Ανησυχία στην Ευρώπη: Εντοπίστηκαν κρούσματα πολιομυελίτιδας στα λύματα πολλών πόλεων

14:03 13/12/2024 - Πηγή: Dikaiologitika

«Συγχυτικό», «πολύ ανορθόδοξο» και «πολύ ανησυχητικό». Έτσι περιγράφει ο Shahin Huseynov από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), την αύξηση εμφάνισης του ιού της πολιομυελίτιδας στα λύματα στην Ισπανία, την Πολωνία και τη Γερμανία, το τελευταίο 3μηνο.

Στις 10 Δεκεμβρίου η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου ανέφερε αύξηση του ιού στα λύματα, όπως και η Φινλανδία. Μέχρι στιγμής όμως δεν έχουν αναφερθεί κρούσματα παράλυσης και ο κίνδυνος εκδήλωσης επιδημίας σε αυτές τις χώρες που έχουν υψηλά ποσοστά εμβολιασμού κρίνεται αρκετά χαμηλός.

Ο Huseynov είναι ένας από τους δεκάδες ερευνητές

στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ που προσπαθούν να καταλάβουν από πού προήλθε ο ιός της πολιομυελίτιδας που βρίσκεται στα λύματα και πώς εμφανίστηκε τόσο ευρέως σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα.

Τα στελέχη που απομονώθηκαν από τα λύματα προέρχονται από τα εμβόλια υποτύπου 2 που κυκλοφορούν. Συγκεκριμένα προέρχονται από τον εξασθενημένο ιό που χρησιμοποιείται στο από του στόματος εμβόλιο πολιομυελίτιδας (OPV). Πρόκειται για το στέλεχος Zamfara, το οποίο εμφανίστηκε στη Νιγηρία πριν από αρκετά χρόνια και έχει εξαπλωθεί ευρέως σε ολόκληρη την Αφρική. Το πιο κοντινό ταίριασμα είναι με το στέλεχος που κυκλοφορεί τώρα στην Αλγερία, τη Γουινέα και το Μάλι, λέει ο Robb Butler, διευθυντής μεταδοτικών ασθενειών για την ευρωπαϊκή περιοχή του ΠΟΥ.

Συνήθως, αναλύοντας τη διακύμανση της αλληλουχίας μεταξύ απομονωθέντων ιών, οι γενετικοί επιδημιολόγοι μπορούν να κατανοήσουν από πού προήλθαν και την οδό εξάπλωσής του. Αλλά σε αυτή την περίπτωση, «τα γενετικά δεδομένα δεν παρέχουν μια σαφή εικόνα», λέει ο Huseynov.

Η γενετική ανάλυση δείχνει ότι ο ιός κυκλοφορεί απαρατήρητος για περίπου 1 χρόνο κάπου εκεί έξω. Πιστεύει ότι η Αφρική είναι πολύ πιθανή, επειδή η επιτήρηση υψηλής ποιότητας στην Ευρώπη θα είχε εντοπίσει τόσο εκτεταμένη και ευρεία κυκλοφορία. «Αλλά δεν μπορούμε να αποκλείσουμε εντελώς ότι συνέβη στην Ευρώπη. Όλα είναι πιθανά», λέει.

Το μυστήριο ξεκίνησε στη Βαρκελώνη στα μέσα του περασμένου Σεπτεμβρίου, όταν σε τακτική δειγματοληψία λυμάτων βρέθηκε ένα μεμονωμένο στέλεχος ενός κυκλοφορούντος ιού πολιομυελίτιδας υποτύπου 2 που προέρχεται από εμβόλιο. Αυτά εμφανίζονται όταν ο ιός που χρησιμοποιείται στο OPV κυκλοφορεί για μεγάλο χρονικό διάστημα σε περιοχές χαμηλής ανοσοποίησης και ανακτά την ικανότητά του να εξαπλώνεται και να προκαλεί παράλυση. Οι σποραδικές ανιχνεύσεις αυτών των ιών που προέρχονται από το εμβόλιο δεν είναι ασυνήθιστες σε χώρες χωρίς πολιομυελίτιδα, όπου οι ιοί εισάγονται από άτομα που ταξιδεύουν ή που έχουν επισκεφτεί πρόσφατα μια χώρα που χρησιμοποιεί το OPV.

Το OPV εξακολουθεί να χρησιμοποιείται στην Αφρική για την καταπολέμηση επιδημιών και στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν, όπου ο άγριος ιός παραμένει ενδημικός. Αλλά η Ευρώπη, οι ΗΠΑ και μεγάλο μέρος του κόσμου σταμάτησαν να το χρησιμοποιούν πριν από δεκαετίες και το αντικατέστησαν με το αδρανοποιημένο εμβόλιο πολιομυελίτιδας (IPV), που δεν μπορεί να επανέλθει στη λοιμογόνο κατάσταση του. Αυτά τα κρούσματα συνήθως εξαφανίζονται, όπως συνέβη στις ΗΠΑ, το Ισραήλ και το Ηνωμένο Βασίλειο το 2022.

Ένας ιός πολιομυελίτιδας υποτύπου 2 που προέρχεται από εμβόλιο ανιχνεύθηκε στη συνέχεια σε δείγμα λυμάτων που συλλέχθηκε στις 22 Οκτωβρίου στη Βαρσοβία της Πολωνίας. Στη συνέχεια εμφανίστηκε στη Γερμανία σε δείγματα που συλλέχθηκαν σε διάστημα 2 εβδομάδων στο Μόναχο, την Κολωνία, τη Βόννη και το Αμβούργο. Την περασμένη εβδομάδα, δείγματα λυμάτων βρέθηκαν θετικά στον ιό στη Δρέσδη, το Ντίσελντορφ και το Μάιντς. Αυτή την εβδομάδα, δείγματα λυμάτων στο Λιντς, το Λονδίνο και το Δυτικό Σάσεξ της Αγγλίας που συλλέχθηκαν τον Νοέμβριο βρέθηκαν θετικά. Προχθές, η Φινλανδία ανέφερε ότι είχε απομονώσει έναν ιό πολιομυελίτιδας υποτύπου 2 που προέρχεται από εμβόλιο σε λύματα στο Τάμπερε.

Αν και ο ιός εντοπίστηκε για πρώτη φορά στην Ισπανία, «δεν είναι δυνατό… να εκτιμηθεί ο σχετικός χρόνος εισόδου του σε καθεμία από τις χώρες», λέει η Sabrina Bacci, επικεφαλής στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC).

Συνολικά, τα ποσοστά εμβολιασμού κατά της πολιομυελίτιδας είναι υψηλά στις ευρωπαϊκές χώρες όπου έχουν εντοπιστεί και απομονωθεί τα στελέχη. Ωστόσο, σε κάθε χώρα υπάρχουν θύλακες υπο- ή μη εμβολιασμένων παιδιών, επομένως ο κίνδυνος παραλυτικών κρουσμάτων παραμένει, λέει η Bacci. Η εξάπλωση στην Ουκρανία, τη Βοσνία και την Ερζεγοβίνη είναι μια τεράστια ανησυχία, επειδή τα χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού εκεί θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν ένα παρατεταμένο ξέσπασμα και, ενδεχομένως, παραλυτικά κρούσματα.

Οι ανιχνεύσεις σε επτά πόλεις της Γερμανίας φαίνεται να υποδηλώνουν ότι ο ιός μεταδίδεται πλέον τοπικά εκεί. Το εμβόλιο IPV προστατεύει από την παράλυση, αλλά όταν μολυνθούν τα εμβολιασμένα άτομα μπορούν ακόμα να μεταδώσουν τον ιό, ο οποίος αποβάλλεται στα κόπρανα τους. Ωστόσο, τα απομονωμένα στελέχη από τις επτά γερμανικές πόλεις σχετίζονται πιο στενά με εκείνα από την Ισπανία και την Πολωνία παρά μεταξύ τους. «Γι’ αυτό δεν μπορούμε να επιβεβαιώσουμε την τοπική μετάδοση στη Γερμανία, όπως και δεν μπορούμε να την αρνηθούμε», λέει ο Huseynov.

Η «υπόθεση εργασίας» του είναι ότι οι πολλαπλές, ταυτόχρονες εισαγωγές του ιού στην Ευρώπη είναι η πιο εύλογη εξήγηση. Ο Ondrej Mach, ο οποίος είναι επικεφαλής της έρευνας και της ανάπτυξης προϊόντων για την πολιομυελίτιδα στην Global Poio Eradication Initiative (GPEI) που εδρεύει στον ΠΟΥ, πιστεύει ότι μπορεί να έγιναν μερικές εισαγωγές από την Αφρική, αλλά από τότε ο ιός πιθανότατα μεταδίδεται τοπικά.

Η Ισπανία, η Πολωνία και η Γερμανία έχουν εντείνει την επιτήρηση των λυμάτων τους. Οι τρεις χώρες εξετάζουν επίσης τα αρχεία εμβολιασμού για να βρουν τυχόν κενά ανοσίας και αναζητούν περιπτώσεις παράλυσης που μπορεί να μην έχουν αναφερθεί. Η Υπηρεσία Δημόσιας Υγείας της Καταλονίας ανέφερε ότι δεν βρέθηκε ιός πολιομυελίτιδας στα λύματα από την αρχική ανίχνευση του Σεπτεμβρίου.

Το ECDC προέτρεψε και άλλες ευρωπαϊκές χώρες να εντείνουν την επιτήρηση. Αλλά μόνο 26 από τις 53 χώρες κάνουν τακτική δειγματοληψία λυμάτων, και αυτό σημαίνει ότι ο ιός της πολιομυελίτιδας μπορεί να είναι οπουδήποτε.

Όπως και το 2022, λέει ο Mach, το πιο πιθανό σενάριο είναι ότι ο ιός θα εξαφανιστεί από την Ευρώπη. Ωστόσο, εάν η κυκλοφορία του συνεχιστεί, ορισμένοι ειδικοί λένε ότι οι ευρωπαϊκές χώρες ίσως χρειαστεί να εξετάσουν το ενδεχόμενο προσθήκης μιας νέας μορφής OPV, γνωστής ως nOPV2, μαζί με το IPV, λόγω της αποδεδειγμένης ικανότητάς του να σταματά τη μετάδοση. Αυτή θα ήταν μια αμφιλεγόμενη κίνηση, που θεωρείται ένα βήμα προς τα πίσω, για μια περιοχή στην οποία οι περισσότερες χώρες σταμάτησαν να χρησιμοποιούν το στοματικό εμβόλιο πριν από σχεδόν 20 χρόνια, αφού κηρύχτηκε απαλλαγμένη από πολιομυελίτιδα.

*Το θέμα πρωτοεμφανίστηκε στο Science

#ΕΥΡΩΠΗ #ΠΟΛΥΜΕΛΙΤΙΔΑ