Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο: «Δε γίνεται να γράψεις ιστορίες χωρίς συμβολισμούς. Έτσι επικοινωνούμε»

09:08 20/6/2017 - Πηγή: Huffington Post Greece

Ο Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο γεννήθηκε το 1974 στο Γκαλβέιας, ένα χωριό της επαρχίας Αλεντέζου της Πορτογαλίας. Είναι απόφοιτος του Τμήματος Σύγχρονων Γλωσσών και Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου Nova της Λισαβόνας.

Τα μυθιστορήματά του έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από είκοσι γλώσσες. Γράφει, επίσης, ποίηση, στίχους, θέατρο και ταξιδιωτικά διηγήματα. Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα μυθιστορήματά του Νεκροταφείο πιάνων (Ελληνικά Γράμματα, 2009), Βιβλίο

(Κέδρος, 2015), Γκαλβέιας (Κέδρος, 2016), καθώς και η συλλογή Ποιήματα (Γαβριηλίδης, 2013). Το 2001 τιμήθηκε με το σημαντικό πορτογαλικό βραβείο Ζοζέ Σαραμάγκου για το μυθιστόρημά του Nenhum Olhar (Κανένα βλέμμα), ενώ το «Γκαλβέιας» τιμήθηκε με το βραβείο Oceanos το 2016, που είναι το σημαντικότερο λογοτεχνικό βραβείο της Βραζιλίας και ταυτόχρονα το σημαντικότερο βραβείο της πορτογαλόφωνης λογοτεχνίας.

Πώς ξεκινήσατε τη συγγραφή;

Όπως και πολλοί άνθρωποι, με ενδιέφερε η ποίηση ως έφηβος. Σε εκείνα τα χρόνια, η γραφή είναι σαν ένας φίλος που καταλαβαίνει όλες τις αλλαγές που βιώνεις. Στην αρχή, ήμουν αναγνώστης. Στη συνέχεια, σιγά-σιγά, άρχισα να πειραματίζομαι με τις λέξεις. Στην ηλικία των 17 ετών, άρχισα να δημοσιεύω κάποια κείμενα σε μια πορτογαλική εθνική εφημερίδα. Σύντομα, η γραφή ήταν μέρος της ζωής μου και δεν μπορούσα πλέον να ζήσω χωρίς αυτό.

Τι σας εμπνέει να γράψετε;

Οτιδήποτε με «αγγίζει» μπορεί να είναι μια έμπνευση. Πιστεύω ότι η συγγραφή αρχίζει τη στιγμή που κάποιος δίνει προσοχή σε αυτό που μας περιβάλλει. Δεν υπάρχουν όρια στο τι μπορεί να περιγραφεί μέσω της λογοτεχνίας. Η συγγραφή έχει τη φιλοδοξία να περιγράψει ολόκληρο τον κόσμο.

Γράφετε καθημερινά;

Στο καλύτερο σενάριο, θα έγραφα καθημερινά. Είναι πολύ καλό να διατηρείς τη συγγραφή σε συνεχή εξάσκηση. Βοηθάει να γράφεις ευκολότερα και να είσαι πιο προσεκτικός στον κόσμο. Αλλά, μερικές φορές, για διάφορους λόγους, δεν είναι δυνατόν να γράψω. Δεν έχω πρόβλημα με αυτό. Αυτό που θεωρώ πολύ δύσκολο είναι να περάσω ημέρες χωρίς ανάγνωση. Αισθάνομαι ότι μια μέρα χωρίς ανάγνωση είναι μια χαμένη μέρα.

Τι έχει αλλάξει στη διαδικασία συγγραφής σας τα τελευταία χρόνια;

Πολλά πράγματα έχουν αλλάξει. Πάντα προσπαθούσα να τελειοποιήσω τις δεξιότητες συγγραφής μου, αλλά νομίζω ότι βελτιώθηκα σε ορισμένες πτυχές και, δυστυχώς, έχω χάσει κάποιες ικανότητες που είχα. Αυτή είναι η ζωή, ίσως. Το πέρασμα του χρόνου μας κάνει να κερδίσουμε μερικά πράγματα και να χάσουμε κάποια άλλα.

Το βιβλίο σας με τίτλο «Βιβλίο» εξακολουθεί να είναι επίκαιρο στις μέρες μας. Οι άνθρωποι μεταναστεύουν για να διεκδικήσουν μια καλύτερη ζωή. Ποιες είναι οι σκέψεις σας;

Σκέφτομαι ότι υπάρχει μια «νόμιμη» φιλοδοξία για όλους: να θέλουν μια καλύτερη ζωή. Πρέπει να βρούμε τρόπους να το αντιμετωπίσουμε με μια ανθρώπινη προοπτική, σεβόμενοι τους άλλους και ταυτόχρονα σεβόμενοι και τους εαυτούς μας.

Δεν υπάρχουν όρια στο τι μπορεί να περιγραφεί μέσω της λογοτεχνίας. Η συγγραφή έχει τη φιλοδοξία να περιγράψει ολόκληρο τον κόσμο.

Ο κόσμος όπως τον ξέραμε μέχρι σήμερα έχει αλλάξει. Συμφωνείτε;

Ο κόσμος δεν άρχισε να αλλάζει τώρα. Έχει αλλάξει μόνιμα από την αρχή των χρόνων. Πιστεύω ότι μερικές αλλαγές συμβαίνουν με μια άνευ προηγουμένου ταχύτητα, αλλά οι αλλαγές γενικά είναι μέρος του πυρήνα της ανθρώπινης ύπαρξης.

Ποια βιβλία, κατά την άποψή σας, εξηγούν καλύτερα την τρέχουσα στιγμή στην Ευρωπαϊκή Ένωση;

Νομίζω ότι είναι πιθανόν αρκετά σύντομα να έχουμε ένα σημαντικό έργο λογοτεχνίας ικανό να έχει μια αρκετά απομακρυσμένη προοπτική, ώστε να προβεί στην απαραίτητη ανάλυση. Κατά κάποιον τρόπο, η λογοτεχνία είναι πολύ διαφορετική από τη δημοσιογραφία, εστιάζει σε διαφορετικά πράγματα. Μερικές φορές, η λογοτεχνία είναι μια συλλογική συνείδηση. Όταν συμβαίνει αυτό, χρειάζεται χρόνος για να κάνει τη σύνθεση και, μέσω αυτής, να δώσει τη μορφή της συλλογικής μνήμης.

Πώς προέκυψε το «Γκαλβέιας»;

Το μυθιστόρημα «Γκαλβέιας» έχει μια προσωπική προέλευση που εξελίχθηκε σε μια κοινωνική πρόθεση. Γεννήθηκα στο χωριό Γκαλβέιας και αυτό, φυσικά, είναι μια πηγή προσωπικής σχέσης. Αυτό ήταν το σημείο εκκίνησης. Στο παρελθόν, είχα γράψει πολλά για την περιοχή, αλλά αυτή ήταν η πρώτη φορά που ήμουν πραγματικά συγκεκριμένος. Ήθελα πραγματικά αυτό, ήταν η πρώτη πρόθεσή μου. Αλλά και γράφοντας για μια τέτοια συγκεκριμένη περιοχή, ήθελα να επιστήσω την προσοχή σε αυτήν και την αγροτική ζωή. Πιστεύω ότι κάναμε πολλές λανθασμένες επιλογές ως κοινωνία όσον αφορά τη διαχείριση της επικράτειας και την οικονομική διαίρεση που χτίστηκε μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών.

Το βιβλίο σας «Γκαλβέιας» είναι συγκινητικό. Πώς ήταν για σας να γράψετε ένα βιβλίο που εστιάζει στον τόπο που γεννηθήκατε;

Είναι μια δικαιολογία για μια αναζήτηση ταυτότητας. Πιστεύω ότι, με κάποιο τρόπο, η τελική ερώτηση που θέτουν όλα τα βιβλία λογοτεχνίας είναι: «ποιος είμαι εγώ;». Αυτή είναι μια από τις ερωτήσεις που θα ρωτάμε πάντα. Ίσως δεν έχει απάντηση, αλλά οι ερωτήσεις που δεν μπορούν να απαντηθούν είναι σίγουρα οι πιο σημαντικές.

Γιατί χρησιμοποιείτε συμβολισμούς στις ιστορίες σας;

Οι ιστορίες είναι από μόνες τους συμβολισμοί. Δεν είναι δυνατόν να γράψεις ιστορίες χωρίς συμβολισμούς. Είναι λόγω των συμβολισμών που μπορούμε να επικοινωνήσουμε.

Ίσως είναι μια περίοδος κατά την οποία χρειαζόμαστε την ποίηση.

Πιστεύετε ότι η περιγραφή είναι ένα απαραίτητο συστατικό ενός βιβλίου ή οι διάλογοι είναι πιο σημαντικοί; Πιστεύετε ότι υπάρχει ένας κανόνας που πρέπει να ακολουθήσετε;

Δεν νομίζω ότι υπάρχει κανόνας γι 'αυτό. Κάθε βιβλίο πρέπει να δημιουργήσει τη δική του λογική.

Τα βιβλία σας είναι αλληγορικά και ακόμα και οι σιωπές των χαρακτήρων σας πυροδοτούν την πλοκή. Φοβηθήκατε οτι η μετάφρασή τους θα τους στερούσε τη δύναμη των λέξεών σας;

Δεν έχω άλλη εναλλακτική λύση από το να εμπιστευτώ τους μεταφραστές. Το έργο τους είναι πολύ σημαντικό. Οι μεταφραστές είναι αυτοί που γράφουν πραγματικά το κείμενο σε όλες τις άλλες γλώσσες. Όσον αφορά τις ελληνικές μεταφράσεις, εμπιστεύομαι πλήρως το έργο της Αθηνάς Ψυλλιά. Επικοινωνούμε πολύ, ενώ εργάζεται σε μια μετάφραση, και πολλές φορές έχω παρατηρήσει ότι οι ερμηνείες της είναι πολύ ακριβείς. Επίσης, Έλληνες φίλοι και αναγνώστες μου έχουν πει πόσο καλά ακούγεται στα ελληνικά. Αυτό με κάνει πολύ χαρούμενο, φυσικά.

Ποια από τα βιβλία σας θα επιλέξετε να δώσετε σε έναν αναγνώστη που δεν έχει διαβάσει κανένα και γιατί;

Αυτό δεν είναι μια εύκολη ερώτηση. Αλλά ίσως να του δώσω το «Γκαλβέιας», αφού είναι πιο κοντά σε αυτό που γράφω σήμερα.

Οι απόψεις των βιβλιοκριτικών είναι σημαντικές για εσάς;

Είναι πολύ σημαντικές. Η λογοτεχνική κριτική είναι το αναλυτικό βλέμμα που δίνει περιεχόμενο στη λογοτεχνία. Όλοι οι συγγραφείς είναι οι πρώτοι κριτικοί της δουλειάς τους. Χρειάζονται αυτή την κρίσιμη προοπτική για να χτιστεί ένα ενδιαφέρον έργο εργασίας που επικοινωνεί με την ιστορία της λογοτεχνίας. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο συγγραφέας πρέπει να συμφωνεί με όσα λέγονται για το έργο του. Όταν κάποιος έχει μια γνώμη, κάποιος συμφωνεί με κάποια πράγματα και διαφωνεί με άλλα.

Για ποιους Έλληνες συγγραφείς έχετε διαβάσει ή ακούσει;

Δεν έχω διαβάσει πολλούς σύγχρονους Έλληνες συγγραφείς όπως θα ήθελα. Ελπίζω σύντομα να καλύψω αυτό το κενό.

Ποια βιβλία θεωρείται πως ταιριάζουν σε αυτή την περίοδο που διανύουμε;

Δεν ξέρω ακριβώς. Ίσως ποίηση. Ίσως είναι μια περίοδος κατά την οποία χρειαζόμαστε την ποίηση.

Δείτε περισσότερα στο blog Λογοτεχνικά Σοκάκια

-- This feed and its contents are the property of The Huffington Post, and use is subject to our terms. It may be used for personal consumption, but may not be distributed on a website.