Βρετανία: Κίνδυνος αναβίωσης της φρικτής δεκαετίας του 1970 λόγω πληθωρισμού

16:46 18/8/2022 - Πηγή: Huffington Post Greece

Τα σχέδια για μια οικονομία με καλύτερους μισθούς και υψηλή ανάπτυξη γκρεμίζονται καθώς ο Συντηρητικός πρωθυπουργός της Βρετανίας αγωνίζεται να συγκρατήσει μια κρίση κόστους ζωής, που επιδεινώνεται από τον αυξανόμενο αναβρασμό της εργατικής τάξης.

Είναι Δεκέμβριος του 1973 και ο υπουργός Οικονομικών της χώρας έχει προειδοποιήσει το υπουργικό συμβούλιο της κυβέρνησης του Εντουαρντ Χιθ ότι η χώρα αντιμετωπίζει τη σοβαρότερη οικονομική κρίση από τον Β′ Παγκόσμιο Πόλεμο, σύμφωνα με απόρρητα αρχεία που είναι τώρα διαθέσιμα στο κοινό.

Πενήντα χρόνια μετά, μια τρομακτικά όμοια κρίση βρίσκεται

στο κατώφλι του Ηνωμένου Βασιλείου.

Σήμερα, όπως και τότε, η χώρα αντιμετωπίζει διψήφιο πληθωρισμό λόγω της ραγδαίας αύξησης του ενεργειακού κόστους, που θα ακρωτηριάσει οικονομικά τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά.

Σε αντίθεση με τότε, ο νυν πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον βρίσκεται είναι προσωρινά στην εξουσία, αφού αναγκάστηκε να παραιτηθεί λόγω μιας σειράς σκανδάλων.

Και στις δύο περιπτώσεις υπήρχαν ελάχιστες καλές επιλογές διαθέσιμες.

Η κυβέρνηση εκείνης της εποχής σημαδεύτηκε από τις εικόνες των καταστημάτων που παρέμεναν στο σκοτάδι, χρησιμοποιώντας λαμπτήρες γκαζιού για να φωτίζουν το δρόμο για τους πελάτες.

Ενώ η Βρετανία είναι απίθανο να αντιμετωπίσει τέτοιες παρατεταμένες διακοπές ρεύματος σήμερα, οτιδήποτε απειλεί έναν κόσμο ανέπαφων συστημάτων πληρωμών και ηλεκτρονικών ταμείων θα αυξήσει το άγχος σχετικά με την ικανότητα της Βρετανίας να αντέξει τους επαναλαμβανόμενους κοινωνικούς και οικονομικούς κραδασμούς.

Και στις δύο περιόδους ένας συνδυασμός εγχώριων και παγκόσμιων παραγόντων οδήγησαν τον πληθωρισμό στα ύψη.

Τον περασμένο Ιούλιο το ποσοστό του πληθωρισμού στο Ηνωμένο Βασίλειο έκανε άλμα, φτάνοντας στο 10,1% - στο υψηλότερο επίπεδο από το 1982.

«Νομίζω ότι το πρόβλημά μας τώρα είναι η έλλειψη γνώσης. Δεν έχουμε κανέναν στην πολιτική που να μπορεί να θυμηθεί πώς ήταν με τον πληθωρισμό - σίγουρα όχι στην εξουσία», λέει ο ιστορικός Άλγουιν Τέρνερ.

Η εκτίναξη των τιμών καταναλωτή κορυφώθηκε το 1975 στο 24,5% και μόλις τη δεκαετία του 1990 έπεσε σταθερά σε χαμηλά μονοψήφια νούμερα.

Η Τράπεζα της Αγγλίας αναμένει ότι ο πληθωρισμός τώρα θα ξεπεράσει το 13% αυτόν τον Οκτώβριο - το υψηλότερο ποσοστό των τελευταίων 42 ετών. Ανέφερε νωρίτερα τον Αύγουστο ότι ο πληθωρισμός θα χρειαζόταν περίπου δύο χρόνια για να επιστρέψει κοντά στον στόχο του 2%.

Ο Τέρνερ εξηγεί ότι η μείωση του βιοτικού επιπέδου που βρίσκεται τώρα σε εξέλιξη ξεκίνησε από τη δεκαετία του 1970.

Στο μεταξύ, τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι το Brexit δεν έχει ακόμη αποδώσει την υποσχεθείσα ώθηση στο εμπόριο.

Απόρρητα έγγραφα από τον Δεκέμβριο του 1973 δείχνουν πώς μια κλιμακούμενη ενεργειακή κρίση, που προκλήθηκε από τον Οργανισμό Αραβικών Χωρών Εξαγωγής Πετρελαίου ο οποίος κήρυξε εμπάργκο, ανάγκασε την κυβέρνηση του Χιθ να εξετάσει ορισμένες ακραίες προτάσεις, όπως ο περιορισμός της χρήσης ηλεκτρικής θέρμανσης ανά νοικοκυριό σε ένα δωμάτιο.

Στις αρχές του 1974, οι απεργιακές κινητοποιήσεις των ανθρακωρυχείων επέβαλαν τριήμερη εργάσιμη εβδομάδα σε ολόκληρη την οικονομία. Στην περίπτωση αυτή, ο Χιθ ανακοίνωσε ραγδαίες περικοπές στις επενδύσεις του δημόσιου τομέα, αλλά η κυβέρνησή του δεν άντεξε ώστε να δει τα σχέδιά της να υλοποιούνται.

Ο Χιθ -όπως ο Τζόνσον σήμερα- είχε φιλοδοξίες να μετατοπίσει τη βρετανική οικονομία σε μια υψηλότερη ταχύτητα. Το 1972 η κυβέρνησή του ανακοίνωσε έναν προϋπολογισμό για τον διπλασιασμό του ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης, ο οποίος πυροδότησε τον πληθωρισμό.

Η σημερινή πρωτοπόρος στην κούρσα για την ηγεσία, η υπουργός Εξωτερικών Λιζ Τρας, έχει κατηγορηθεί από την αντίπαλο υποψήφιο, Ρίσι Σουνάκ, ότι έκανε παρόμοιο λάθος με την υπόσχεσή της να μειώσει τους φόρους. Η Τρας λέει ότι τα σχέδια της δεν θα τροφοδοτήσουν τον πληθωρισμό και ότι η μείωση των φόρων είναι καλύτερη από την αύξησή τους και την επιστροφή των χρημάτων ως παροχές.

Ενώ η Τρας υπόσχεται ένα λαμπρό μέλλον, η Τράπεζα της Αγγλίας προειδοποίησε αυτόν τον μήνα για μια μακρά ύφεση.

Ο Σουνάκ ζήτησε περικοπές φόρων, μόνο αφού τεθεί υπό έλεγχο ο πληθωρισμός, και υποσχέθηκε να δαπανήσει περισσότερα για να εκπληρώσει μια «ηθική ευθύνη» να βοηθήσει τους πολίτες που μάχονται να τα βγάλουν πέρα.

Πίσω στη δεκαετία του ’70, ο Χιθ πλήρωσε το τίμημα για τον χειρισμό του στην οικονομία και τις εργασιακές σχέσεις.

Μετά την προκήρυξη πρόωρων εκλογών για τον Φεβρουάριο του 1974, έχασε οριακά από το αντιπολιτευόμενο Εργατικό Κόμμα. Η Τρας ή ο Σουνάκ αναμένεται να αντιμετωπίσουν τους ψηφοφόρους στις κάλπες το 2024, με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν ότι οι Συντηρητικοί υπολείπονται των Εργατικών.

Τα είδη αρτοποιείου, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, το κρέας και τα λαχανικά αλλά και τα έτοιμα γεύματα είναι μερικά από τα προϊόντα οι τιμές των οποίων έχουν πάρει για τα καλά την ανιούσα εσχάτως.

Η αγοραστική δύναμη των Βρετανών μειώνεται με ταχύτητα ρεκόρ, καθώς οι πραγματικοί μισθοί -δηλαδή διορθωμένοι με βάση την άνοδο των τιμών- έχουν χάσει 3% στο τρίμηνο που έληξε στο τέλος Ιουνίου.

Η οικονομία έχει ήδη δεχθεί πλήγμα. Το βρετανικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) συρρικνώθηκε κατά 0,1% κατά το δεύτερο τρίμηνο, ενώ είναι πιθανό να υπάρχει ύφεση στο τέλος του χρόνου.

Και μολονότι η αγοραστική δύναμη βρίσκεται στο κέντρο της εκστρατείας των συντηρητικών για την επιλογή του διαδόχου του Τζόνσον, οι επικρίσεις πολλαπλασιάζονται μπροστά στην αδράνεια της κυβέρνησης πριν από την τελική επιλογή μεταξύ των δύο φιναλίστ, της Λιζ Τρας και του Ρίσι Σούνακ, που θα γίνει το Σεπτέμβριο.

ΠΡΙΝ ΦΥΓΕΤΕΗ ιστορία του ΣτασιμοπληθωρισμούΓιατί οι τιμές της ενέργειας αυξάνονται συνεχώς στην Ευρώπη και πως να αυτο-προστατευτούμεΠώς να εξοικονομήσουμε χρήματα στις μετακινήσεις μας με τα πανάκριβα καύσιμα