Ο Πολιτικός Επιστήμονας Γιάννης Τσίρμπας αναλύει τον πολιτικό «χάρτη» και προβλέπει 6κομματική Βουλή

14:05 13/6/2019 - Πηγή: altsantiri

Συνέντευξη στη Ναταλία Κάππα

Έχοντας πλέον αφήσει μέρες από τις τελευταίες εκλογές και προετοιμαζόμενοι για τις βουλευτικές της 7ης Ιουλίου, μιλήσαμε με έναν νέο επιστήμονα για όλα αυτά τα πολιτικά επίκαιρα της εποχής μας.

Ο Γιάννης Τσίρμπας, Λέκτορας του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, μας μίλησε για τα αποτελέσματα των εκλογών που προηγήθηκαν, την ακροδεξιά, το πώς διαμορφώνεται η

αριστερή ψήφος, τον δικομματισμό και τις κομματικές νεολαίες.

Ποια εκτιμάτε ότι είναι τα κοινωνικά χαρακτηριστικά της ψήφου του ΣΥΡΙΖΑ και ποια της Νέας Δημοκρατίας στις εκλογές που πέρασαν;

Πολύ συνοπτικά, όπως συμβαίνει συνήθως στις μεγάλες εκλογικές νίκες, η ΝΔ επικράτησε στα περισσότερο δυναμικά στρώματα της κοινωνίας και στους νέους. Εκεί, στα νεότερα στρώματα δηλαδή, εντοπίζεται και η μεγάλη πτώση του ΣΥΡΙΖΑ.

Είδαμε στις Περιφερειακές η Ελλάδα να γίνεται «μπλε» πλην της Κρήτης. Κάτι ανάλογο συνέβη και στις Δημοτικές. Θεωρείτε ότι ο κόσμος ψήφισε πρόσωπα ή κόμματα; Θα μπορούσαν – ή ίσως θα έπρεπε – οι αυτοδιοικητικές να είναι ανεξάρτητες κομμάτων;

Οι ψηφοφόροι στις περιφέρειες ψηφίζουν σε μεγάλο βαθμό κόμματα, όπως και στους μεγάλους δήμους. Από εκεί και πέρα, υπάρχουν εξαιρέσεις όταν η επίδοση ή η προσωπική εμβέλεια ενός περιφερειάρχη ή ενός δημάρχου είναι ιδιαίτερες. Για παράδειγμα η εκλογή του κ. Πελετίδη στην Πάτρα, ενός υποψηφίου του ΚΚΕ, όπου συγκέντρωσε ποσοστά πολλαπλάσια της επιρροής του κόμματός του. Βέβαια, παντού υπάρχει ο χώρος για τα πρόσωπα, από τις Βουλευτικές έως και τις τοπικές εκλογές. Όταν όμως μιλάμε για μικρούς δήμους εκεί αυτός ο χώρος είναι πολύ μεγαλύτερος.

Δεν νομίζω ότι θα έπρεπε οι αυτοδιοικητικές εκλογές να είναι ανεξάρτητες κομμάτων, αν αυτό υπονοεί κάποια «υποχρεωτικότητα». Ο νομοθέτης έχει προβλέψει να μην μπορούν να κατεβαίνουν πολιτικά κόμματα στις τοπικές εκλογές, αλλά η κομματική σύνδεση είναι χρήσιμη, ως οδηγός, για ένα τμήμα ψηφοφόρων τουλάχιστον. Το αν η σύνδεση με τα κόμματα είναι κυρίαρχη ή όχι το αποφασίζει το ίδιο το εκλογικό σώμα και οι πολιτικές συνθήκες εν τέλει. Παλαιότερα οι υποψήφιοι διαγκωνίζονταν για το ποιος θα πάρει το επίσημο κομματικό «χρίσμα», ενώ τώρα οι περισσότεροι πασχίζουν να τοποθετηθούν ως ανεξάρτητοι. Σε κάθε περίπτωση, κάποιο κομματικό, ιδεολογικό και πολιτικό στίγμα είναι συνήθως υπαρκτό και συχνά χρήσιμο για τον προσανατολισμό των ψηφοφόρων στην εκλογική αρένα.

Δεδομένης της συντριπτικής επικράτησης της ΝΔ στις εκλογές που πέρασαν, προβλέπεται κάποια συσπείρωση από τους υπολοίπους ή θα έχουμε παρόμοια αποτελέσματα και στις Βουλευτικές;

Οι Ευρωεκλογές χαρακτηρίζονται ως εκλογές «δεύτερης τάξης», από την άποψη ότι δεν κρίνεται το ποιος θα έχει την εξουσία. Εκεί λοιπόν είναι αναμενόμενο να παρατηρηθεί μεγαλύτερη αποχή, περισσότερα άκυρα και λευκά ψηφοδέλτια, μεγαλύτερη επιρροή των μικρών κομμάτων και των κομμάτων διαμαρτυρίας, καθώς και τιμωρία των κυβερνητικών κομμάτων, ειδικά αν οι εκλογές γίνονται προς το τέλος της κυβερνητικής θητείας. Όλα αυτά τα είδαμε στις Ευρωεκλογές του Μαΐου. Το πιθανότερο σενάριο είναι ότι αναλογικά θα έχουμε μια ίδια εικόνα. Η ΝΔ θα επικρατήσει αυξάνοντας το ποσοστό της. Αύξηση του ποσοστού του θα δει και ο Σύριζα, με τα μικρότερα κόμματα να συμπιέζονται. Η ΝΔ θα φλερτάρει με την αυτοδυναμία, κάτι που τελικά θα εξαρτηθεί από το πόσα κόμματα θα μπουν στη Βουλή. Αν μπουν 5 κόμματα, η αυτοδυναμία θα είναι περίπου βέβαιη. Αν μπουν 6 κόμματα τότε οι πιθανότητες για αυτοδυναμία μειώνονται, ενώ αν μπουν 7 κόμματα, τότε η αυτοδυναμία απομακρύνεται αρκετά. Θεωρώ πιθανότερη την 6κομματική βουλή, χωρίς να μπορεί κανείς να προβλέψει με ακρίβεια.

Το ευχάριστο των τελευταίων εκλογών, ήταν η πτώση της εκλογικής δύναμης της Χρυσής Αυγής. Είδαμε όμως πάλι και ένα νέο κόμμα με ακροδεξιά – πιο ήπια βέβαια – χαρακτηριστικά, αυτό του Βελόπουλου να μπαίνει στον εκλογικό χάρτη. Ποιο είναι τελικά το ποσοστό των ακροδεξιών στην Ελλάδα;

Αυτό έχει να κάνει και με το πώς το ορίζει κανείς. Αν αθροίσουμε τα δύο κόμματα και κάποια μικρά συγγενή τους κόμματα, τότε φαίνεται πως το ποσοστό φτάνει το 10%. Όμως, το κόμμα Βελόπουλου και η Χρυσή Αυγή δεν είναι το ίδιο πράγμα, αν και προφανώς εντάσσονται αδρά σε αυτό που λέμε ακροδεξιά. Η ΧΑ είναι ένα φασιστικό μόρφωμα, το οποίο έχει κεντρικό του στοιχείο τη δράση της βίας. Δεν περιορίζεται σε εθνικιστική, ξενοφοβική, ρατσιστική, αντιμεταναστευτική ρητορική όπως το κόμμα Βελόπουλου, αλλά πλαισιώνει αντίστοιχες ιδέες με βίαιες δράσεις, όπως αυτές για τις οποίες δικάζεται και για τις οποίες έχει αναλάβει την πολιτική ευθύνη. Στην Ελλάδα, πάντως, οποιαδήποτε ανάλυση της άκρας δεξιάς πρέπει να λάβει υπόψη της και ιστορικά στοιχεία.

Πως πιστεύετε ότι θα αντιδράσει ο αριστερός ψηφοφόρος στις επόμενες βουλευτικές εκλογές;

Το σώμα των αριστερών ψηφοφόρων έχει αρκετά διαφοροποιημένα χαρακτηριστικά εντός του. Ένα τμήμα αυτών, απογοητευμένοι από τον Σύριζα για διάφορους λόγους θα κινηθούν είτε αριστερότερα είτε προς το ΚΙΝΑΛ, ειδικά τώρα που το τελευταίο προσπαθεί να αποποιηθεί του μνημονιακού παρελθόντος του. Ταυτόχρονα, σε ένα άλλο τμήμα των αριστερών ψηφοφόρων είναι αναμενόμενο να ενεργοποιηθεί το λεγόμενο αντιδεξιό σύνδρομο, δηλαδή ο φόβος της δεξιάς, πολλώ μάλλον δε που ο ηγέτης της ΝΔ φέρει και ένα όνομα που ξυπνά τέτοιες μνήμες σε κάποιους. Ένα τρίτο τμήμα είναι πιθανό να μην πάει να ψηφίσει, σε ένα περιβάλλον όπου διαφαίνεται κυριαρχία της δεξιάς.

Θα έχουμε λοιπόν μία πολυκομματική Βουλή αυτόν τον Ιούλιο. Μπήκε ο δικομματισμός για τα καλά στο χρονοντούλαπο της ιστορίας ή θα τον ξαναδούμε σύντομα;

Για τον δικομματισμό από το 2012, όταν και διαλύθηκε σχεδόν ολοκληρωτικά το κομματικό μας σύστημα όπως το ξέραμε, έως και σήμερα, το ελληνικό κομματικό σύστημα έχει μεν αποκτήσει χαρακτηριστικά πολυκομματισμού, αλλά με ολοένα και εντονότερες τάσεις σταθεροποίησης σε ένα σκηνικό που θυμίζει δικομματισμό, αδύναμο μεν, αλλά δικομματισμό.

Συμφωνείτε με τις κομματικές νεολαίες στα πανεπιστήμια; Αλήθεια, υπάρχει αλλού στον κόσμο ή είναι ελληνικό φαινόμενο; (…που αναπαράγει τελικά τις όποιες παθογένειες της ελληνικής πολιτικής πραγματικότητας)

Δεν μπορεί να υπάρξει πολιτική και δημοκρατία χωρίς κόμματα. Τα κόμματα δεν είναι κακό πράγμα, παρόλο που έχει επικρατήσει αυτή η αίσθηση σε μέρος του δημόσιου λόγου. Και σε χώρες του εξωτερικού υπάρχουν φοιτητικές εκλογές, όπου η πολιτική ταυτότητα ή κομματική σύνδεση των υποψηφίων είναι γνωστή, με αρκετές πρακτικές και ουσιαστικές διαφοροποιήσεις από το ελληνικό μοντέλο βέβαια. Συνεπώς, δεν είμαι καταρχήν αντίθετος ούτε και μπορώ να φανταστώ δημοκρατικούς τρόπους εξοβελισμού των κομματικών νεολαιών από τα πανεπιστήμια. Ωστόσο, η λειτουργία τους σε μεγάλο βαθμό κυρίως ως πελατειακών μηχανισμών από τη μια μεριά και η συχνή αδυναμία τους να αντιληφθούν τις πραγματικές ανάγκες του δημόσιου πανεπιστημίου και των φοιτητών του από την άλλη, έχουν αποτέλεσμα οι φοιτητικές νεολαίες να μην είναι σήμερα ιδιαίτερα ελκυστικές, κάτι που φαίνεται από τα πολύ χαμηλά ποσοστά συμμετοχής στις φοιτητικές εκλογές. Αυτά αποτελούν κάποια από τα ουσιαστικά πολιτικά ζητήματα που πρέπει οι ίδιες οι φοιτητικές παρατάξεις να σκεφτούν και να αντιμετωπίσουν και που θα συνεχίσουν να υπάρχουν, με οποιοδήποτε τρόπο και αν διευθετηθεί η θέση και ο ρόλος τους στο πανεπιστήμιο.