Κύπρος - Προεδρικές εκλογές: Η ιστορία και οι παράγοντες που θα καθορίσουν το αποτέλεσμα

09:40 28/1/2018 - Πηγή: Pagenews

Κύπρος - Προεδρικές εκλογές.

Σύμφωνα με το Σύνταγμα το πολίτευμα είναι προεδρικό, με πρόεδρο Ελληνοκύπριο και αντιπρόεδρο Τουρκοκύπριο. Η θητεία τους είναι πενταετής. Ο πρόεδρος εκλέγεται από την ελληνοκυπριακή κοινότητα και ο αντιπρόεδρος από την τουρκοκυπριακή. Λόγω του προεδρικού συστήματος η κυβέρνηση δεν χρειάζεται ψήφο εμπιστοσύνης από την Βουλή. Απλώς , ο πρόεδρος

διαβάζει τις προγραμματικές του θέσεις και μαζί με τον αντιπρόεδρο διαβεβαιώνουν την Βουλή ότι θα τηρήσουν το Σύνταγμα και τους νόμους της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Πρώτος πρόεδρος εκλέχτηκε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ΄και πρώτος αντιπρόεδρος ο δρ. Φαζίλ Κιουτσούκ. Αυτά μέχρι τις δικοινοτικές ταραχές του 1963 -64, οπότε οι Τουρκοκύπριοι αποσύρθηκαν σε θύλακες και σχημάτισαν την δική τους διοίκηση και από το 1983 ανακήρυξαν μονομερώς στο βόρειο τμήμα της Κύπρου (περίπου το 37% του νησιού που κατέχεται στρατιωτικά από την Τουρκία ) την ούτω καλούμενη "Τουρκική Δημοκρατία Βορείου Κύπρου (ΤΔΒΚ)", η οποία αναγνωρίζεται μόνο από την 'Αγκυρα. Περίπου το 5% της Κύπρου είναι υπό τον έλεγχο του ΟΗΕ , πρόκειται για την "νεκρή ζώνη", και από το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο διατηρεί τις περιοχές κυρίαρχων βάσεων Ακρωτηρίου και Δεκέλειας.

Οι εκλογές γίνονται πάντα Κυριακή. Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκλέγεται ο υποψήφιος , που θα εξασφαλίσει το 50+1% των ψήφων. Αν αυτό δεν καταστεί δυνατόν, γίνεται επαναληπτική εκλογή (δεύτερος γύρος) , μια εβδομάδα μετά , μεταξύ των δύο υποψηφίων, που συγκέντρωσαν τις περισσότερες ψήφους στον πρώτο γύρο.

Από το 1959 ο Μακάριος εκλεγόταν από τον πρώτο γύρο. Το 1959 ανθυποψήφιος του ήταν ο Ιωάννης Κληρίδης, πατέρας του Γλαύκου Κληρίδη, ο οποίος υποστηρίχτηκε από το ΑΚΕΛ. Ο Μακάριος πήρε 66,29%.

Οι προεδρικές του 1965 αναβλήθηκαν , λόγω των διακοινοτικών ταραχών του 1963-1964 και παρατάθηκε για τρία χρόνια η θητεία Μακαρίου.

Στις προεδρικές του 1968 υποψήφιοι ήταν ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος και ο γιατρός, Τάκης Ευδόκας. Ο Μακάριος εξελέγη από τον πρώτο γύρο με ποσοστό 96,26%.

Το 1973 ο Μακάριος επανεκλέχτηκε , χωρίς να στηθούν κάλπες, γιατί δεν είχε ανθυποψήφιο. Παρέμεινε πρόεδρος μέχρι το θάνατό του, στις 3 Αυγούστου 1977.

Στις εκλογές τις 10/09/1977, με συμφωνία όλων των πολιτικών δυνάμεων εξελέγη ο Σπύρος Κυπριανού για το υπόλοιπο της θητείας Μακαρίου, μέχρι το Φεβρουάριο του 1978.

Στις εκλογές του 1978 εξελέγη ο Σπύρος Κυπριανού χωρίς ανθυποψήφιο.

Το 1983 υποψήφιοι ήταν οι Σπύρος Κυπριανού, Γλαύκος Κληρίδης, Βάσος Λυσσαρίδης. Εκλέχτηκε ο πρώτος από τον πρώτο γύρο με ποσοστό 56,54%.

Τις προεδρικές Εκλογές του 1988 διεκδίκησαν οι Γιώργος Βασιλείου, Γλαύκος Κληρίδης, Βάσος Λυσσαρίδης, Θράσος Γεωργιάδης. Κέρδισε ο Γ. Βασιλείου στον δεύτερο γύρο με 51,6%.

Το 1993 υποψήφιοι ήταν : Γιώργος Βασιλείου, Γλαύκος Κληρίδης, Πασχάλης Πασχαλίδης, Γεώργιος Μαυρογένης, Γιαννάκης Ταλιώτης. Πρόεδρος, αν και ο Βασιλείου ήταν μπροστά με μεγάλη διαφορά , εξελέγη στον β' γύρο ο Γλαύκος Κληρίδης με ποσοστό 50,31%. Ο Κληρίδης κέρδισε και πάλι το 1998 στον β' γύρο με 50,82%.

Οι προεδρικές του 2003 ήταν εκλογές ενός γύρου. Νικητής ο Τάσσος Παπαδόπουλος με ποσοστό 51,51%.

Το 2008 εκλέχτηκε στον β' γύρο ο Δημήτρης Χριστόφιας με ποσοστό 53,36%. Ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία του ΑΚΕΛ, που το κόμμα κατήλθε αυτόνομα και μάλιστα με υποψήφιο τον γενικό γραμματέα του κόμματος.

Στις προεδρικές εκλογές του 2013 υποψήφιοι ήταν οι: Νίκος Αναστασιάδης, Σταύρος Μαλάς, Γιώργος Λιλλήκας, Γεώργιος Χαραλάμπους, Πραξούλα Αντωνιάδου-Κυριακού, Λάκης Ιωάννου, Λουκάς Σταύρου, Μακαρία - 'Αντρη Στυλιανού, Σόλων Γρηγορίου, Κώστας Κυριάκου, Ανδρέας Ευστρατίου.

Πρόεδρος εξελέγη ο Νίκος Αναστασιάδης στον β΄ γύρο με 57.48%. Ο Σταύρος Μαλάς , τον οποίο υποστήριζε το ΑΚΕΛ πήρε 42, 52%.

Ουσιαστική πολιτική ζωή στην Κύπρο άρχισε να διαμορφώνεται από τις αρχές της δεκαετίας του 1980. Από τα τέλη αυτής της δεκαετίας κάνουν την εμφάνιση τους οι δημοσκοπήσεις και σιγά -σιγά οι επικοινωνιολόγοι, οι περισσότεροι από τους οποίους από την Αθήνα. Επίσης, από τα μέσα τις δεκαετίας του 1990 , με την εμφάνιση των ιδιωτικών ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών, αρχίζουν σταδιακά να υποχωρούν οι προεκλογικές συγκεντρώσεις σε ανοιχτούς χώρους.

Αναφορικά με τις παρούσες εκλογές οι αναλυτές εκτιμούν ότι αυτές , εκτός μιας "μεγάλης και απίθανης έκπληξης" θα κριθούν στον δεύτερο γύρο, που θα γίνει στις 4 Φεβρουαρίου. Επίσης, εκτιμούν ότι το τελικό αποτέλεσμα θα καθορίσουν οι "αναποφάσιστοι" και η "κρυφή ψήφος".

Η προεκλογική εκστρατεία γενικά δεν παρουσίασε κάτι το ιδιαίτερο . Οι υποψήφιοι επανέλαβαν σε όλα τα θέματα- Κυπριακό, υδρογονάνθρακές, οικονομία, εσωτερική διακυβέρνηση- τις γνωστές τους θέσεις, και μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως επισημαίνουν αρθρογράφοι, με "υπερβολικές υποσχέσεις και λαϊκισμούς".

Ειδικά στο Κυπριακό, όπου τα πράγματα είναι πλέον οριακά , οι υποψήφιοι δεν παρουσίασαν "νέες και ευφάνταστες" ιδέες , εκτός από κάποιες αναφορές του Νικόλα Παπαδόπουλου σε πιο ορθολογική οργάνωση των συνομιλιών . Ωστόσο, απέφυγε να δηλώσει ρητώς κατά πόσον αποδέχεται ως μορφή λύσης του Κυπριακού την Διζωνική, Δικοινοτική Ομοσπονδία (ΔΔΟ) , την οποία απορρίπτουν οι εταίροι του.

Ο πρόεδρος Αναστασιάδης και ο Σταύρος Μαλάς στηρίζουν τη συνέχιση της μέχρι τώρα διαπραγμάτευσης, ενώ ο Νικόλας Παπαδόπουλος προκρίνει ακύρωση των συγκλίσεων, οι οποίες επιτεύχθηκαν από το 2008. Ο κ. Παπαδόπουλος δήλωσε πως θεωρεί τις προεδρικές "δημοψήφισμα" για την πολιτική στο Κυπριακό, μεταξύ της γραμμής Αναστασιάδη και Μαλά και της "νέας στρατηγικής" που προτείνει. Επίσης, ανέφερε ότι "δεν έχει αλλεργία" με την ομοσπονδία, αλλά διαφωνίες με το περιεχόμενο της λύσης, που δρομολογείται, και συγκεκριμένα σε θέματα διακυβέρνησης, περιουσιακού και κυρίως ασφάλειας και εγγυήσεων.

Οι διαφοροποιήσεις Αναστασιάδη - Μαλά εντοπίζονται σε θέματα τακτικής. Ο πρόεδρος Αναστασιάδης υπερασπίζεται τους χειρισμούς του, ιδιαίτερα το περασμένο καλοκαίρι στο Κραν Μοντανά, ενώ ο Σταύρος Μαλάς τον επικρίνει, υποστηρίζοντας ότι έχασε μια σημαντική ευκαιρία για συμφωνία.

Από τους πέντε βασικούς υποψήφιους, ο μόνος που ξεκάθαρα απορρίπτει λύση ομοσπονδίας είναι ο Χρίστος Χρίστου του ΕΛΑΜ, χωρίς και πάλι να προτείνει καινούργια προσέγγιση.

Από τις θέσεις των υποψηφίων ξεχωρίζουν και οι προτάσεις Νικόλα Παπαδόπουλου και Γιώργου Λιλλήκα για καλύτερη αξιοποίηση του Εθνικού Συμβουλίου με συγκεκριμένες δομές και διαδικασίες, καθώς και για την ανάγκη συμμετοχής εμπειρογνωμόνων στη διαχείριση του Κυπριακού, αλλά και ευρύτερα της εξωτερικής πολιτικής.

Ο Γ. Λιλλήκας τάσσεται υπέρ της διεξαγωγής δημοψηφίσματος για την μορφή λύσης του Κυπριακού, θέση την οποία δεν φαίνεται να απορρίπτουν οι κύριοι Παπαδόπουλος και Χρίστου.