«Η νέα απρόβλεπτη εποχή χρειάζεται Προμηθείς, όχι Αντιγόνες και Ιφιγένειες»

19:44 20/8/2018 - Πηγή: altsantiri

Ο πρώην γραμματέας Πολιτικού Σχεδιασμού της Νέας Δημοκρατίας, Νίκος Καραχάλιος, γράφει με αφορμή την πολύνεκρη φωτιά στην Ανατολική Αττική για τις ευθύνες και τι πρέπει να γίνει στο μέλλον, αφήνοντας ευθείες αιχμές κατά Ψινάκη.

«Η Ελλάδα αυτές τις ημέρες έζησε και ζει μια ιστορία που ξεκίνησε ως εκλογική κωμωδία, συνεχίστηκε ως αυτοδιοικητική φάρσα, άρχισε να παίρνει χαρακτηριστικά κακόγουστου αστείου για την καθημερινότητα των πολλών και κατέληξε ως τραγωδία για 100 και πλέον νεκρούς, εκατοντάδες οικογένειες και χιλιάδες

Έλληνες, που βιώνουν τα αποτελέσματα της ανυπαρξίας στιβαρής ηγεσίας.

Ο Μαραθώνας είναι ένας από τους ιστορικότερους Δήμους της Χώρας μας. Στην πεδιάδα του θριάμβευσαν οι Έλληνες (Αθηναίοι και Πλαταιείς), κατανικώντας τους Πέρσες τον Αύγουστο του 490 π.Χ.

50 χρόνια αργότερα, το 440 π.Χ., ο Σοφοκλής έγραψε την Αντιγόνη. Ουσιαστικά, αφηγήθηκε ένα μύθο του αθηναϊκού κύκλου, που είχε γεννηθεί πολύ πριν τη δική του ιστορική περίοδο, στην Ύστερη Εποχή του Χαλκού. Αναφερόταν στους δικούς του αρχαίους και τους χρησιμοποίησε για να μιλήσει στους συμπολίτες του, για το πώς ήταν η Αθήνα του 5ου π.Χ. αιώνα, του Χρυσού Αιώνα.

2.508 χρόνια μετά, η σύγχρονη τραγωδία του 2018 έχει και αυτή θύτες και θύματα. Δεκάδες από τα δεύτερα αγνοούνται ακόμη. Οι πρώτοι δικαίως αναζητούνται με μανία από τις οικογένειες των αδικοχαμένων, τη δικαιοσύνη, τις κρατικές υπηρεσίες, τις αντιπολιτεύσεις, εθνικές και τοπικές τα αδηφάγα ΜΜΕ και βέβαια από την κοινή γνώμη, που θέλει με τη σειρά της να τους αποδώσει στη δική της «πυρά».

Τα ερωτήματα που βασανίζουν όλους μας σε τέτοιες καταστάσεις ανείπωτης θλίψης ξεκινάνε από το «τί έγινε;» (είναι δυστυχώς τόσο οφθαλμοφανές από τις χιλιάδες εικόνες της καταστροφής που ξετυλίγονται μπροστά μας από τα δελτία ειδήσεων και τα sites), περνούνε στο «πώς» έγινε το κακό, συνεχίζονται στο «γιατί» (τα περιβόητα αίτια, κλιματική αλλαγή, καιρικές συνθήκες, διαχρονικές αυθαιρεσίες, τοπογραφία, ρυμοτομία, πολεοδομικές στρεβλώσεις, κ.ά.) και εστιάζουν βέβαια στο «ποιοί» έφταιγαν, η αναπόφευκτη και απαραίτητη συζήτηση περί ευθυνών).

Όσοι «χρησιμοποιούμε» την Αντιγόνη ως εργαλείο διδαχής για να μιλήσουμε στο σημερινό ακροατήριο και να το καθοδηγήσουμε στο που πρέπει να εστιάσει για να αντιληφθεί καλύτερα τη σύγχρονη εποχή, αντιλαμβανόμαστε γιατί ένα τέτοιο έργο θεωρείται κλασικό γιατί παραμένει τόσους αιώνες μετά διαχρονικό. Γιατί ακριβώς τα μηνύματά του εξακολουθούν να είναι επίκαιρα 2.500 χρόνια μετά.

Πιο σημαντικό εξ αυτών είναι πως σε όποια κοινωνική θέση και αν ανήκουμε, οφείλουμε να αναλαμβάνουμε την ευθύνη των λόγων και των πράξεών μας. Ο Σοφοκλής απευθύνει μια πρόσκληση, παρακινεί τους συμπολίτες του να σκεφθούν όλοι μαζί, να αναζητήσουν το αίσθημα του δικαίου με ένα διαφορετικό τρόπο από αυτόν που γινόταν στην Εκκλησία του Δήμου. Όχι με ψηφοφορία -που είναι ναι μεν μια κορυφαία δημοκρατική, αλλά δεν παύει να είναι μια «μηχανιστική» προσέγγιση- αλλά ζητά από το ακροατήριό του να αναζητήσει τον πιο δύσκολο δρόμο αυτόν της εσωτερικής αναζήτησης. Μόνο έτσι μόνο «κοιτώντας μέσα μας» πρώτα και όχι «γύρω μας», στους τρίτους, στους «άλλους», θα βρούμε τα πιο βαθιά και πιο πραγματικά αίτια, αναζητώντας πρώτα την ατομική ευθύνη πριν φθάσουμε στη συλλογική, που συνήθως σε τέτοιες καταστάσεις είναι τόσο πολυπαραγοντική, που στο τέλος διαχέεται.

Η δυναμική της εκάστοτε αναζήτησης ευθυνών -το περιβόητο blame game – είναι τις περισσότερες φορές -όπως και εδώ- τόσο ισχυρή, που καλύπτει μια ακόμη σημαντικότερη αναζήτηση πέραν της ατομικής και συλλογικής ευθύνης που εξ ορισμού αναφέρεται στο παρελθόν. τη συζήτηση για το μέλλον, για το «τί κάνουμε από εδώ και εμπρός για να μην ξαναζήσουμε τέτοιες καταστάσεις». Η φράση είναι τόσο κλισέ -χιλιοειπωμένη μετά από κάθε εθνική τραγωδία- είναι τόσο ταυτισμένη με την αναποτελεσματικότητα, την αδράνεια και την ανικανότητα γιατί η όποια προσπάθεια ανασυγκρότησης, αναδιοργάνωσης και ανάταξης γίνεται «κατόπιν εορτής», «μετά το κακό». Και όμως ενώ γνωρίζοντας πως η Προμηθεϊκή στάση αυτή, της πρόβλεψης, είναι η πιο ενδεδειγμένη για την αποφυγή καταστροφών γιατί την παρακάμπτουμε συστηματικά;

Ίσως γιατί το όποιο «σχέδιο για την επόμενη μέρα» είναι τόσο αυτονόητο. Τις περισσότερες φορές δεν έχει ξεχαστεί τίποτα το μεγαλεπήβολο, παρά μόνο το αυτονόητο: ένα άθροισμα μικρών δράσεων (κοπή κλαδιών, αποκομιδή τους, λειτουργία κρουνών, καθαρισμός αντιπυρικών ζωνών κ.ά.), που ενώ φαίνονται ασήμαντες και θα έπρεπε να γίνονται αυτονόητα την Άνοιξη σε οποιαδήποτε στοιχειωδώς οργανωμένη ευρωπαϊκή κοινωνία, στη δική μας υπερσαχάρια γωνιά, απλά «δεν γίνεται».

Αυτές οι «δράσεις» όμως, που όλες μαζί συνιστούν το πιο ουσιαστικό μέρος του εκάστοτε Σχεδίου Πολιτικής Προστασίας (τα έξοδα για τη μελέτη των οποίων πολλές αντιπολιτεύσεις στους Δήμους τις καταψηφίζουν), πρέπει να συνδυαστούν με δύο έννοιες που εδώ εξακολουθούν να αναζητούνται: είναι η συλλογική και η ατομική ευθύνη. Επειδή απουσιάζουν από το λεξικό των πολιτικών, αλλά και τη συνείδηση των πολιτών, τις θυμόμαστε -ενοχικά- μετά από κάθε τραγωδία.

Στην αρχαία τραγωδία οι ηθοποιοί ονομάζονται «υποκριτές». Οι πρωταγωνιστές δηλαδή ήταν εξ ορισμού «υποκρινόμενοι», αναπαρήγαγαν μια ιστορία σε «συμφωνία» με τους θεατές. Η διαφορά με την εκάστοτε σύγχρονη ελληνική τραγωδία, έγκειται στο ότι οι πολιτικοί πρωταγωνιστές είναι σε πλήρη «ασυμφωνία» με τους πολίτες/θεατές.

Στο δράμα του Μαραθώνα υπάρχει και μια ακόμη λεπτή ειρωνεία.: ο συνδυασμός του Ηλία Ψινάκη που είχε (;) και έχει (;) την ευθύνη της διακυβέρνησης του τόπου μας, ονομάζεται (καθώς δεν έχει διαλυθεί, τουλάχιστον ακόμη) «Πολίτες». Είχε 100 υποψηφίους. Ψηφίστηκε από το 53,5% των δημοτών και εκλέχθηκε από τον πρώτο γύρο στις εκλογές του 2014. Οι «Πολίτες» εξέλεξαν 23 Δημοτικούς Συμβούλους στους 33, είχαν δηλαδή την απόλυτη πλειοψηφία στο ανώτατο όργανο λήψης αποφάσεων. Ξεκίνησαν όπως όλοι με καλές προθέσεις, οι οποίες -όπως συνήθως- διαψεύστηκαν από τις πρώτες κιόλας εβδομάδες της προσπάθειας.

[Ένας από τους 100 υποψηφίους ήμουν και εγώ, γι’ αυτό και αναλαμβάνω το μέρος της αντικειμενικής ευθύνης που μου αναλογεί. Τότε είχα δεχθεί να προστεθεί συμβολικά το όνομά μου στη λίστα. Πίστευα ότι ο τόπος μου πρέπει να αλλάξει διοίκηση και να περάσει από το προσωποκεκεντρικό μοντέλο που είχε επί 4 τετραετίες, σε ένα συλλογικότερο, πιο δημοκρατικό, με τη δύναμη στα χέρια των πολλών -αιρετών και μη- εξ ου και το «Πολίτες», και όχι του ενός. Οι παθογένειες του σχήματός μας έγιναν αντιληπτές από την περίοδο της προεκλογικής εκστρατείας. Γι’ αυτό και μόλις πείστηκα πως δεν υπάρχει «γιατρειά», δεν διεκδίκησα ενεργά την ψήφο των συμπολιτών μου, αλλά πλέον ήταν αργά για να αποσύρω και την υποψηφιότητά μου. Αποστασιοποιήθηκα και ενεργοποιήθηκα μόνο για την προάσπιση της ποιότητας ζωής στη γειτονιά που έζησα και μεγάλωσα, στο γραφικό οικισμό του Ζούμπερι (που αν δεν το προσέξουμε θα είναι το σκηνικό της επόμενης καταστροφής).]

Τα υπόλοιπα είναι γνωστά στους κατοίκους του Μαραθώνα και αποκαλύπτονται σιγά-σιγά και στους κατοίκους της υπόλοιπης χώρας, που μέχρι και το απόγευμα της 23ης Ιουλίου νόμιζαν πως στην περιοχή μας -παραπλανημένοι από την επιφανειακότητα των ΜΜΕ και των Social Media- έχει συμβεί ένα αυτοδιοικητικό θαύμα. Όντως είχε συμβεί κάτι σπάνιο, αλλά ήταν ένα μοναδικό μνημείο ανικανότητας και ιδιοτέλειας, το οποίο στα έκπληκτα μάτια των πολλών φαντάζει ως ταινία τρόμου.

Οι ευθύνες για τη σατανική «σκηνοθεσία», την «υπερπαραγωγή της καταστροφής», μπορούν μόνο να την αποδώσουν, σε τοπικό επίπεδο, με την παρέμβαση της Δικαιοσύνης, η οποία ήδη κινείται ανακριτικά, διερευνώντας διεξοδικά όλες τις ανεπάρκειες και τις αστοχίες της Πολιτείας.

Για εμένα ως πολίτη, εκτός από την άνωθεν αντικειμενική πολιτική ευθύνη η ανάληψη της προσωπικής ευθύνης σημαίνει δύο πράγματα: α) να είσαι παρόν όταν ο τόπος σου πραγματικά σε χρειάζεται και β) να βοηθήσεις στο μέτρο και το βαθμό των δυνατοτήτων σου.

Σε μια άλλη αρχαία τραγωδία την Ιφιγένεια, η πρωταγωνίστρια θυσιάστηκε άδικα. Δεν έφταιγε και πλήρωσε αμαρτίες της οικογένειάς της και υπέρμετρες φιλοδοξίες των πολεμοχαρών Ελλήνων βασιλιάδων. Στη σύγχρονη τραγωδία οι αμαρτίες ήταν αποτέλεσμα μιας στρεβλής και παρωχημένης αντίληψης ότι τα πάντα είναι επικοινωνία. Οι κρίσεις έχουν και ένα καλό. Στην εποχή των ναρκισσιστικών social media, του facebook και του instagram αναδεικνύουν πως το περιεχόμενο της ζωής βρίσκεται στην ουσία και όχι το περιτύλιγμα. Και εδώ ουσία δεν υπήρξε. Εδώ έγινε από πολλούς -πολιτικούς και μη- «επικοινωνία» πάνω σε 100 νεκρούς, ενώ απαιτείτο σιωπητήριο, ενσυναίσθηση και πάνω απ’ όλα σεβασμός στα θύματα και τις οικογένειές τους. Αντί να σιωπήσουν πολλοί προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν την εκατόμβη πολιτικά. Μεγάλο λάθος…

Αυτά για το μέχρι σήμερα. Έναν μήνα μετά η ζωή – όσο κυνικό και αν ακούγεται- πρέπει να συνεχιστεί. Για την «επόμενη ημέρα», το επόμενο εννιάμηνο που οφείλει να γεννήσει τη νέα κανονικότητα στο Μαραθώνα, χρειάζεται ένα τετράπτυχο αρχών που απουσίαζε παντελώς μέχρι σήμερα:

α) Σύνεση (λογικές αποφάσεις για άμεσες και αποτελεσματικές λύσεις για τους πυρόπληκτους και προληπτικές δράσεις, ούτως ώστε να μην θρηνήσουμε και άλλους).

β) Σύνθεση (απόψεων και δράσεων στο πολυεπίπεδο και πολυσύνθετο περιβάλλον που απαιτεί το όποιο πλαίσιο δράσης χαραχθεί από κοινού με την οργανωμένη Πολιτεία).

γ) Συναίνεση (μεταξύ των μελών και των εκπροσώπων της τοπικής κοινωνίας).

δ) Συνεργασία (μεταξύ της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και της Κεντρικής Διοίκησης).

Για την «μεθεπόμενη μέρα», -και όχι μόνο- από εδώ και πέρα, δηλαδή για το πώς θα σχεδιάσουμε τη ζωή στο Μαραθώνα και τη Ραφήνα, για το πως θα επουλώσουμε τις ανοιχτές πληγές, επιβάλλεται αφού «χτίσουμε» με γοργά βήματα μία νέα νοοτροπία που εδράζεται στο τετράπτυχο των 4Σ (Σύνεση – Σύνθεση – Συναίσθηση – Συνεργασίες) να αντιμετωπίσουμε τη Νέα Εποχή, την «Εποχή του Αναπάντεχου» με νέα όπλα, με νέες δεξιότητες, όπως απαιτεί η σύγχρονη ηγεσία του 21ου αιώνα.

Πρέπει να διδαχθούμε όλοι πως θα περιμένουμε, πως θα υποδεχθούμε το αναπάντεχο, γιατί αυτό που μέχρι χθες φαινόταν αδιανόητο μπορεί να μας συμβεί.

Κανείς δεν περίμενε ότι στη Βορειοανατολική Αττική θα φυσήξει Δυτικός Άνεμος καλοκαιριάτικα. Δεν είχε συμβεί ποτέ τα τελευταία 50 χρόνια που υπάρχουν αξιόπιστες μετεωρολογικές μετρήσεις στην περιοχή. Και όμως φύσηξε… Και όταν φύσηξε, κανείς δεν περίμενε πώς μέσα σε 15 λεπτά η έντασή του θα πολλαπλασιαστεί. Και όμως, ο δυνατός άνεμος εξελίχθηκε σε έναν πύρινο τυφώνα των 11 μποφόρ. Και τα 10 μποφόρ έγιναν μια πολυφονική μηχανή.

Όσοι ασκούν διοικητικά καθήκοντα, πρέπει να θεωρούν δεδομένο πως σε κάποια στιγμή της θητείας τους σε όποια θέση δημόσιας ευθύνης κατέχουν (όχι απλά δημόσιας διοίκησης), θα κληθούν να διαχειριστούν το χάος. Είναι το χάος διαχειρίσιμο; Πιθανόν όχι. Αλλά οι ηγέτες, τοπικοί, εθνικοί, ή υπερεθνικοί, οφείλουν να έχουν αναπτυγμένη μια τέτοια ψυχοδομή, ένα τέτοιο εσωτερικό «πολιτικομυϊκο σύστημα», που θα τους επιτρέπει να αντιμετωπίζουν «Μαύρους Κύκνους»* (Black Swans) με τις λιγότερες δυνατές απώλειες, με τις δυνατόν λιγότερες συνέπειες για τον άνθρωπο και το περιβάλλον του.

Όταν συνέβη η Επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου στους Δίδυμους Πύργους, ούτε καν οι ΗΠΑ, η πιο ισχυρότερη υπερδύναμη στον πλανήτη δεν ήταν επαρκώς προετοιμασμένη για το αναπάντεχο γεγονός. Τώρα έμαθε THE HARD WAY. Το ίδιο και η Αμερικανική κοινωνία. Είναι περισσότερο έτοιμη. Ποτέ όμως δεν θα είναι πανέτοιμη. Αλλά έπαθε και έμαθε.

Το δυσάρεστο δίδαγμα είναι πως η όποια προετοιμασία μπροστά σε ασύμμετρες απειλές είναι αναπόφευκτα λυσιτελής. Δεν έχει να κάνει μόνο με ανθρώπινα λάθη ή συστημικές αδυναμίες. Κανένα λογικά προετοιμασμένο «σύστημα» δεν μπορεί να «σεναριοποιήσει» και επακόλουθα να «παραμετροποιήσει» τον ανθρώπινο παράγοντα, που είναι τόσο απρόβλεπτος γιατί ακριβώς δεν γνωρίζει όρια.

Όταν η διεθνής τρομοκρατία μεταλλάχθηκε και οι τρομοκράτες έγιναν καμικάζι έτοιμοι να θυσιάσουν τη ζωή τους για το «σκοπό» τους, η δυνητική τρομοκρατική απειλή έγινε παντελώς ασύμμετρη. Το είδαμε στο Μπατακλάν στο Παρίσι, το βλέπουμε κάθε μήνα στη Μέση Ανατολή. Κάθε ένας από τα δισεκατομμύρια ανθρώπων του πλανήτη μας που αισθάνεται αδικημένος, οργίζεται και «δογματοποιείται» από μια οργάνωση φανατικών, μπορεί με ελάχιστα μέσα -όχι πια ένα ολόκληρο αεροπλάνο- αλλά είναι εύκολο να πάρει στα χέρια του ένα απλό φορτηγό και να το μετατρέψει σε φονικό όπλο, όπως αποδείχθηκε πέρυσι το καλοκαίρι και στις κοσμοπολίτικες Κάννες.

Ο επόμενος κίνδυνος για την Αττική μπορεί λοιπόν να μην είναι ο σημερινός αυτονόητος κίνδυνος των πυρκαγιών, αλλά μια άλλου τύπου ασύμμετρη απειλή. Κάτι που φαντάζει αδιανόητο σε κάθε λογικό ανθρώπινο ον, αλλά εξιτάρει έναν φανατισμένο τριτοκοσμικό υπάνθρωπο, όπως μια τρομοκρατική ενέργεια σε μία ανυπεράσπιστη παιδική κατασκήνωση ή σε ένα παραθεριστικό θέρετρο συνταξιούχων (και στο Δήμο Μαραθώνα φιλοξενούμε και τα δύο).

Χρειάζεται λοιπόν όχι μόνο Σχέδιο Πολιτικής Προστασίας -αυτό είναι αυτονόητο- αλλά διορατικότητα και «φαντασία» για να διαβλέψει κανείς αυτό που δεν φαίνεται πως έρχεται (that which you cannot see coming). Ποιός αξιωματούχος μπορούσε να φανταστεί πως η φωτιά θα υπερπηδούσε τη μέχρι τότε απόρθητη αντιπυρική ζώνη της Λεωφόρου Μαραθώνος; Πώς έγινε σε δευτερόλεπτα η δική μας Γραμμή Μαζινό; Κανείς. Και ιδού τα αποτελέσματα…

Η νέα «απρόβλεπτη» εποχή βρίθει ασύμμετρων απειλών. Γι’ αυτό δεν αρκούν μόνο τα αυτονόητα. Δεν αρκεί μόνο ένας αδιάφθορος και συνετός manager, αλλά ένας δοκιμασμένος Crisis Manager. Πόσους τέτοιους διαθέτει η Χώρα μας; Ας το σκεφθούν καλά οι πολίτες την επόμενη φορά που θα κληθούν να ψηφίσουν.

Η «νέα απρόβλεπτη εποχή» χρειάζεται τάξη και σεβασμό (τόσο στο ανθρώπινο όσο και στο φυσικό περιβάλλον), προϋποθέσεις απαραίτητες για να υπάρξει ασφάλεια.

Εδώ στο Μαραθώνα, η ανάγκη για να επανέλθει άμεσα η ΤΑΞΗ, η ΝΕΑ ΚΑΝΟΝΙΚΟΤΗΤΑ έχει ως προϋπόθεση την υπέρβαση του σημερινού Νομικού και Διοικητικού Πλαισίου. Η περιοχή μας μπορεί να γίνει ξανά πρότυπο -και γιατί όχι «τόπος αστικής απόδρασης», όπως ήταν μέχρι τις 23 Ιουλίου- αν αντιμετωπιστεί ως out of the government inefficiency box project (ως Πρόγραμμα εκτός του Πλαισίου Κυβερνητικής Ανικανότητας). Χρειάζεται ένα νομικό πλαίσιο εκτάκτου ανάγκης, ανάλογο με αυτό που ίσχυσε την εποχή των Ολυμπιακών Αγώνων. Μόνο έτσι θα μπορέσουν το Μάτι και ο Βουτζάς από τραγικοί τόποι μαρτυρίου να γίνουν ξανά ανθρώπινοι περιαστικοί οικισμοί. Θα μπορούσαν π.χ. οι δύο Δήμοι στους οποίους ανήκει αυτοδιοικητικά η πυρόπληκτη περιοχή να ενωθούν για μια τουλάχιστον τετραετία. Γιατί οι περισσότερες δράσεις είναι κοινές. Η τραγωδία δεν διαχώρισε την 1η από την 3η είσοδο του Νέου Βουτζά. Ούτε το Κόκκινο ή το Μπλε Λιμανάκι. Τα έβαψε όλα μαύρα…

Η σημερινή φονική κατάσταση ΑΤΑΞΙΑΣ ο «μικρομεσαίωνας» της Βορειοανατολικής Αττικής δημιουργήθηκε ακριβώς επειδή οι περισσότεροι λειτουργούσαν είτε στα όρια του νόμου, είτε καλυπτόμενοι πίσω από τα παραθυράκια του νόμου (ή τις πραγματικές φονικές κλειδωμένες πορτούλες), όπως αυτή στο οικόπεδο της Αργυρής Ακτής.

Αν μείνουμε στα παλιά δόγματα, η περιοχή μας θα παραμείνει τόπος διχασμού, μνημείο ανεπάρκειας, χωρισμένο σε τρία στρατόπεδα: «τους Νέρωνες», «τους καμένους» και τους «υποψήφιους καμένους».

Θα συνεχίσουν να πρωταγωνιστούν:

Παντελώς ανίκανοι «Δήμαρχοι», θύτες και θύματα μαζί σε διπλό τραγικό ρόλο Ιφιγένειας και Αντιγόνης.

Ευθυνόφοβοι γραφειοκράτες, τυλιγμένοι σε ακατανόητες διατάξεις νόμων, εμφορούμενοι από τη δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία του «ΔΕΝ ΓΙΝΕΤΑΙ».

Αδύναμοι «πολιτικοί» νάνοι, που κηρύσσουν 3ήμερη ανακωχή στη μάχη των τηλεπαραθύρων και αμέσως μετά κοιτάζουν πως θα αποκομίσουν μικροκομματικά οφέλη, πριν ακόμη κλείσουν τα φέρετρα.

Προνομιούχοι «συμπολίτες», που απολαμβάνουν τρυφηλές ζωές με βουτιές σε πισίνες χτισμένες σε αυθαίρετα οικόπεδα, τα οποία είχαν αγοράσει εν γνώση τους από καταπατητές.

Εργολάβοι αρπακτικά, που περιμένουν να πλουτίσουν από τις προμήθειες για την αποξήλωση των πυρόπληκτων περιοχών ή τις διανοίξεις δρόμων (και κάποιοι, πιο ξεδιάντροποι όλων, είναι και εν ενεργεία μέλη του Δημοτικού μας Συμβουλίου ή της διοίκησης).

Απέναντί τους βρέθηκε μια μικρή, αλλά συνειδητοποιημένη ομάδα της υγιούς κοινωνίας των πολιτών, με ενεργούς εθελοντές (και όχι ακτιβιστές του καναπέ και του facebook). Ενώ θέλουν και προσφέρουν ενεργοποιούνται μόνο όταν υπάρχει κρίση, όχι γιατί δεν έχουν διάθεση, αλλά γιατί δεν βρίσκουν ηγεσία κατάλληλη να αποτανθούν και να ακουμπήσουν, ηγεσία τέτοια που να λειτουργήσει πολλαπλασιαστικά και να αυξήσει τη δύναμη των πολλών.

Τελευταίοι, οι ανήμποροι συμπολίτες μας, ειδικά τα μωρά παιδιά και οι ηλικιωμένοι, που άδικα πληρώνουν λάθη για τα οποία και δεν φέρουν καμία ευθύνη και δεν μπορούν να αντιδράσουν.

Για να μη βρεθούμε λοιπόν ξανά θεατές απέναντι σε ένα κλασσικό διχαστικό δίλημμα κοινωνικού αυτοματισμού, ένα δίπολο που εναλλάσσονται οι ρόλοι «αυτοί που μας έκαψαν» και «εμείς που καήκαμε», έχουμε μια ακόμη ευκαιρία αλλαγής και αφύπνισης. Να βρούμε νέα πατήματα, να αναζητήσουμε νέους τρόπους συλλογικής λειτουργίας και διοίκησης, να μην αναζητούμε το «σωτήρα Δήμαρχο», γιατί οι όποιοι «Σωτήρες» είτε αποδείχθηκαν είτε θα αποδεικνύονται κατώτεροι των περιστάσεων, αφού δεν ξέρουμε ποιά και τί τύπου θα είναι η επόμενη κρίση.

Ο Ian Bremmer, αναλυτής του Time Magazine, γράφει στο βιβλίο του: «Us vs Them: The Failure of Globalism» (Εμείς Εναντίον Αυτών: η Αποτυχία της Παγκοσμιοποίησης»), πως τα συστήματα που εγκαθίδρυσαν και ενδυνάμωσαν τους νικητές του Ψυχρού Πολέμου, φαίνονται σήμερα ιδιαίτερα αδύναμα.

Εύλογα αναρωτιέται «γιατί οι πολίτες στις ΗΠΑ και την Ευρώπη να συνεχίσουν να αποδέχονται και να στηρίζουν τα δημοκρατικά τους συστήματα, με όλες τις χρονοβόρες και κοστοβόρες δικλείδες ασφαλείας της Δημοκρατίας (έλεγχος των εξουσιών /checks and balances), που δεν δίνουν λύσεις και αποτρέπουν, ακόμη και τους πιο αποφασιστικούς πολιτικούς, να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά χρόνια προβλήματα; Όταν ένας αποφασισμένος, ένας νέου τύπου ηγέτης μπορεί να τους προσφέρει ένα αξιόπιστο «shortcut» μεγαλύτερης ασφάλειας και εθνικής υπερηφάνειας γιατί να μην τον επιλέξουν;».

Όσο αυτή τη νέα αντισυστημική εναλλακτική την πολεμάει το παλιό αναξιόπιστο σύστημα και τη χαρακτηρίζει «λαϊκίστικη» (populist), τόσο ο λαός θα την αγκαλιάζει ως «λαϊκή» (people centered) θα γίνεται ολοένα και και πιο δημοφιλής (popular), άρα και πιο ισχυρή (powerfull). Αντί λοιπόν να ψάχνουμε για Αντιγόνες και να δημιουργούμε Ιφιγένειες, ας διαβάσουμε την ιστορία του Προμηθέα, ας προσέξουμε πολύ περισσότερο τα κριτήρια των επιλογών μας και το μοντέλο ηγεσίας που θέλουμε ώστε να ανταποκρίνεται αποτελεσματικότερα στους απρόβλεπτους καιρούς που ζούμε.

Σημείωση 1: *«The Black Swan» τίτλος του ομώνυμου βιβλίου του Nassim Taleb που αναφέρεται στα παντελώς απρόβλεπτα γεγονότα, στην επίδραση του σφόδρα απίθανου.

Σημείωση 2: Μια υπενθύμιση χωρίς καμία διάθεση αυτοαναφορικότητας: όταν πέρυσι το καλοκαίρι (Ιούνιος-Ιούλιος 2017), με τη βοήθεια ελάχιστων Ζουμπεριωτών, κάναμε μια Δονκιχωτική προσπάθεια να σταματήσουμε το μπάζωμα με γαρμπίλι της θάλασσας στα λιμανάκια του Ζούμπερι, πετύχαμε να μην εξαπλωθεί το «Blue Shark» (άλλο ένα αχρείαστο beach bar) και χαλάσει την παραλία. Η δημοτική αρχή, με απόφαση που επικύρωσε το Δημοτικό Συμβούλιο (!) (και τί τραγική σύμπτωση; σημερινός Αντιδήμαρχος Πολιτικής Προστασίας ήταν ο τότε υπεύθυνος (;) Αντιδήμαρχος για την έκδοση αδειών σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος … ) το άφησε να λειτουργήσει.

Το εν λόγω κατάστημα υπολειτουργεί ακόμη και σήμερα σε δασικό αγροτεμάχιο χαρακτηρισμένο ως αρχαιολογικό χώρο, με κλειδωμένες τις πόρτες εισόδου και εξόδου τη νύχτα! Εξακολουθεί να υπολειτουργεί χρησιμοποιώντας για ηλεκτροδότηση μια πετρελαιογεννήτρια ανάμεσα στα όσα πεύκα έχουν διασωθεί από τη μανία του καταπατητή! Οι σχετικές μηνύσεις έχουν γίνει εδώ και ένα χρόνο. Οι σχετικές ενέργειες από το Δήμο όχι! Η υπόθεση εκκρεμεί στη Δικαιοσύνη…