Τσαϊκόφσκι: Η ζωή του κορυφαίου συνθέτη στην Εθνική Λυρική Σκηνή

07:22 23/1/2025 - Πηγή: Huffington Post Greece

Γ. Μητράκης και Ελ. Κέκκου, Μπαλέτο ΕΛΣ

Το Μπαλέτο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής παρουσιάζει τη νέα παράσταση χορού για τη ζωή του σπουδαίου Ρώσου συνθέτη Πιοτρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι.

Ο διακεκριμένος χορογράφος Καγετάνο Σότο συνυπογράφει με τον Ντάριο Σούσα μια «παράσταση υψηλής έντασης» για τον εσωτερικό διχασμό του συνθέτη, σε μουσική διεύθυνση Φιλίπ Φορζέ, που θα παρουσιαστεί από τις 14 Φεβρουαρίου και για πέντε παραστάσεις στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος της ΕΛΣ.

Το μπαλέτο με τίτλο «Τσαϊκόφσκι» εμπνέεται από την προσωπική ζωή του συνθέτη και τις χιλιάδες επιστολές του, οι οποίες εκδόθηκαν τα τελευταία χρόνια φέρνοντας στο φως τις σκέψεις και τα συναισθήματά του.

Παρά το γεγονός ότι γνωρίζουμε την αξεπέραστη μουσική που συνέθεσε ο Τσαϊκόφσκι, ίσως δεν είναι γνωστό ότι ο κορυφαίος συνθέτης δεν κατάφερε να ζήσει τη ζωή του όπως εκείνος επιθυμούσε.

Ο συνθέτης του Καρυοθραύστη, της Λίμνης των κύκνων, της Ωραίας κοιμωμένης, του Ευγένιου Ονιέγκιν, της «Παθητικής» Συμφωνίας φέρεται να ήταν διχασμένος ανάμεσα στις κοινωνικές συμβάσεις της ρωσικής κοινωνίας του τέλους του 19ου αιώνα και των προσωπικών του επιθυμιών, ενώ η πίεση της κοινωνίας κυριαρχούσε σε όλη του τη ζωή μέχρι τον τραγικό του θάνατο.

Πιοτρ Ίλιτσ Τσαϊκόφσκι. (AP Photo)

Με το γεμάτο λεπτομέρειες πολλαπλών αποχρώσεων ξεχωριστό χορευτικό τους λεξιλόγιο, οι Καγετάνο Σότο και Ντάριο Σούσα δημιουργούν ένα μπαλέτο βασισμένο στο ανεκτίμητο αρχείο που φυλάσσεται εδώ και χρόνια στο σπίτι-Μουσείο του Τσαϊκόφσκι στο Κλιν, βορειοδυτικά της Μόσχας, όπου ο συνθέτης έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του.

Οι πάνω από πέντε χιλιάδες επιστολές του αποκαλύφθηκαν το 2009 και το 2018 σε εκδόσεις στα ρωσικά και στα αγγλικά αντίστοιχα, και προκάλεσαν έντονο ενδιαφέρον σε όλο τον κόσμο.

Το μπαλέτο «Τσαϊκόφσκι», το οποίο παρουσιάζεται για πρώτη φορά από την Εθνική Λυρική Σκηνή, πρωτοανέβηκε στη Ριέκα της Κροατίας τον Φεβρουάριο του 2023 και συνέχισε την επιτυχημένη πορεία του σε Ζάγκρεμπ (Κροατία), Ιταλία και Γερμανία.

To μουσικό σενάριο της χορογραφίας περιλαμβάνει διάσημες χορωδιακές και ορχηστρικές συνθέσεις του Τσαϊκόφσκι όπως, μεταξύ άλλων, τον Ύμνο αρ. 6 από την Εσπερινή Λειτουργία, έργο 52, το εκπληκτικό Φινάλε της Έκτης («Παθητικής») Συμφωνίας, την αριστουργηματική Ελεγεία από τη Σερενάτα για έγχορδα σε ντο μείζονα, έργο 48, τη διάσημη Πολωνέζα από την Γ΄ Πράξη της όπερας Ευγένιος Ονιέγκιν, την Καντσονέτα από το Κοντσέρτο για βιολί και ορχήστρα σε ρε μείζονα, έργο 35, το Σκέρτσο από τη Δεύτερη («Μικρή Ρωσική») Συμφωνία κ.ά. Περιλαμβάνει, όμως, και μουσικές του συνθέτη που δεν είναι γνωστές στο ευρύ κοινό, ακόμα και μουσική που είχε απαγορευτεί από το σοβιετικό καθεστώς.

Μέσα από την παράσταση, οι θεατές θα έχουν την ευκαιρία να ανακαλύψουν τον άνθρωπο πίσω από τον συνθέτη. Μέσω της ανάγνωσης αποσπασμάτων των επιστολών, θα γνωρίσουμε τις σκέψεις του για τη μουσική, την αγάπη και τις σχέσεις του, αλλά και τους φόβους και τις αμφιβολίες που είχε για τον εαυτό του. Μέσω της αφηγηματικής χορογραφίας –η οποία παρουσιάζεται σε μια αβανγκάρντ οπτική–, οι χορευτές καλούνται να αντιμετωπίσουν το έργο με υψηλή τεχνική, φαντασία και απέραντη ευαισθησία.

Όπως σημειώνει ο διευθυντής του Μπαλέτου της ΕΛΣ Κωνσταντίνος Ρήγος: «Ο Καγετάνο Σότο, έχοντας χορέψει ένα πλούσιο ρεπερτόριο, έχει γνώση της κίνησης και θέλει να φέρνει τους χορευτές στα όριά τους: τόσο κινησιολογικά όσο και αισθητικά. Με έντονες αναφορές σε σύμβολα βγαλμένα από την ποπ κουλτούρα και χρησιμοποιώντας μια κουήρ αισθητική, δημιουργεί απόκοσμες, αλλά ταυτόχρονα λυρικές ατμόσφαιρες».

Ο ιδιοσυγκρασιακός χορογράφος Καγετάνο Σότο, που υπογράφει τη χορογραφία και τη σκηνοθεσία του έργου, σημειώνει: «Ο Τσαϊκόφσκι υπήρξε σχεδόν τα πάντα για μένα ως χορευτή μπαλέτου. Γνώριζα τη μουσική του από τότε που ήμουν παιδί, καθώς μεγάλωσα ακούγοντας τα έργα του, ενώ ως χορευτής ερμήνευσα στη σκηνή κάποιες από τις συνθέσεις του. Ως χορογράφος νιώθω ταυτισμένος με ορισμένες πτυχές της ζωής του. Ο Τσαϊκόφσκι ήταν ομοφυλόφιλος, αλλά αυτό δεν είναι ένα γκέι μπαλέτο και σίγουρα δεν αφορά τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων. Αφορά τα δικαιώματα όλων. Η παράσταση υπογραμμίζει το μήνυμα της ισότητας: το χρώμα του δέρματος, το φύλο, η εθνικότητα και η θρησκεία δεν πρέπει να προκαλούν πόνο και διακρίσεις».

Ο Σότο τράβηξε την προσοχή της χορευτικής κοινότητας από την πρώτη χορογραφία του (Plenilunio) για το Κρατικό Μπαλέτο Βαυαρίας στο Μόναχο κερδίζοντας τον τίτλο του Καλύτερου Νέου Χορογράφου από το περιοδικό Tanz Aktuell. Έχει συνεργαστεί με μερικές από τις σημαντικότερες ομάδες παγκοσμίως όπως Ολλανδικό Χοροθέατρο, Μπαλέτο Στουτγάρδης, Βασιλικό Μπαλέτο Φλάνδρας, Μπαλέτο Ζυρίχης, Εθνικό Μπαλέτο Ισπανίας, Εθνικό Μπαλέτο Τσεχίας, Balé da Cidade (Σάο Πάολο), Μπαλέτο της Όπερας του Περμ κ.ά. Έχει λάβει το πρώτο βραβείο στον διαγωνισμό «Uncontainable» στο Βασιλικό Μπαλέτο της Φλάνδρας για το έργο του 24FPS, ενώ το 2018 δίδαξε στο πρόγραμμα σύγχρονου χορού Jacob’s Pillow.

Ο Ντάριο Σούσα, ο οποίος υπογράφει τη σκηνογραφία, τα κοστούμια και τους φωτισμούς, αναφέρει: «Στα γράμματα του Τσαϊκόφσκι ανακαλύψαμε όχι μόνο τον συνθέτη, αλλά και τον άνθρωπο πίσω από αυτόν. Ανακαλύψαμε επίσης το πολιτισμικό του περιβάλλον και την ευαισθησία της φύσης του. Ειδικά τα μόνιμα συναισθήματά του, όπως ο φόβος και η αμφιβολία για τον εαυτό του. Στα γράμματά του μοιράζεται επίσης τις σκέψεις του για την αγάπη, τη μουσική, τις σχέσεις του με την νταντά του, τον δάσκαλό του ή τη μητέρα του. Θέλαμε να δημιουργήσουμε ένα μπαλέτο στο οποίο απελευθερώνουμε τον πόνο και το πάθος της ζωής του».

Ο Σούσα ξεκίνησε να συνεργάζεται με τον Σότο το 2015, αρχικά ως εκπρόσωπός του, και σταδιακά άρχισε να εμπλέκεται όλο και περισσότερο στο καλλιτεχνικό κομμάτι των παραγωγών μπαλέτου του διεθνούς χορογράφου. Συνέβαλε ως καλλιτεχνικός σύμβουλος, σχεδιαστής και τώρα στο μπαλέτο Τσαϊκόφσκι ως συνδημιουργός. Ο Σούσα έχει συμπράξει καλλιτεχνικά σε αρκετές από τις δημιουργίες του Σότο για το Εθνικό Μπαλέτο της Τσεχίας, το Μπαλέτο της Όπερας του Καπιτωλίου της Τουλούζης, το Εθνικό Μπαλέτο της Πορτογαλίας, το Εθνικό Θέατρο Κροατίας (Ριέκα), το Μπαλέτο της Λειψίας κ.ά.

Την Ορχήστρα της ΕΛΣ διευθύνει ο αρχιμουσικός και συνθέτης Φιλίπ Φορζέ, χρισμένος Ιππότης του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων στη Γαλλία. Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Labeaume en Musiques έχει εμφανιστεί στην Όπερα της Λυόν, στην Όπερα της Λιμόζ, είναι τακτικός προσκεκλημένος στην Ορχήστρα Λαμουρέ, καθώς και σε ορχήστρες ανά τον κόσμο όπως στο Χονγκ Κονγκ, στη Λωρραίνη, στη Χάντσον Βάλεϊ, στο Σάο Πάολο κ.α., ενώ έχει συμμετάσχει και με τις δύο ιδιότητές του σε μεγάλα φεστιβάλ όπως στον Γαλλικό Μάη στο Χονγκ Κονγκ, στο Γκάμο στη Φλωρεντία, στο Εδιμβούργο κ.α. Τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο του 2024 διηύθυνε την παραγωγή της ΕΛΣ Τραβιάτα στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο των 59ων Δημητρίων.

Την «εξαιρετικά απαιτητική, γεμάτη προκλήσεις χορογραφία» ερμηνεύουν οι χορευτές του Μπαλέτου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.

Info

14, 16, 21, 22, 23 Φεβρουαρίου

Ώρα έναρξης: 19.30 (Κυριακή: 18.30)

Τιμές εισιτηρίων: €15, €20, €30, €35, €42, €50, €60, €75 • Φοιτητικό, παιδικό: €12 • Περιορισμένης ορατότητας: €10

Προπώληση: Ταμεία ΕΛΣ (καθημερινά 9.00-21.00 | 2130885700) & www.ticketservices.gr

Related...Η αληθινή δραματική ιστορία πίσω από το μυθιστόρημα του ΦρανκενστάινΜάργκαρετ Κουόλι: Ο Ντέιβιντ Λιντς και ο μύθος ότι οι ηθοποιοί πρέπει να υποφέρουν για την τέχνηΑΙ στην ταινία «The Brutalist»; Τι απαντά ο σκηνοθέτης μετά τις έντονες αντιδράσεις