίες που βρίσκονται σε πλήρη αντιπαράθεση. Το ερώτημα παραμένει: θα βιώσει η Τουρκία την 14η  Μαΐου την ανατροπή ή την ανατροπή της ανατροπής;