στις ελληνορωσικές σχέσεις

21:04 6/12/2018 - Πηγή: altsantiri

Γράφει ο Γιάννης Βασιλακόπουλος

Ο έβδομος πρωθυπουργός της Ελλάδας που επισκέπτεται επίσημα τη Μόσχα είναι ο Αλέξης Τσίπρας. Κι όπως δυο από τους προκατόχους του, έχει να διαχειριστεί τη μετάβαση από μια περίοδο πρόσκαιρης ψυχρότητας, σε μια νέα εποχή, ουσιαστικής αναθέρμανσης. Όσοι, άλλωστε, γνωρίζουν καλά τα δεδομένα,

τονίζουν, πως η αμοιβαία απέλαση διπλωματών τον περασμένο Ιούλιο και Αύγουστο, ήταν, μεν, λυπηρό γεγονός, αλλά όχι ικανό να ματαιώσει την, από καιρό προγραμματισμένη, μετά από πρόσκληση του προέδρου Πούτιν, επίσημη επίσκεψη του Αλέξη Τσίπρα στην, συχνά παγωμένη, αλλά πάντα φιλόξενη για τους Έλληνες, ρωσική πρωτεύουσα. Από τα Ορλοφικά, άλλωστε, ως και τη σύγχρονη εποχή, υπήρχε πυκνή διπλωματική κινητικότητα μεταξύ Ελλάδας και Ρωσίας. Και πάντα σε εποχές πυκνής ή αραιής «νέφωσης».

«Στο παρελθόν υπήρξαν ορισμένα γεγονότα, τα οποία κράτησαν σε κατάσταση ψυχρότητας τις σχέσεις των δύο χωρών μας, όχι όμως και των λαών μας, των οποίων τα αισθήματα ήταν πάντα φιλικά». Αυτά ήταν τα πρώτα λόγια του Κωνσταντίνου Καραμανλή προς τον τότε σοβιετικό ομόλογο του Αλεξέι Κοσίγκιν. «Μήπως ευθυνόμαστε εμείς;», αναρωτήθηκε ο σοβιετικός αξιωματούχος. Για να πάρει μεσούντος του ψυχρού πολέμου, μιαν απάντηση, ενδεικτική της αποφασιστικότητας της Ελλάδος, που χαρακτηρίζει τις περισσότερες από τις ελληνικές κυβερνήσεις ως σήμερα να ακολουθήσουν, σε δύσκολες εποχές, πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική. «Αυτά ανήκουν στο παρελθόν», του είπε ο Καραμανλής. Και το πρώτο ταξίδι έλληνα ηγέτη, μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση, έκλεισε με μια επιτυχία, αφού η Ελλάδα διασφάλισε τότε, τον Οκτώβριο του 1979, την προμήθεια ρωσικού πετρελαίου, φυσικού αερίου και ρεύματος από τη Ρωσία κι όλες τις χώρες του ανατολικού μπλοκ. Και τούτο, ενώ, η συνάντηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή με τον σοβιετικό ηγέτη Λεονιντ Μπρέσνιεφ, φάνταζε τυπική…

Λιγότερα από έξι χρόνια αργότερα, ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου βρέθηκε στη Μόσχα σε μιαν επίσκεψη που εγκαινίασε τα αμοιβαία ανοίγματα που παρατηρήθηκαν κατά την οκταετία 1981-89. Η συνάντηση με τον σοβιετικό ομόλογο του Νικολάι Τιχόνοφ έδωσε θετικό σήμα σε ένα ταξίδι που το παραλειπόμενο του, γεννήθηκε από μια «γκάφα» των Σοβιετικών: Το πλέον πολυτελές αυτοκίνητο μετακινήσεων είχε παραχωρηθεί στον τότε υφυπουργό Τύπου και πληροφοριών, Δημήτρη Μαρούδα. Οι Σοβιετικοί είχαν παρερμηνεύσει τον τίτλο του ως του αντίστοιχου διοικητή των Μυστικών Υπηρεσιών της ΕΣΣΔ.

Το 1991, το… μάρμαρο των «μουδιασμένων» αποτελεσμάτων της επίσκεψης του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στη Μόσχα, λίγο καιρό πριν η Ε. Σ. Σ. Δ. εκμετρήσει το ζην, πλήρωσε ο τότε υπουργός Γεωργίας Σταύρος Δήμας. όταν επιχειρήθηκε να του αποδοθούν ευθύνες από τη σύζυγο του πρωθυπουργού, για ορισμένα “παρατράγουδα” κατά την οργάνωση των επαφών των ελλήνων επιχειρηματιών στη ρωσική πρωτεύουσα. Λίγο μετά την επίσημη επίσκεψη του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη και τη συνάντηση συναντίληψης με τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, η Σοβιετική Ένωση διαλύθηκε…

Η πρώτη του Βλαντιμίρ Πούτιν με πρωθυπουργό της Ελλάδος, έγινε όταν συναντήθηκε με τον Κώστα Σημίτη. Οι δυο τους συζητούν τις διαχρονικά καυτές εξελίξεις στα Βαλκάνια. “Και οι δύο χώρες θεωρούν, ότι το σημερινό status quo στα Βαλκάνια πρέπει να διατηρηθεί και ως εκ τούτου, συμφωνήσαμε με τον κ. Πούτιν ότι είμαστε κατά της όποιας αλλαγής των συνόρων και εκείνων που την προωθούν διά της βίας”, δηλώνει ο Κώστας Σημίτης. “Η Ελλάδα θεωρεί, ότι η Ρωσία σε συνεργασία με την ΕΕ, πρέπει να συμβάλει σε όλα τα θέματα που αφορούν την Ευρώπη και ότι η παρουσία της ειδικότερα στα Βαλκάνια είναι απαραίτητη”, προσθέτει, προαναγγέλλοντας μεγαλύτερη συμμετοχή της Ρωσίας στο “βαλκανικό”.

Ο Κώστας Καραμανλής φέρνει τα πάνω-κάτω στο πρωτόκολλο και στα συνηθισμένα. Και τούτο γιατί τον Δεκέμβριο 2004 πραγματοποιεί την πρώτη επίσημη επίσκεψη του από την εκλογή του, στην πρωθυπουργία, τον Μάρτιο του 2004. Το «κοφτερό» ρωσικό κρύο φτιάχνει μια εκ διαμέτρου αντίθετη με τις σχέσεις τόσο μεταξύ των δυο ηγετών αλλά και των δυο χωρών, που είναι εξαιρετικά θερμές.

O Βλαντιμίρ Πούτιν, συνδέοντας μάλιστα την εκλογή του κ. Kαραμανλή ως πρωθυπουργού, με τη βελτίωση των ελληνορωσικών σχέσεων δηλώνει χαρακτηριστικά: “Oι σχέσεις των χωρών μας ήταν πάντα καλές, αλλά από τότε που εκλεγήκατε πρωθυπουργός και η NΔ, κερδίζοντας τις εκλογές έγινε κυβέρνηση, οι σχέσεις μας καλυτερεύουν. Μερικά θέματα που δεν μπορούσαμε να προωθήσουμε τα τελευταία χρόνια, τώρα παρουσιάζουν κινητικότητα”, ενώ χαρακτηρίζει την Eλλάδα “τον πιο στενό συνεργάτη και συνεταίρο της Pωσίας στην Eυρώπη”. Ο έλληνας Πρωθυπουργός με τη σειρά του σημειώνει “Έχετε χαρακτηρίσει τη χώρα μου στρατηγικό εταίρο της Pωσίας, αυτό ανταποκρίνεται στο επίπεδο των σχέσεών μας και θεωρώ ότι αποτελεί σταθερή παράμετρο της εξωτερικής μας πολιτικής”.

Στο επίκεντρο των συζητήσεων βρίσκεται η προώθηση της κατασκευής του αγωγού Burgas-Αλεξανδρούπολη, με τον Κώστα Καραμανλή να δηλώνει ότι πρέπει να υπογραφεί το συντομότερο δυνατό το σχετικό διακυβερνητικό μνημόνιο μεταξύ των τριών κυβερνήσεων Ελλάδας – Ρωσίας – Βουλγαρίας, για να προχωρήσει το σχέδιο.

Ακολούθησαν ακόμη δυο επισκέψεις του Κώστα Καραμανλή τον Δεκέμβριο του 2007 και τον Απρίλιο του 2008, στη Μόσχα, τότε που Ελλάδα και Ρωσία φάνταζαν μια γροθιά. Κι αυτό επιβεβαιώθηκε και στη σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι, όπου ο έλληνας πρωθυπουργός επέσυρε την απειλή του βέτο για την ένταξη των Σκοπίων στη Συμμαχία με τη στήριξη Πούτιν. Άσχετα αν η ρωσική πλευρά ενοχλήθηκε αρκετά από την πρωτοβουλία κάποιων μελών της ελληνικής αποστολής να κάνουν «παραδιπλωματία» …

Με την επίσκεψη του Γιώργου Παπανδρέου στη Μόσχα και την Ελλάδα, στον προθάλαμο του ΔΝΤ μπήκε «ταφόπλακα» στα σχέδια της δημιουργίας του κολοσσιαίου αγωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολης, ενώ οι ημέρες του Αντώνη Σαμαρά, παρότι οι επαφές ήταν πυκνές, χαρακτηρίστηκαν από την απόσυρση του ενδιαφέροντος του ρωσικού κολοσσού Gazprom για την επένδυση στη ΔΕΠΑ. Ρωσικές πηγές, μάλιστα, έλεγαν τότε στον υπογράφοντα πως «η Μόσχα νιώθει ως και εξαπατημένη».

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν ήταν ο πρώτος ξένος ηγέτης που συνεχάρη τον Αλέξη Τσίπρα μετά την νίκη του την 25η Ιανουαρίου του 2015. Στο τηλεφώνημα του, εκείνο το βράδυ του είπε: «Συγχαρητήρια σύντροφε». Οι διαπροσωπικές σχέσεις των δυο ηγετών είναι διαχρονικά καλές, κάτι που, πάντα στη διπλωματία, έχει τη σημασία του…

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο >>

Keywords