Αχμέτ Νταβούτογλου: Ο άλλοτε στενός σύμμαχος του Ερντογάν, μετατράπηκε σε επικριτή του

10:13 29/4/2019 - Πηγή: altsantiri

Πρώην πρωθυπουργός, ο οποίος διαπραγματεύθηκε και υπέγραψε για λογαριασμό της Τουρκίας τη συμφωνία για το μεταναστευτικό, και πρώην στενός σύμμαχος του προέδρου Ταγίπ Ερντογάν, ο Αχμέτ Νταβούτογλου επέκρινε δριμύτατα αυτή την εβδομάδα το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) για τις κακές επιδόσεις του στις πρόσφατες τουρκικές τοπικές εκλογές, στις οποίες έχασε την Άγκυρα και την Κωνσταντινούπολη, δύο πόλεις που το AKP και οι

ισλαμιστές προκάτοχοί του κυβερνούσαν επί 25 χρόνια.

Σύμφωνα με τον πρώην πρωθυπουργό, για τα αποτελέσματα αυτά ευθύνονται αλλαγές πολιτικής και η συμμαχία του AKP με τους εθνικιστές.

Πρόκειται για την πρώτη μείζονα πρόκληση που ο 60χρονος Αχμέτ Νταβούτογλου απευθύνει στον Ερντογάν αφότου παραιτήθηκε από την πρωθυπουργία, πριν από τρία χρόνια. Μέλος του AKP ο ίδιος, επέκρινε την οικονομική πολιτική, τους περιορισμούς που επιβάλλονται από την κυβέρνηση στα μέσα ενημέρωσης και τη ζημιά που υποστηρίζει ότι έκανε το κόμμα στον διαχωρισμό των εξουσιών και στους θεσμούς της Τουρκίας. «Τα εκλογικά αποτελέσματα δείχνουν πως η πολιτική των συμμαχιών έβλαψε το κόμμα μας, τόσο σε όρους αριθμού ψηφοφόρων όσο και όσον αφορά την ταυτότητα του κόμματος», τόνισε ο Νταβούτογλου σε 15σέλιδη δήλωση που εξέδωσε.

Σύμφωνα με τον πρώην πρωθυπουργό, το μεταρρυθμιστικό, φιλελεύθερο ήθος του AKP έχει αντικατασταθεί τα τελευταία χρόνια από μια βασισμένη στην ασφάλεια και κρατικιστική προσέγγιση, η οποία οφείλεται στη διάθεση να διατηρηθεί το στάτους κβο. Ο Νταβούτογλου είπε ακόμη πως πρόσφατες αποφάσεις οικονομικής πολιτικής φανερώνουν απομάκρυνση από τις αρχές της ελεύθερης αγοράς, «εκφοβίζουν τους παγκόσμιους, επενδυτές οι οποίοι είναι απαραίτητοι για την ανάπτυξη της χώρας, και οδηγούν σε αδιέξοδο». «Ο κύριος λόγος για την οικονομική κρίση είναι μια κρίση στη διοίκηση. Η εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση εξαφανίζεται, αν οι αποφάσεις οικονομικής πολιτικής απέχουν από την πραγματικότητα», τόνισε στη δήλωσή του, προειδοποιώντας κατά της ευνοιοκρατίας στη δημόσια διοίκηση και των προσλήψεων που γίνονται στο δημόσιο λόγω προσωπικών διασυνδέσεων.

Τα τελευταία χρόνια τουρκικά μέσα ενημέρωσης έχουν διατυπώσει επανειλημμένα εικασίες ότι εξέχοντες πολιτικοί του AKP μπορεί να αποχωρήσουν για να ιδρύσουν ένα νέο πολιτικό κόμμα, όμως κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί και ο Νταβούτογλου δεν έκανε αυτή την εβδομάδα καμιά αναφορά σε μια τέτοια προοπτική — υπογραμμίζοντας αντίθετα την ανάγκη για μεταρρύθμιση εκ των ένδον και κατηγορώντας για τα κακά αποτελέσματα «μια μικρή και άπληστη ομάδα μέσα στο κόμμα»: «Καλώ τα στελέχη του κόμματός μας και τα αρμόδια όργανα να εκτιμήσουν όλα αυτά τα ζητήματα και το μελλοντικό όραμά μας με λογική και ψυχραιμία», τόνισε.

Εντούτοις, όταν τον Αύγουστο του 2014 ο νεοεκλεγείς τότε πρόεδρος Ερντογάν διόριζε τον Νταβούτογλου ως νέο πρωθυπουργό, ουδείς είχε εκπλαγεί. Πρώην υπουργός Εξωτερικών, ο Ερντογάν έθετε τον Νταβούτογλου επικεφαλής της κυβέρνησης και του ισλαμοσυντηρητικού κυβερνώντος AKP. Η επιλογή του Ερντογάν να αναδείξει ως δελφίνο του αυτόν τον 55χρονο τότε πανεπιστημιακό ήταν κοινό μυστικό και είχε μάλιστα προαναγγελθεί από τον απερχόμενο πρόεδρο Αμπντουλάχ Γκιούλ. Οι δυο τους συνεννοούνταν θαυμάσια και είχαν αναπτύξει σημαντική πολιτική συνέργεια.

Ο Αχμέτ Νταβούτογλου εργαζόταν στο πλευρό του Ερντογάν από το 2003 που αυτός ο τελευταίος είχε αναλάβει την πρωθυπουργία. Υπήρξε αρχικά διπλωματικός σύμβουλός του, πριν αναλάβει το 2009 το χαρτοφυλάκιο του υπουργού Εξωτερικών. Βουλευτής του AKP στη γενέτειρά του, το Ικόνιο, και πολύγλωσσος, άσκησε ως υπουργός Εξωτερικών μια νέου τύπου διπλωματία που αποκλήθηκε «νεο-οθωμανική» και οδήγησε στην επιστροφή της Τουρκίας στο παγκόσμιο προσκήνιο, ιδιαίτερα στη Μέση Ανατολή. Ο απολογισμός αυτής της πολιτικής των «μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες» επιδεινώθηκε ωστόσο στη συνέχεια σημαντικά. Μετά την «Αραβική Άνοιξη του 2011», η Άγκυρα διατηρεί πολύ κακές σχέσεις με την Αίγυπτο, τη Συρία και το Ισραήλ, που ήταν κάποτε σύμμαχός της.

Αυτή η νέα προσέγγιση από τον Νταβούτογλου, που έκανε την Τουρκία να αναδειχθεί στο εξωτερικό, έκανε και τον πρόεδρο Ερντογάν να τον διορίσει το 2014 πρωθυπουργό. Ο Ερντογάν πίστευε πως ο πρώην υπουργός θα συμμεριζόταν τις ιδέες του σε ό,τι αφορούσε το μέλλον της εσωτερικής πολιτικής. Και θα αποδειχθεί πως η επιλογή του Νταβούτογλου για την πρωθυπουργία ήταν ένας υστερόβουλος εκ μέρους του Ερντογάν διορισμός ώστε να ευνοήσει τη δημιουργία ενός ισχύρου πολιτικού συστήματος μέσω της προεδροποίησης της πολιτικής εξουσίας — κάτι που θα έδινε τεράστια εξουσία στον πρόεδρο και πολύ λιγότερη στον πρωθυπουργό.

Καθώς ο Νταβούτογλου δεν υποστήριζε αυτή τη μεταρρύθμιση και συνεπώς δεν υποστήριζε τις ενέργειες του προέδρου, δεν είχε άλλη επιλογή παρά να αποχωρήσει, το 2016, από τη θέση του πρωθυπουργού. Λίγο νωρίτερα είχε υπογράψει μετ’ επαίνων με τους 28 της Ευρωπαϊκής Ένωσης τη συμφωνία για το μεταναστευτικό που οδήγησε σε μεγάλη μείωση της ροής μεταναστών προς την Ελλάδα και από εκεί στην Ευρώπη. Ο Νταβούτογλου θα παραμείνει ωστόσο μέλος του AKP για να εκπροσωπήσει τους ψηφοφόρους του και να εκφράζει τις απόψεις του. Στις 5 Μαΐου 2016, ανακοίνωσε στο κόμμα την επιθυμία του να μην είναι υποψήφιος ως αρχηγός του στις επόμενες εκλογές. Σύμφωνα με το τουρκικό σύνταγμα, όταν κάποιος ανακοινώνει πως δεν θέλει να είναι ο αρχηγός στο επόμενο πολιτικό ραντεβού, οφείλει να αποχωρήσει από τη θέση του, κάτι που ο Νταβούτογλου έπραξε στις 22 Μαΐου της ίδιας χρονιάς.

Πηγές: Reuters, AFP, Le Monde, La Croix