Ημέρα χωρίς Αυτοκίνητο: Από το πρώτο αυτοκίνητο στην Αθήνα του 1897, στο σήμερα

13:47 22/9/2018 - Πηγή: altsantiri

Μια μεγάλη παρέα από μικρούς και μεγάλους, βρισκόταν σήμερα το πρωί στο προαύλιο χώρο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, θαυμάζοντας ένα HUMBER του 1919 από το γειτονικό Ελληνικό Μουσείο Αυτοκινήτου – Ίδρυμα Θεοδώρου και Γιάννας Χαραγκιώνη. Ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση των δύο Μουσείων, σήμερα «Ευρωπαϊκή Ημέρα Μετακινήσεων – Ημέρα χωρίς Αυτοκίνητο» και ήρθαν περπατώντας από το κέντρο.

Οι μικροί της παρέας θα έχουν μεταξύ άλλων τη δυνατότητα σήμερα να ζωγραφίσουν το αγαπημένο τους εναλλακτικό μέσο μεταφοράς, να ακούσουν την ιστορία της μετάβασης από τις

άμαξες στις αυτοκινούμενες άμαξες και να κερδίσουν προσκλήσεις για επίσκεψη στο Eλληνικό Mουσείο Aυτοκινήτου, στο πλαίσιο της συνεργασίας που ξεκίνησαν τα δύο Μουσεία.

Την ίδια στιγμή στους γύρω δρόμους του Μουσείου και στο κέντρο της πρωτεύουσας η κίνηση έχει ξεκινήσει, καθώς ο αριθμός πάσης φύσεως οχημάτων και μοτοσικλετών που κυκλοφορούν στην πόλη αυξάνεται διαρκώς.

Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ο αριθμός των επιβατικών αυτοκινήτων που κυκλοφορούσαν στη χώρα μας αυξήθηκε από 4,7 εκατομμύρια το 2007 σε 5,2 εκατομμύρια το 2017, με τα 2,8 εκατ. να κυκλοφορούν, στην Αττική και τα περισσότερα στην Αθήνα.

Στην Αττική κυκλοφορούν επιπλέον 285.000 φορτηγά από τα συνολικά 1,3 εκατ. που κυκλοφορούν στην χώρα μας, περίπου 12.000 λεωφορεία από τα συνολικά περίπου 26.000 λεωφορεία και περισσότερες από 730.000 μοτοσικλέτες, από το συνολικά 1,6 εκατ. που κυκλοφορούν στη χώρα μας. Σύνολο, περισσότερα από 8,2 οχήματα και μοτοσικλέτες σε όλη την επικράτεια.

Το πρώτο αυτοκίνητο στην Αθήνα

Πότε όμως κυκλοφόρησε το πρώτο αυτοκίνητο στην Ελλάδα; Γυρνάμε πίσω στον χρόνο και μεταφερόμαστε στην Αθήνα πριν 121 χρόνια!

Η περιγραφή από τον Μίλτο Γ.Λιδωρίκη, όπως καταγράφεται στο βιβλίο «Έζησα την Αθήνα της Μπελ Επόκ», εκδόσεις Polaris. Γράφει μεταξύ άλλων ο Μίλτος Γ. Λιδωρίκης: «Μέχρι του 1897 τα αυτοκίνητα ήσαν άγνωστα στην Ελλάδα. Γι’ αυτά μιλούσαν μόνον όσοι διάβαζαν ξένες εφημερίδες και ξένα περιοδικά, που εδημοσίευαν εικόνες και περιγραφές αυτοκινητικών αγώνων. Αλλά και γνωστά να ήσαν, πώς ήτο δυνατόν να κυκλοφορήσει εντός της πόλεως και στα περίχωρα μια μηχανή τόσον λεπτής συνθέσεως, αφού οι δρόμοι μας ήσαν όχι μόνον ακατάλληλοι διά την κυκλοφορίαν αλλά και επικίνδυνοι;

Το πρώτον αυτοκίνητον στας Αθήνας το έφερε ο Νικόλαος Κοντογιαννάκης, γαμβρός του πολιτευτού και τότε υπουργού Κωνσταντίνου Καραπάνου. Εκυκλοφόρησε με αυτό κατά τα μέσα του έτους 1897, και το θυμάμαι γιατί συνέπεσε ο άτυχος πόλεμος του ’97. Ο καλός φίλος με παρέλαβε από το σπίτι μου την παραμονήν της αναχωρήσεώς μου διά τα σύνορα, για να πάμε στο ωραίον μέγαρόν του και εκεί να με φωτογραφήσει με την στολήν του λοχίου ευζώνων.

Με το αυτοκίνητον αυτό, μικρόν τρίκυκλο, ο Κοντογιαννάκης, επιχειρών διαδρομάς πολύ μικράς μέσα στην πόλη, υπέφερε τα πάνδεινα από την σκόνη, τις λάσπες και τους φοβερούς λάκκους των δρόμων της Αθήνας. Απαυδήσας, στο τέλος, το γύρισε πίσω στην Ευρώπη, διότι «εδώ» όπως έλεγε «του ήταν άχρηστο». Μετά ένα έτος, άλλος καλός φίλος και αλησμόνητος άνθρωπος, ο Κώστας Χρηστομάνος, ο κατόπιν ιδρυτής της νέας Σκηνής, έφερεν ένα αυτοκινητάκι με δύο θέσεις. «Τον ενθυμούμαι που το οδηγούσε μόνος για να κατεβαίνει προς τα δύο Φάληρα, χωρίς ποτέ να φθάνει σε αυτά. Αλλά και το αυτοκίνητον του Χρηστομάνου είχε την ίδια τύχη με την μηχανή του Κοντογιαννάκη. Αχρηστεύθηκε κι αυτό και επεστράφη εις τον τόπον προελεύσεώς του.

Έναν χρόνο μετά, έφθανε στας Αθήνας το τρίτο αυτοκίνητο. Το έφερε τότε ο Πέτρος Καλογερόπουλος, υιός του πολιτευόμενου και πολλάκις υπουργού Νικολάου Καλογεροπούλου. Μα κι αυτό δεν έμεινε στην Ελλάδα παρά λίγους μήνας.

Τα τρία πρώτα αυτοκίνητα ήσαν εξαιρετικώς θορυβώδη, εσήκωναν δε αφάνταστα σύννεφα σκόνης όταν έτρεχαν. Γι’ αυτό ο κόσμος, όταν τα άκουγε να έρχονται, έστριβε δεξιά κι αριστερά για να γλιτώσει τη σκόνη. Μα να, όμως, που στα 1900 ο κόσμος, που σιχαινόταν τα τρία πρώτα, με θαυμασμό παρακολουθούσε να τρέχει μέσα στην πόλη το τέταρτο αυτοκίνητο, ηλεκτροκίνητο, αθόρυβο, με πλούσιο φωτισμό και με επτά θέσεις, που είχε φέρει ο τότε διευθυντής της Ηλεκτρικής Εταιρείας Κ. Νικολαΐδης. Οδηγός του αυτοκινήτου αυτού ήταν ο φίλος Αλέκος Μπαχάουερ, ο πρώτος επαγγελματίας σοφέρ στην Ελλάδα, ο αρχαιότερος όλων και που έκλεισε 40 χρόνια σ’ αυτή την εργασία, αφού προσέφερε ανεκτιμήτους υπηρεσίας στον κλάδο του και εξαιρετικώς εργάσθηκε για την αυτοκινητική πρόοδο στον τόπο.

Στα 1901 ο περίφημος και ιδιόρρυθμος θιασάρχης Λεωνίδας Αρνιώτης έκανε την εμφάνισήν του στας Αθήνας μ’ ένα θίασον σκύλων και μ’ ένα αξιοπερίεργον αυτοκίνητον που έκανε αφάνταστο θόρυβο και είχε γίνει το θέαμα των αθηνών. Με αυτό ο Αρνιώτης απεπειράθη να επισκεφθεί την πατρίδα του την Σπάρτην, το μετέφερε δε σιδηροδρομικώς εις Τρίπολην. Αλλά πριν εισέλθη θριαμβευτικώς εις Σπάρτην, έπαθε βλάβην και επανήλθεν αδόξως ρυμουλκούμενον εις Τρίπολην και μετά πάλιν σιδηροδρομικώς στας Αθήνας».

Ο Μίλτος Λιδωρίκης αναφέρει επίσης: «Στα 1903 ενεφανίσθη και το πρώτον αγοραίον, με τρεις θέσεις και οδηγόν του τον Κων. Πρίντεζην. Το αυτοκίνητον του Πρίντεζη εξετέλει διαδρομάς με τιμολόγιον δραχμών 10 διά τα Φάληρα με διαμονήν μίας ώρας, δραχμάς 15 διά Κηφισιάν, και με ιδιαιτέρας συμφωνίας διά μακρύτερα. Κατόπιν, μέσα σε λίγα χρόνια, επληθύνθησαν τα αυτοκίνητα διά της εισαγωγής πλουσιοτάτων αμαξιών και η κυκλοφορία των στην πόλη και στα περίχωρα ήρχισε να γίνεται αδιάκοπος».

Η «Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας» (16-22 Σεπτεμβρίου) έχει καθιερωθεί ως σημαντικός θεσμός σε Ευρωπαϊκό επίπεδο για την προαγωγή εναλλακτικών προτύπων κινητικότητας. Το μότο για το 2018 είναι «Συνδυάζω και Μετακινούμαι!» εστιάζοντας στη βελτιστοποίηση της ποιότητας ζωής στον αστικό ιστό, μέσω της χρήσης διαφορετικών Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, ποδηλάτων και οχημάτων.

Η συνεργασία του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και του Ελληνικού Μουσείου Αυτοκινήτου σηματοδοτεί την έναρξη κοινών δράσεων των δύο φορέων με στόχο την ενδυνάμωση της πολιτιστικής ζωής με δράσεις που ενισχύουν την κινητικότητα στην ευρύτερη περιοχή και την προώθηση του πολιτισμού μέσα και έξω από τα μουσεία.