4 Οκτωβρίου: Σαν σήμερα η εκτόξευση του Σπούτνικ, του 1ου τεχνητού δορυφόρου (vid)

14:02 4/10/2017 - Πηγή: Pagenews

Σαν σήμερα πριν από 60 χρόνια, στις 4 Οκτωβρίου 1957, μια μικρή σφαίρα διαμέτρου μόνο 58 εκατοστών και βάρους 64 κιλών ξεκίνησε τη διαστημική εποχή και έδωσε το έναυσμα για να μεταφερθεί ο ανταγωνισμός του Ψυχρού Πολέμου στο διάστημα. Ήταν ο Σπούτνικ, ο πρώτος τεχνητός δορυφόρος που τέθηκε σε ελλειπτική τροχιά γύρω από τη Γη από τη Σοβιετική Ένωση. Χάρη στο ανακλαστικό μεταλλικό περίβλημά του, αντανακλούσε έντονα το φως του Ήλιου και ήταν ορατός ακόμη και με γυμνά μάτια

σαν μια μικρή λαμπερή κουκκίδα.

Η εκτόξευση είχε γίνει από ένα πεδίο πυραυλικών δοκιμών κάπου στο απομονωμένο Καζακστάν, μια περιοχή που έμελλε να αποτελέσει το μετέπειτα διάσημο κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ. Παρόλο που μόνο οι εργαζόμενοι στο απόρρητο πρόγραμμα είχαν πάρει μυστικές επιστολές για να παρευρεθούν στην εκτόξευση, τελικά συνέρρευσαν πλήθη συγγενών και φίλων. Όπως είπε ένας αυτόπτης μάρτυρας, «μετά γυρίσαμε στα καταλύματά μας και ήπιαμε καθαρό αλκοόλ, για να γιορτάσουμε τη νίκη του πυραύλου μας».

Όπως αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, τις πρώτες μέρες το γεγονός πέρασε μάλλον στα «ψιλά», αλλά γρήγορα ο διεθνής Τύπος αντιλήφθηκε τη σημασία του -ιδίως εν μέσω του Ψυχρού Πολέμου- και την ανέδειξε. Ήταν ένας μεγάλος θρίαμβος προπαγάνδας για τη σοβιετική κυβέρνηση και μια μεγάλη ντροπή -και έντονος φόβος λόγω τεχνολογικής υστέρησης- για την αμερικανική.

Οι ΗΠΑ βάλθηκαν γρήγορα να ξεπλύνουν αυτήν την ντροπή και να πάρουν την πρωτοκαθεδρία στο διάστημα. Κάπως έτσι δημιούργησαν την Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA) και στη συνέχεια το πρόγραμμα «Απόλλων», που οδήγησε τους Αμερικανούς πρώτους στη Σελήνη ύστερα από 12 χρόνια.

Ο Σπούτνικ ήταν έργο του «πατέρα» του σοβιετικού διαστημικού προγράμματος Σεργκέι Κορολιόφ, ο οποίος είχε περάσει έξι χρόνια στα στρατόπεδα Γκουλάγκ. Βοηθήθηκε σημαντικά από γερμανούς επιστήμονες, οι οποίοι είχαν συμμετάσχει στην ανάπτυξη του πυραυλικού προγράμματος του Χίτλερ και μετά την ήττα της ναζιστικής Γερμανίας μεταφέρθηκαν, θέλοντας και μη, στη Σοβιετική Ένωση.

Αρχικά η ρωσο-γερμανική ομάδα επιστημόνων και μηχανικών κλήθηκε να δημιουργήσει ένα διηπειρωτικό βαλλιστικό πύραυλο ικανό να μεταφέρει μια βόμβα υδρογόνου σε οποιοδήποτε σημείο της Γης, όπως δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο 97χρονος Νικολάι Σιγκανόφ, ο οποίος είχε συμμετάσχει στην κατασκευή του σοβιετικού στρατιωτικού πυραύλου R-7 Semyorka, που επρόκειτο αργότερα να θέσει σε τροχιά τον Σπούτνικ.

Στην πορεία, ο οραματιστής Κορολιόφ έκανε τολμηρά όνειρα, που αφορούσαν την κατάκτηση του διαστήματος. Τα όνειρα αυτά είχαν και μια ανταγωνιστική διάσταση, καθώς ήταν γνωστό ότι ένας άλλος γερμανός πυραυλικός επιστήμονας, ο Βέρνερ φον Μπράουν, ήδη εργαζόταν για λογαριασμό των ΗΠΑ.

Έπειτα από προσπάθειες τριών ετών και τρεις καταστροφές πιλοτικών πυραύλων, τελικά ο τέταρτος R-7, εφοδιασμένος με ένα ομοίωμα πυρηνικής κεφαλής, εκτοξεύτηκε επιτυχώς τον Αύγουστο του 1957 και βρήκε το στόχο του στην απομακρυσμένη χερσόνησο Καμτσάτκα της Άπω Ανατολής.

Έχοντας πληροφορίες ότι οι ΗΠΑ θα εκτόξευαν τον πρώτο δορυφόρο τους το 1958, η Σοβιετική Ένωση έκανε αγώνα δρόμου για να προλάβει. Για να καταστεί αυτό εφικτό, ο Κορολιόφ πρότεινε και έγινε δεκτό να αναθεωρηθούν τα αρχικά σχέδια για ένα μεγάλο δορυφόρο και να κατασκευαστεί ένας μικρός σφαιρικός δορυφόρος, που θα περιείχε μόνο ένα ραδιοπομπό και μπαταρία, ώστε το σήμα του να φθάνει στη Γη.

Σύμφωνα με τον Σιγκανόφ, μέσα σε δύο μόνο μήνες ο Σπούτνικ ήταν έτοιμος και μπόρεσε να εκτοξευτεί τον Οκτώβριο του 1957. Καθώς οι απανταχού ραδιοερασιτέχνες στη Γη συντονίζονταν με έξαψη για να πιάσουν το δορυφορικό σήμα του, όταν διέσχιζε τον ουρανό πάνω από τα κεφάλια τους (το σήμα σταμάτησε ύστερα από 22 μέρες, όταν εξαντλήθηκαν οι μπαταρίες), οι εφευρέτες του πρωτίστως είχαν άλλο πράγμα στο μυαλό τους. «Το πιο σημαντικό πράγμα ήταν ότι είχε αποδείξει την αποτελεσματικότητα του πυραύλου R-7» είπε ο υπερήλικος πρώην σοβιετικός επιστήμονας.

Ο Σπούτνικ 1 παρέμεινε σε τροχιά 92 μέρες, έχοντας πραγματοποιήσει 1.440 περιφορές γύρω από τη Γη, προτού χάσει ταχύτητα και τελικά καεί στην ατμόσφαιρα, στις 8 Ιανουαρίου 1958. Λίγο μετά, το Φεβρουάριο του ίδιου έτους, οι ΗΠΑ έστειλαν στο διάστημα τον πρώτο τους δορυφόρο, τον Explorer 1.

Μετά τον Σπούτνικ 1 ακολούθησαν πολλές πρωτιές: ο πρώτος ζωντανός οργανισμός στο διάστημα, η σκυλίτσα Λάϊκα (Σπούτνικ 2 στις 3 Nοεμβρίου 1957), η πρώτη φωτογραφία της Γης από το διάστημα (Explorer 6 το 1959), ο πρώτος άνθρωπος στο διάστημα, ο σοβιετικός Γιούρι Γκαγκάριν (Βοστόκ 1 το 1961), η πρώτη γυναίκα στο διάστημα, η σοβιετική Βαλεντίνα Τερέσκοβα (Βοστόκ 6 το 1963), και ο πρώτος άνθρωπος στη Σελήνη, ο αμερικανός Νιλ 'Αρμστρονγκ (Απόλλων 11 το 1969).

Ο «Ψυχρός Πόλεμος» στο διάστημα τελείωσε το 1975, με το κοινό πρόγραμμα «Απόλλων-Σογιούζ», όταν πρώτη φορά Αμερικανοί και Σοβιετικοί συνεργάστηκαν σε μια επιστημονική αποστολή. Σήμερα πάνω από 1.400 εν λειτουργία τεχνητοί δορυφόροι βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τη Γη.

Σήμερα, επίσης, μπορεί να δει κανείς αντίγραφα του Σπούτνικ σε διάφορα μουσεία σε όλον τον κόσμο. Και βεβαίως, προς τιμήν του, έχουν πάρει το όνομά του διάφορα πράγματα, με πιο χαρακτηριστικό πρόσφατο παράδειγμα το ομώνυμο μέσο ενημέρωσης της Ρωσίας.