Άγγελος Σεριάτος: Έρχεται πολιτικός σεισμός αντίστοιχης έντασης με αυτόν του 2012!

07:08 26/2/2025 - Πηγή: Dikaiologitika

Μην αποκλείουμε το επόμενο διάστημα τη δημοσκοπική εκτόξευση ενός κόμματος όπως η Ελληνική Λύση ή η Φωνή Λογικής- Είμαστε πολύ κοντά στη διαμόρφωση ενός καχεκτικού, τριπολικού τοπίου, ποιο θα είναι αυτό- ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ διαπερνώνται από ένα λανθάνον αίσθημα θαυμασμού προς το βασικό τους αντίπαλο, τη ΝΔ!

«Βόμβες μεγατόνων» ρίχνει ο Άγγελος Σεριάτος, Επιστημονικός Διευθυντής

της Prorata, με συνέντευξη που παραχωρεί στο Dnews δυο χρόνια μετά την τραγωδία των Τεμπών, συνέντευξη που αναμένεται να προκαλέσει μεγάλες συζητήσεις.

«Δεν μπορώ να δω κάτι άλλο, παρά ένα νέο πολιτικό σεισμό αντίστοιχης έντασης με αυτόν του 2012 με τη διαφορά ότι αυτή τη φορά η πολιτική πυξίδα δείχνει την Άκρα Δεξιά», διαμηνύει ο Άγγελος Σεριάτος, ενώ τονίζει πως «το μη δεξιό ημισφαίριο βρίσκεται σε μια άνευ προηγουμένου κρίση στρατηγικής». Αίσθηση δε προκαλεί η τοποθέτησή του πως «το ΠΑΣΟΚ και ο ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς προφανώς να το ονοματίζουν ως τέτοιο, διαπερνούνται από ένα λανθάνον αίσθημα θαυμασμού προς τον βασικό τους αντίπαλο, δηλαδή τη ΝΔ»! Μεγάλη αίσθηση όμως προκαλεί και μια ακόμα εκτίμησή του: «Παρά την εμφανή έλλειψη μιας ηγετικής φυσιογνωμίας στον ακροδεξιό χώρο (που περισσότερο συνήθως επισημαίνεται για να ξορκιστούν οι φόβοι) κατά κανένα τρόπο δεν μπορεί να αποκλειστεί την αμέσως επόμενη μάλιστα περίοδο η δημοσκοπική εκτόξευση ενός κόμματος, όπως η Ελληνική Λύση ή η Φωνή Λογικής!

Ο Άγγελος Σεριάτος εκτιμά πως «είμαστε πολύ κοντά στη διαμόρφωση ενός καχεκτικού, τριπολικού πολιτικά τοπίου, με τρεις μεγάλες κομματικές περιοχές που ανταγωνίζονται για την πρωτοκαθεδρία στον εκάστοτε πολιτικό χώρο». Αναφέρει μάλιστα για τους τρεις αυτούς πόλους: «Πρώτον μια διακριτή σε σχέση με τη ΝΔ κομματική περιοχή ακροδεξιών δυνάμεων, με έντονη την παρουσία της Ελληνικής Λύσης και της Φωνής Λογικής, δεύτερον μια συστημική περιοχή με κύριο εκφραστή τη ΝΔ, η οποία συγκροτεί με νέες ποιότητες το μπλοκ του εκσυγχρονισμού αλλά και εκείνο που εκφράστηκε ως μπλοκ του «Ναι» την περίοδο του δημοψηφίσματος και μια ακόμα, αριστερού προσανατολισμού, πολύ πιο ανοιχτή ως προς τον τελικό χαρακτήρα που θα έχει, δεδομένου ότι το εξαιρετικά ανταγωνιστικό στο χώρο τοπίο δεν επιτρέπει να εκτιμήσουμε αν θα λάβει συστημικό ή αντισυστημικό πρόσημο».

Τι επιπτώσεις είχαν τα Τέμπη για την κυβέρνηση; Και γιατί αυτές δεν φάνηκαν τα προηγούμενα χρόνια, πχ στις εθνικές εκλογές και τις ευρωεκλογές;

Αρχικά, εκτιμώ ότι το σημαντικότερο προϊόν των κοινωνικών και πολιτικών εξελίξεων της τελευταίας περιόδου είναι ο τερματισμός της κοινωνικής σιωπής, της συναίνεσης γύρω από το μη χείρον βέλτιστον. Είναι σαφές ότι τα γεγονότα που αφορούν στην υπόθεση των Τεμπών επιδρούν όσο τίποτε άλλο αυτή την περίοδο στην πολιτική σκέψη και κατ’ επέκταση στις εκλογικές προθέσεις των ψηφοφόρων. Η εμπιστοσύνη προς την κυβέρνηση τραυματίζεται, με ολοένα και περισσότερους υποστηρικτές της να παίρνουν αποστάσεις από το κόμμα. Φυσικά, ο τρόπος με τον οποίο κανείς ψηφίζει δεν σχετίζεται αποκλειστικά με έναν παράγοντα, όπως μπορεί να είναι η ιδεολογική ταυτότητα ενός ατόμου, η άποψη του πάνω σε ένα συγκεκριμένο θέμα ή τα αρνητικά συναισθήματα που μπορεί να δημιουργήσει ένα οδυνηρό για τη χώρα συμβάν. Μια ποικιλία θεμάτων, όπως για παράδειγμα, αυτά που σχετίζονται με την ακρίβεια, με το κράτος δικαίου ή το δυστύχημα των Τεμπών συχνά λειτουργούν αθόρυβα και σωρευτικά στη διαμόρφωση των εκλογικών προτιμήσεων. Πολλές φορές οι ψηφοφόροι θεωρούν ότι βρίσκεται εν εξελίξει μια μεγάλη πολιτική κίνηση, η οποία ελλείψει εναλλακτικού ορίζοντα αποτελεί μονόδρομο. Στην μηχανική της εκλογικής συμπεριφοράς, ωστόσο, υπάρχει πάντοτε ένα σημείο θραύσης που αν ξεπεραστεί αμφισβητούνται ανοιχτά πλέον πολλές όψεις της εφαρμοζόμενης πολιτικής μιας κυβέρνησης. Και σε αυτή την περίπτωση το σημείο θραύσης δεν ήταν το επιμένων κύμα ακρίβειας για παράδειγμα ή το ίδιο το δυστύχημα των Τεμπών και η σε πρώτη φάση διαχείριση του αλλά η αίσθηση που με τον καιρό καλλιεργήθηκε ότι εν τέλει δεν θα αποδοθεί δικαιοσύνη και ότι θα επιχειρηθεί «συγκάλυψη».

Συνολικότερα υπάρχει θέμα στην κοινή γνώμη για τη λειτουργία του θεσμού της δικαιοσύνης;

Απολύτως. Σε πρόσφατη έρευνα γενικής πολιτικής που διενήργησε η Prorata, παρατηρήσαμε ότι ο θεσμός της Δικαιοσύνης είναι αυτός που καταγράφει την μεγαλύτερη υποχώρηση συγκριτικά με την αντίστοιχη μέτρηση, ένα χρόνο νωρίτερα. Είναι σαφές πως η εμπιστοσύνη απέναντι στη Δικαιοσύνη έχει κλονιστεί τα τελευταία χρόνια. Οι πολίτες θεωρούν πως συχνά δεν αποδίδεται δικαιοσύνη, και ότι όταν αυτό συμβαίνει, γίνεται με καθυστέρηση. Την ίδια στιγμή, ως κοινωνικά διευρυμένη παρουσιάζεται και η πεποίθηση ότι σε αρκετές περιπτώσεις οι αποφάσεις τις δικαιοσύνης «διαπλέκονται» με πολιτικές σκοπιμότητες. Είναι χαρακτηριστικό, δε, ότι σε σχέση με το σημαντικότερο ζήτημα της περιόδου, δηλαδή τη διαλεύκανση της υπόθεσης των Τεμπών, περίπου τα 2/3 της κοινωνίας συμμερίζονται την άποψη ότι τελικά δεν θα αποδοθεί δικαιοσύνη.

Η αντίθεση είναι πλέον μεταξύ των συστημικών και των λεγόμενων αντισυστημικών δυνάμεων; Ή απλώς είναι μια περίοδος που σύντομα θα λήξει;

Καθόλου συγκυριακή δεν είναι η πολιτική κατάσταση που διαμορφώνεται. Διανύουμε μια εντελώς νέα περίοδο, κατά την οποία σημαντική μερίδα πολιτών ευθυγραμμίζεται με επιλογές που δικαίως ή αδίκως θεωρούνται αντισυστημικές. Ωστόσο, αυτή η τάση είχε ήδη ξεκινήσει να κυοφορείται πολύ νωρίτερα από τις πρόσφατες κινητοποιήσεις αλλά και τις συνολικότερες πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις γύρω από το δυστύχημα των Τεμπών. Το υπόστρωμα, οι κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες σαφώς προϋπήρχαν ήδη από τα τέλη του 2022. Μελετώντας τα δεδομένα, έχω προσωπικά από πολύ νωρίς υπογραμμίσει, ότι το αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών δεν ήταν προϊόν μιας «χαλαρής», τιμωρητικής διάθεσης των ψηφοφόρων, αλλά προάγγελος του τοπίου που τώρα διαμορφώνεται μπροστά μας, ή αν προτιμάτε ενός νέου εκλογικού σεισμού ανάλογου αυτού που βιώσαμε το 2012. Η αποευθυγράμμιση των εκλογέων από προηγούμενες επιλογές έχει ήδη συντελεστεί, οδηγώντας σε ένα πλήρως κατακερματισμένο τοπίο. Και είναι σαφές πως πλέον διανύουμε μια επόμενη φάση κατά την οποία οι πολίτες συντάσσονται σταδιακά με νέες επιλογές, δυναμώνοντας ορισμένες δυνάμεις και περιορίζοντας την επιρροή άλλων. Δεν μπορώ να δω κάτι άλλο, παρά ένα νέο πολιτικό σεισμό αντίστοιχης έντασης με αυτόν του 2012 με τη διαφορά ότι αυτή τη φορά η πολιτική πυξίδα δείχνει την Άκρα Δεξιά.

Η λεγόμενη προοδευτική αντιπολίτευση γιατί δεν επωφελείται από το κίνημα για τη συγκάλυψη που στρέφεται ευθέως κατά της κυβέρνησης Μητσοτάκη;

Κοιτάξτε, το μη δεξιό ημισφαίριο βρίσκεται σε μια άνευ προηγουμένη κρίση στρατηγικής. Δείχνει να έχει ενσωματώσει την ήττα σε μια σειρά από επίπεδα. Με τον κίνδυνο να παρεξηγηθεί αυτό που λέω, θεωρώ ότι δύο σημαντικοί εκφραστές αυτού του χώρου, το ΠΑΣΟΚ και ο ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς προφανώς να το ονοματίζουν ως τέτοιο, διαπερνούνται από ένα λανθάνον αίσθημα θαυμασμού προς τον βασικό τους αντίπαλο, δηλαδή τη ΝΔ. Στην πραγματικότητα, θεωρούν ότι για να ανακτήσουν ή να αυξήσουν την αξιοπιστία τους και να κυριαρχήσουν θα πρέπει ως ένα βαθμό, υφολογικά, ρητορικά και σε ορισμένες περιπτώσεις και προγραμματικά, να μοιάσουν στο κυβερνών κόμμα. Και σε πρώτο επίπεδο είναι αυτή ακριβώς η αντίληψη που δεν τους επιτρέπει να αυτοπαρουσιαστούν στην κοινωνία ως πραγματική εναλλακτική απέναντι στο κυρίαρχο. Αυτή όμως είναι η μισή αλήθεια. Γιατί η άλλη μισή είναι πως και τα δύο κόμματα - ακόμα και αν επιχειρούσαν πράγματι να φανταστούν την πολιτική τους παρουσία και πρακτική εκτός του κυρίαρχου πλαισίου - έχουν στο παρελθόν κυβερνήσει και υπό αυτή την έννοια θεωρούνται από σημαντική μερίδα εκλογέων ως κομμάτι του προβλήματος και όχι της λύσης, ιδίως σε σχέση με την κατάσταση των σιδηροδρόμων στη χώρα. Ας μην υποτιμάμε αυτή την παράμετρο. Το αίτημα για πολιτική αλλαγή δεν εκφράζεται πάντα με όρους μικρότερου κακού. Αναμφίβολα, η δεξίωση της αντικυβερνητικής δυσαρέσκειας της περιόδου είναι μια πραγματική δύσκολη άσκηση για τα δύο βασικά κόμματα του λεγόμενου προοδευτικού χώρου.

Επηρεάζουν τα Τέμπη και σε τι βαθμό την αύξηση των δυνάμεων της ακροδεξιάς της χώρας; Και ποια κόμματα του χώρου αυτού;

Οι εξελίξεις της περιόδου ευνοούν μεταξύ άλλων και τις δυνάμεις της Άκρας Δεξιάς. Εκτός από την Πλεύση Ελευθερίας, η οποία με περίπου μονοθεματικό τρόπο και εντυπωσιακή είναι η αλήθεια επιμονή διοχετεύει όλες τις δυνάμεις της σε αυτή την υπόθεση, φαίνεται πως και η Ελληνική Λύση αλλά δευτερευόντως και η Φωνή Λογικής ισχυροποιούνται το τελευταίο διάστημα. Και αυτή η τάση σχετίζεται πρωτίστως με μια κοινωνικά διευρυμένη αίσθηση ότι τα πιο αυταρχικού προσανατολισμού κόμματα διαθέτουν και την αντίστοιχη πολιτική βούληση «να τιμωρήσουν» όσους πρέπει να τιμωρηθούν, ώστε να αποδοθεί δικαιοσύνη. Ωστόσο, θέλω να υπογραμμίσω ξανά ότι αυτή η συνθήκη στην πραγματικότητα εφάπτεται με μια άλλη ευρύτερη. Το παράθυρο ευκαιρίας για αυτές τις δυνάμεις είναι το μεγαλύτερο που έχει καταγραφεί από την μεταπολίτευση και μετά στη χώρα μας. Παρά την εμφανή έλλειψη μιας ηγετικής φυσιογνωμίας στον ακροδεξιό χώρο (που περισσότερο συνήθως επισημαίνεται για να ξορκιστούν οι φόβοι) κατά κανένα τρόπο δεν μπορεί να αποκλειστεί την αμέσως επόμενη μάλιστα περίοδο η δημοσκοπική εκτόξευση ενός κόμματος, όπως η Ελληνική Λύση ή η Φωνή Λογικής. Και τούτο διότι αυτή η περιοχή κομμάτων παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια μια εντυπωσιακή ανθεκτικότητα, την ίδια στιγμή που οι κακοί του χώρου, οι νεοναζί, βρίσκονται στη φυλακή, συμβάλλοντας στην εμπέδωση μιας αντίληψης ότι οι υπόλοιπες όμορες δυνάμεις αποτελούν επιλογές που δεν στιγματίζουν, που εκφράζουν έναν αγνό αντισυστημικό πατριωτισμό. Ταυτόχρονα, η άνοδος αυτών των κομμάτων στον ευρωπαϊκό χώρο ενισχύει περαιτέρω την απενοχοποίηση τέτοιων επιλογών, δημιουργώντας ευνοϊκές συνθήκες για πειραματισμό των εκλογέων σε αυτή την κατεύθυνση, ιδίως στην Ελλάδα που επικρατεί η αντίληψη πως δοκιμάστηκαν και απέτυχαν ριζοσπαστικές λύσεις με αριστερό προσανατολισμό.

Το νέο πολιτικό τοπίο, συνεπώς, πώς θα αρχίσει να διαμορφώνεται;

Εκτιμώ πως είμαστε πολύ κοντά στην διαμόρφωση ενός καχεκτικού, τριπολικού πολιτικά τοπίου, όπως το ονομάζω, αντίστοιχου με αυτά που διαμορφώνονται σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Στην πραγματικότητα έχουμε τρεις μεγάλες κομματικές περιοχές που ανταγωνίζονται για την πρωτοκαθεδρία στον εκάστοτε πολιτικό χώρο. Πρώτον μια διακριτή σε σχέση με τη ΝΔ κομματική περιοχή ακροδεξιών δυνάμεων, με έντονη την παρουσία της Ελληνικής Λύσης και της Φωνής Λογικής, δεύτερον μια συστημική περιοχή με κύριο εκφραστή τη ΝΔ, η οποία συγκροτεί με νέες ποιότητες το μπλοκ του εκσυγχρονισμού αλλά και εκείνο που εκφράστηκε ως μπλοκ του «Ναι» την περίοδο του δημοψηφίσματος και μια ακόμα, αριστερού προσανατολισμού, πολύ πιο ανοιχτή ως προς τον τελικό χαρακτήρα που θα έχει, δεδομένου ότι το εξαιρετικά ανταγωνιστικό στο χώρο τοπίο δεν επιτρέπει να εκτιμήσουμε αν θα λάβει συστημικό ή αντισυστημικό πρόσημο. Και για να είμαι ξεκάθαρος, τα βασικά στοιχεία – κλειδιά ως προς τον χαρακτήρα που θα λάβει ο αριστερός πόλος, θα είναι πρώτον, αν το ΠΑΣΟΚ θα αποτελέσει εν τέλει μέρος αυτού ή του κεντρώου εκσυγχρονιστικού πόλου, δεύτερον, αν ο ΣΥΡΙΖΑ θα καταφέρει να βρει τον βηματισμό του ώστε να αναπτύξει δυνάμεις που θα του επιτρέψουν να διαδραματίσει κάποιο ρόλο σε αυτή τη διαδικασία, και φυσικά οι δυναμικές που θα αναπτυχθούν ή όχι την επόμενη περίοδο από την Πλεύση Ελευθερίας και σε δεύτερο πλάνο και από το ΚΚΕ, δύο παίκτες με αντισυστημικό στα μάτια της κοινωνίας προσανατολισμό και σημαντική επιρροή κατά την τρέχουσα περίοδο.

(Ο Άγγελος Σεριάτος είναι Επιστημονικός Διευθυντής της Prorata)

#ΤΕΜΠΗ_2_ΧΡΟΝΙΑ_ΜΕΤΑ