Ο θεσμός – όπλο για την καταπολέμηση της Διαφθοράς στο «μικροσκόπιο»: Τι είναι ο προστατευόμενος μάρτυρας
Περίπου 50 είναι οι μάρτυρες υπό προστασία που σύμφωνα με στοιχεία της Υποδιεύθυνσης Επιχειρήσεων και Προστασίας Μαρτύρων της Διεύθυνσης Ασφάλειας Αττικής βρίσκονται στην αρμοδιότητα της, για υποθέσεις που αφορούν αδικήματα εγκληματικών οργανώσεων και τρομοκρατίας, αλλά και οικονομικά όπως της υπόθεσης Νοvartis.
Η υπόθεση της φαρμακοβιομηχανίας που ελέγχεται από τους Εισαγγελείς Διαφθοράς έφερε στο προσκήνιο τον όρο «μάρτυρας Δημοσίου Συμφέροντος», ωστόσο δεν είναι αυτή η υπόθεση που έχει την πρωτιά στην εισαγωγή του θεσμού, που εφαρμόστηκε με το νόμο 4254 του 2014, στην
Το ΑΠΕ-ΜΠΕ μίλησε με τον δικηγόρο Παρ’ Αρείω Πάγο Παναγιώτη Βρυώνη, γνώστη ευρωπαϊκών και αμερικανικών νομικών ζητημάτων, για το θέμα των μαρτύρων Δημοσίου Συμφέροντος ο οποίος αναφέρει πως πριν την Novartis, ο νόμος του 2014, εφαρμόστηκε σε υπόθεση υπαλλήλου μεγάλης Δημόσιας Επιχείρησης ο οποίος έλαβε την ιδιότητα του Μάρτυρα Δημοσίου Συμφέροντος το 2015 για καταγγελίες στις οποίες είχε προβεί από το 2012.
Στην απόφασή του (αριθμός 7/2015), ο αντιεισαγγελέας εφετών έκρινε ότι οι πληροφορίες που παρείχε ο εργαζόμενος συνέβαλαν ουσιωδώς στην αποκάλυψη και δίωξη εγκλημάτων διαφθοράς, ότι δεν απέβλεπε σε ίδιον όφελος μέσω της καταγγελίας κλπ και χαρακτήρισε τον καταγγέλλοντα ως μάρτυρα δημοσίου συμφέροντος. Ωστόσο ο εισαγγελέας επισημαίνει στην απόφαση την ανεπάρκεια της παρεχόμενης (κατά το άρθρο 45Β) προστασίας απέναντι σε αντίποινα που υπέστη ο μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος, όπως η αποστέρηση μισθών και οι μόνιμες υπηρεσιακές διώξεις του.
Όπως αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Βρυώνης ο νόμος ορίζει ως μάρτυρα Δημοσίου Συμφέροντος εκείνον που «συμβάλει ουσιωδώς» στην αποκάλυψη πράξεων Διαφθοράς όπως δωροδοκίες πολιτικών προσώπων, κρατικών αξιωματούχων, δικαστικών, δημοσίων υπαλλήλων.
Ο δικηγόρος τονίζει ότι οι προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος για να χαρακτηριστεί κάποιος μάρτυρας Δημοσίου Συμφέροντος είναι η προηγούμενη έγκριση του Αντιεισαγγελέα του Αρείου Πάγου που εποπτεύει και συντονίζει το έργο των Εισαγγελέων Εγκλημάτων Διαφθοράς, πράξη του κατά τόπον αρμοδίου Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών ή του Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Διαφθοράς με την οποία αποδίδεται σε πρόσωπο ο χαρακτηρισμός ως «μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος», η έλλειψη εμπλοκής του υπό χαρακτηρισμό προσώπου, καθ’ οιονδήποτε τρόπο στις εν λόγω πράξεις (και τις συναφείς), η ανυπαρξία ιδίου οφέλους του υπό χαρακτηρισμού προσώπου και η θετική πρόγνωση ουσιώδους συμβολής με τις πληροφορίες που παρέχει στις διωκτικές αρχές, για την αποκάλυψη και δίωξή τους.
Τι προβλέπει ο νόμος για την άσκηση δίωξης σε κάποιο προστατεύομενο μάρτυρα
Σε ερώτηση μας αν μπορεί να ασκηθεί δίωξη σε κάποιον που έλαβε την ιδιότητα του μάρτυρα Δημοσίου Συμφέροντος ο κ. Βρυώνης απαντά:
«Σύμφωνα με την γραμματική διατύπωση της διάταξης του άρθρου 45Β ΚΠΔ, η πράξη του Εισαγγελέα για τον χαρακτηρισμό ενός προσώπου ως προστατευόμενου μάρτυρα, ανακαλείται σε οποιοδήποτε στάδιο της ποινικής δίκης, αν ο Εισαγγελέας κρίνει ότι δεν συντρέχουν οι λόγοι που τον οδήγησαν στην έκδοσή της. Συμπεραίνουμε επομένως ότι οποτεδήποτε μπορεί ένας προστατευόμενος μάρτυρας να αποχαρακτηριστεί και να βρεθεί στην θέση του κατηγορουμένου, εφόσον συντρέχουν οι εν λόγω προϋποθέσεις».
Εδώ και αρκετές δεκαετίες πολλές υποθέσεις παρανομιών με τεράστια απήχηση στην παγκόσμια κοινότητα αποκαλύφθηκαν εξαιτίας της απόφασης μερικών ανθρώπων να «μιλήσουν» , να καταγγείλουν όσα έπεσαν στην αντίληψη τους και να υποστούν τις συνέπειες της απόφασης τους.
Οι άνθρωποι αυτοί , οι περίφημοι «whistleblowers» που άλλοτε αντιμετωπίζονται ως ήρωες άλλοτε ως καιροσκόποι ,μόλις τα τελευταία χρόνια βρίσκουν «μία θέση» στα δικαιϊκά συστήματα πολλών χωρών ως θεσμικά αναγνωρισμένες οντότητες που εξυπηρετούν την απονομή δικαιοσύνης.
Χρειάστηκε να συμβάλει στην «αποκατάσταση» και κατοχύρωση τους ο κινηματογράφος που κατέγραψε ιστορίες συγκεκριμένων ανθρώπων, όπως η ταινία «Σέρπικο» και άλλες, αλλά και η διεθνής πλέον ευαισθητοποίηση λόγω μεγάλης δημοσιότητας που έλαβαν υποθέσεις διαφθοράς και καταστρατήγησης κανόνων και αξιών.
Σύμφωνα με τον συνομιλητή μας αλλά και δεκάδες νομικούς, το καθεστώς για τους «whistleblowers» στη χώρα μας απαιτείται να ενισχυθεί και να τελειοποιηθεί καθώς εμφανίζει αρκετά κενά, σε σχέση με τις προβλέψεις άλλων χωρών για αυτές τις περιπτώσεις, ώστε να παρέχεται ικανοποιητική προστασία στους μάρτυρες και διασφαλίσεις για την εύκολη πρόσβαση τους σε αρμόδιες αρχές, σε ισορροπία με θεμελιώδη δικαιώματα των καταγγελλομένων ή κατηγορουμένων. Η προστασία των μαρτύρων Δημοσίου Συμφέροντος είναι ζήτημα του Δικαίου ανθρωπίνων δικαιωμάτων το οποίο αναφέρεται ρητά στην παροχή της δυνατότητας αποκάλυψης σε προστατευμένο περιβάλλον και στην αποτροπή αντιποίνων σε βάρος των προσώπων που προβαίνουν σε αποκάλυψη.
Πότε εισήχθη ο θεσμός του μάρτυρα υπό προστασία
Ο θεσμός του μάρτυρα υπό προστασία στην Ελλάδα, που εισήχθη το 2001 με αφορμή την εξάρθρωση της 17 Νοέμβρη, είχε αρκετές «άτυχες» στιγμές με πρώτη, στην έναρξη της δίκης της τρομοκρατικής οργάνωσης οπότε εμφανίστηκαν στην αίθουσα οι προστατευόμενοι μάρτυρες και δήλωσαν «παρών» κατά την εκφώνηση των κωδικών τους.
Έτυχε όμως και ιδιαίτερα καλής εφαρμογής με πιο πρόσφατη περίπτωση, την απόφαση του Αρείου Πάγου που επικύρωσε την ομόφωνη απόφαση του Συμβουλίου Εφετών το οποίο αρνήθηκε την έκδοση στην Μάλτα της Μαρίας Εφίμοβα. Η πρώην τραπεζική υπάλληλος ήταν η βασική πληροφοριοδότης της Μαλτέζας δημοσιογράφου Ντάφνι Καρουάνα Γκαλίσια, που σκοτώθηκε τον Οκτώβριο του 2017 μετά από έκρηξη βόμβας στο αυτοκίνητο της, σε υπόθεση διαφθοράς κρατικών αξιωματούχων.
Η παροχή προστασίας ή κινήτρων, συνήθως χρηματικών, σε καταγγέλλοντες υπέρ του δημόσιου συμφέροντος, δεν είναι κάτι καινούργιο για τις κοινωνίες. Υπήρχε πάντα, όπως πάντα υπήρχαν και τα αντίποινα» σε όσους έθιγαν επιμέρους συμφέροντα. Αυτό που χαρακτηρίζει τις δομές, κυρίως μετά την δεκαετία του 1980 στις ΗΠΑ, είναι η αναγνώριση της ανάγκης μίας πιο συστηματοποιημένης και οργανωμένης δυνατότητας σε εκείνους που φυσούν τη «σφυρίχτρα».
(ΑΠΕ/ΜΠΕ)
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Κατηγορίας Ειδήσεις
- Εδώ και 30 χρόνια έψαχνα γιατί τα παιδιά εμφανίζουν λευχαιμία. Τώρα ξέρουμε.!!!
- Εκτακτο: Απελευθέρωσαν τον επιχειρηματία που είχαν απαγάγει στον Πειραιά
- Ελεύθερος ο Νίκος Μαυρίκος
- Παγώνει η σειρά!
- Την έθαψαν ως πάμπτωχη με έξοδα του δήμου, αλλά ήταν εκατομμυριούχος
- Ο σκύλος της Αγγελικής υπέδειξε στις αρχές το σημείο που βρέθηκε θαμμένη
- Πυκνή χιονόπτωση στη Θεσσαλονίκη
- Νεκρός βρέθηκε στο σπίτι του 22χρονος στη Λάρισα
- Καιρός ΤΩΡΑ: «Κλείδωσε» - Χιόνια και στο κέντρο της Αθήνας - Δείτε πότε!
- Κρήτη: Ψάρι-γίγας ξεβράστηκε στην ακτή
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις altsantiri
- Πάνος Βλάχος: Δημοσίευσε ανήθικη πρόταση που του έκαναν – Δείτε πόσα χρήματα του έδιναν για μια βραδιά μαζί του
- Αναστάτωση στο παλάτι – Χώρισε η πριγκίπισσα Charlotte Casiraghi τρεις μήνες αφότου γέννησε
- Σούπερ κίνηση με Θίοντορ η ΑΕΚ – Η Ένωση ανακοίνωσε τον αμερικανό άσο
- Χιόνια και στην Αθήνα τη Δευτέρα – Με πολικές θερμοκρασίες θα ξυπνήσουμε του Άη Γιαννιού
- Ελεύθερος ο επιχειρηματίας που είχε απαχθεί στον Πειραιά – Ο ίδιος κάλεσε τις αρχές
- Μοίρασε αλάτια στους Θεσσαλονικείς ο Ψωμιάδης, παρέα με τηλεοπτικές κάμερες
- Έξαλλος ο Κουίκ με την ΕΡΤ: Δημοσιογράφοι είναι όχι παγωτά
- Συγκλονίζει η έκκληση της μητέρας της 29χρονης – «Θέλω να έρθει να την κλάψω μέσα στο σπίτι»
- Προσλήψεις 70 ατόμων με ΣΟΧ στο Γενικό Νοσοκομείο «Έλενα Βενιζέλου»
- Καθ’ όλα έτοιμος να πέσει για τον σταυρό ο Γκλέτσος
- Τελευταία Νέα altsantiri
- Ο θεσμός – όπλο για την καταπολέμηση της Διαφθοράς στο «μικροσκόπιο»: Τι είναι ο προστατευόμενος μάρτυρας
- Φέντερερ: Είμαι εντυπωσιαμένος από τον Τσιτσιπά, θα μπορούσε να ήταν γιος μου
- Μοίρασε αλάτια στους Θεσσαλονικείς ο Ψωμιάδης, παρέα με τηλεοπτικές κάμερες
- Τραγωδία στη Λάρισα: 22χρονος εντοπίστηκε νεκρός στο σπίτι του
- Συγκλονίζει η έκκληση της μητέρας της 29χρονης – «Θέλω να έρθει να την κλάψω μέσα στο σπίτι»
- Με άρωμα ΝΒΑ το πρώτο ντέρμπι για το 2019 – Δείτε που το Pamestoixima.gr προσφέρει ακόμα μεγαλύτερες αποδόσεις
- Κάλεσμα Γεννηματά να «μαυρίσουν» ΣΥΡΙΖΑ – Νέα Δημοκρατία
- Πάνος Βλάχος: Δημοσίευσε ανήθικη πρόταση που του έκαναν – Δείτε πόσα χρήματα του έδιναν για μια βραδιά μαζί του
- Αντετοκούνμπο: Να είμαι ο αρχηγός της Ανατολής – O Χάρντεν «σκότωσε» με «τρελό» τρόπο τους «πολεμιστές»
- Αναστάτωση στο παλάτι – Χώρισε η πριγκίπισσα Charlotte Casiraghi τρεις μήνες αφότου γέννησε
- Τελευταία Νέα Κατηγορίας Ειδήσεις
- Τραγωδία στη Λάρισα: 22χρονος βρέθηκε νεκρός στο σπίτι του
- Λ. Αυγενάκης: Η κυβέρνηση παρεμβαίνει στη δικαιοσύνη
- Η πιο επιτυχημένη εκπομπή μαγειρικής έρχεται στον ΑΝΤ1
- Παράταση στην κάρτα υγείας των ποδοσφαιριστών!!!
- Στο Δημαρχείο της Λάρισας η υφ. Εσωτερικών Μαρίνα Χρυσοβελώνη
- Κύπελλο μπάσκετ: Με μαθητές ο τελικός!
- Ποιες ώρες θα μπορεί να χρησιμοποιεί το κοινό το τελεφερίκ Πάρνηθας
- Ο ...παλιότερος καστανάς της Πάτρας - Το σταθερό πόστο και οι μόνιμοι πελάτες (Video)
- Γερμανία: Έκρηξη έξω από γραφεία του ακροδεξιού AfD
- Η μπάλα στους νομικούς συμβούλους της Πάφου