Απειλείται η ανεξαρτησία των γυναικών από την υπογεννητικότητα;

11:58 2/1/2025 - Πηγή: Dikaiologitika

Καθώς τα έθνη ανησυχούν περισσότερο από ποτέ για τη μείωση του πληθυσμού παγκοσμίως, δεν αποκλείεται μέσα στο 2025 οι γυναίκες να δεχτούν ισχυρά πυρά για την επιλογή τους να μην αποκτούν παιδιά.

Το 1920, η πρώην Σοβιετική Ένωση έγινε η πρώτη χώρα στον κόσμο που νομιμοποίησε τις αμβλώσεις, ως μέρος μιας σοσιαλιστικής δέσμευσης για την υγεία και την ευημερία των γυναικών. Δεκαέξι χρόνια αργότερα, αυτή η απόφαση ανατράπηκε όταν ο Στάλιν ανέβηκε στην εξουσία και συνειδητοποίησε ότι τα ποσοστά γεννήσεων μειώνονταν.

Πριν από το March for Life

(Πορεία για τη Ζωή) τον Γενάρη 2024, η εταιρεία EveryLife που παράγει πάνες και άλλα είδη περιποίησης βρεφών χρηματοδότησε μια διαφημιστική καμπάνια στη Νέα Υόρκη.

Η αφίσα της καμπάνιας περιλάμβανε μια ανάρτηση στο Χ του Έλον Μασκ που έγραφε: «Το να έχεις παιδιά σώζει τον κόσμο», με τη φράση «Κάνε περισσότερα μωρά» να επαναλαμβάνεται πολλές φορές παρακάτω. Αν και δεν συμμετείχε στη δημιουργία της αφίσας, ο Μασκ διαμοιράστηκε το μήνυμα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης υποστηρίζοντάς το.

Η πίεση σε όλα τα έθνη να διατηρήσουν σταθερά ή σε ανοδική πορεία τα επίπεδα του πληθυσμού τους δεν έπαψε ποτέ. Ωστόσο, σύμφωνα με το περιοδικό WIRED, το 2025, αυτή η δημογραφική κρίση αναμένεται να γίνει ακόμη πιο έντονη, στοχοποιώντας τα δικαιώματα των φύλων.

«Πρέπει να δημιουργήσουμε την επόμενη γενιά ανθρώπων, διαφορετικά θα λησμονηθεί το είδος μας», έγραψε σε μια ανάρτηση ο Έλον Μασκ στο X το 2023. «Η απόκτηση παιδιών θα πρέπει να είναι κίνητρο και όχι μια οικονομική ποινή όπως συμβαίνει στις περισσότερες χώρες!».

Η ίδια η οικογένεια του Έλον Μασκ είναι μια ισχυρή απεικόνιση των πεποιθήσεών του. Ο ίδιος έχει αποκτήσει 11 παιδιά από τρεις διαφορετικές γυναίκες (που δεν τις παντρεύτηκε όλες), και τα περισσότερα, αν όχι όλα, από τα παιδιά του έχουν γεννηθεί με εξωσωματική γονιμοποίηση, ενώ έχει χρησιμοποιήσει παρένθετη μητέρα τουλάχιστον μία φορά.

Τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και στο Ηνωμένο Βασίλειο ο ρυθμός με τον οποίο γεννιούνται μωρά πέφτει κατακόρυφα εδώ και 15 χρόνια. Στην Ιαπωνία, την Πολωνία και τον Καναδά, το ποσοστό γονιμότητας έχει ήδη μειωθεί στο 1,3. Στην Κίνα και την Ιταλία, είναι 1,2 , ενώ η Νότια Κορέα έχει 0,72, το χαμηλότερο στον κόσμο. Έρευνα που δημοσιεύτηκε από το ιατρικό περιοδικό The Lancet προβλέπει ότι μέχρι το 2100, σχεδόν κάθε χώρα στον πλανήτη δεν θα γεννάει αρκετά παιδιά για να διατηρήσει σε ικανό επίπεδο το μέγεθος του πληθυσμού της. Πιο συγκεκριμένα αναφέρει πως μέχρι το 2050, πάνω από τα ¾ των χωρών (155 από 204 χώρες) δεν θα έχουν αρκετά υψηλά ποσοστά γονιμότητας για να διατηρήσουν το μέγεθος του πληθυσμού με την πάροδο του χρόνου. Ο αριθμός αυτών των χωρών θα αυξηθεί στο 97% (198 από 204) έως το 2100.

Σε μεγάλο βαθμό αυτό οφείλεται στο ότι οι γυναίκες είναι πιο ανεξάρτητες, έχουν μεγαλύτερη πρόσβαση στην αντισύλληψη, είναι περισσότερο μορφωμένες από ποτέ και επιδιώκουν να κάνουν καριέρα που σημαίνει ότι είναι πιο πιθανό να αποφύγουν ή να καθυστερήσουν την απόκτηση παιδιών.

Ωστόσο, το ερώτημα παραμένει: Πώς οι χώρες θα μπορέσουν να γεμίσουν με περισσότερα παιδιά;

Αρκετές εθνικές κυβερνήσεις απαντούν στο ερώτημα με εκκλήσεις και κίνητρα προκειμένου να ενθαρρύνουν τις οικογένειες να τεκνοποιήσουν. Η Ουγγαρία για παράδειγμα, έχει καταργήσει τον φόρο εισοδήματος για μητέρες κάτω των 30 ετών. Το 2023, ο ηγέτης της Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ-Ουν εθεάθη να κλαίει στην τηλεόραση καθώς προέτρεπε την Εθνική Διάσκεψη Μητέρων να κάνει το καθήκον της για να σταματήσει η μείωση των ποσοστών των γεννήσεων. Στην Ιταλία, η πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι υποστήριξε μια εκστρατεία για την επίτευξη τουλάχιστον μισού εκατομμυρίου γεννήσεων ετησίως έως το 2033.

Παρά τους επαίνους του Μασκ σε κυβερνήσεις για τα οικονομικά κίνητρα που έδωσαν, τα περισσότερα έθνη με προγεννητικές πολιτικές δεν είδαν σημαντική αύξηση των γεννήσεων. Και καθώς αυτά τα μέτρα φαίνεται πως αποτυγχάνουν να επιφέρουν το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, η πίεση προς στις γυναίκες μπορεί να πάρει μια επικίνδυνη τροπή. Πολλά συντηρητικά κοινωνικά κινήματα προωθούν παλιομοδίτικες πυρηνικές οικογένειες με πολλά παιδιά, κάτι που μπορεί να επιτευχθεί μόνο εάν οι γυναίκες ξεκινήσουν να τεκνοποιούν από πολύ νωρίς. Αυτή η ιδεολογία τουλάχιστον εν μέρει τροφοδοτεί την καταστροφική καταστολή της πρόσβασης στις αμβλώσεις σε ορισμένες πολιτείες των ΗΠΑ. Όποιος πιστεύει ότι το δικαίωμα των γυναικών στην άμβλωση δεν έχει καμία σχέση με τις ανησυχίες του πληθυσμού θα πρέπει να μάθει ότι το καλοκαίρι του 2024, οι Ρεπουμπλικάνοι της Γερουσίας των ΗΠΑ ψήφισαν επίσης κατά της αντισύλληψης ως ομοσπονδιακού δικαίωματος. Αυτή η ίδια κοσμοθεωρία τροφοδοτεί την αυξανόμενη αντίδραση απέναντι σε σεξουαλικές μειονότητες και μειονότητες φύλου, των οποίων και μόνο η ύπαρξη, για ορισμένους, απειλεί την παραδοσιακή οικογένεια. Στους πιο ακραίους περιλαμβάνονται επίσης οι υπερασπιστές της λευκής φυλής και οι ευγονιστές.

Όσο περισσότερο ανησυχούν τα έθνη για τα ποσοστά των γεννήσεων, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος για τα δικαιώματα των φύλων. Στην Κίνα, για παράδειγμα, η κυβέρνηση έχει υιοθετήσει μια έντονα αντιφεμινιστική στάση τα τελευταία χρόνια. Ο Πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ είπε σε μια συνάντηση της Ομοσπονδίας Γυναικών Κίνας το 2023 ότι οι γυναίκες θα πρέπει «να καλλιεργήσουν ενεργά μια νέα κουλτούρα γάμου και τεκνοποίησης».

Γενικά, οι χώρες πρέπει να έχουν δείκτη ολικής γονιμότητας (TFR) ίσο με 2,1 παιδιών ανά άτομο που θα μπορούσε να τεκνοποιήσει, έτσι ώστε να διατηρηθεί η μακροπρόθεσμη ανανέωση των γενεών του κάθε πληθυσμού. Ο δείκτης TFR ενός πληθυσμού είναι ο μέσος αριθμός παιδιών που γεννιούνται από μια γυναίκα κατά τη διάρκεια της ζωής της.

Ο παγκόσμιος TFR τα τελευταία 70 χρόνια, από περίπου 5 παιδιά για κάθε γυναίκα που ήταν το 1950 έπεσε στα 2,2 παιδιά το 2021, με περισσότερες από τις μισές χώρες και περιοχές (110 από 204) να είναι κάτω από το όριο ανανέωσης του πληθυσμού των 2,1 γεννήσεων. Αυτή η τάση είναι ιδιαίτερα ανησυχητική σε μέρη όπως η Νότια Κορέα και η Σερβία όπου το ποσοστό είναι λιγότερο από 1,1 παιδί για κάθε γυναίκα. Ωστόσο, για πολλές χώρες στην υποσαχάρια Αφρική, τα ποσοστά γονιμότητας παραμένουν υψηλά, με τον δείκτη TFR να είναι σχεδόν διπλάσιος από τον παγκόσμιο μέσο όρο, με 4 παιδιά ανά γυναίκα το 2021. Στο Τσαντ, ο TFR των 7 γεννήσεων είναι ο υψηλότερος στον κόσμο.

Τις επόμενες δεκαετίες, η παγκόσμια γονιμότητα προβλέπεται να μειωθεί ακόμη περισσότερο, φτάνοντας σε TFR περίπου 1,8 το 2050 και 1,6 το 2100, πολύ κάτω από το επίπεδο ανανέωσης. Μέχρι το 2100, μόνο 6 από τις 204 χώρες και εδάφη αναμένεται να έχουν ποσοστά γονιμότητας άνω των 2,1 γεννήσεων ανά γυναίκα. Σε 13 χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Μπουτάν, του Μπαγκλαντές, του Νεπάλ και της Σαουδικής Αραβίας, τα ποσοστά προβλέπεται ακόμη να πέφτουν και κάτω από το 1 παιδί ανά γυναίκα.

Ο δείκτης TFR στη Δυτική Ευρώπη προβλέπεται να φτάσει 1,44 το 2050, πέφτοντας στο 1,37 το 2100, με το Ισραήλ, την Ισλανδία, τη Δανία, τη Γαλλία και τη Γερμανία να έχουν τα υψηλότερα ποσοστά γονιμότητας μεταξύ 2,09 και 1,40 στο τέλος του αιώνα. Τα ποσοστά προβλέπεται να είναι πολύ χαμηλότερα στην υπόλοιπη Ευρώπη και σε μέρη της Ασίας.

Το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου μεταβαίνει σε μια φυσική μείωση του πληθυσμού, καθώς ο αριθμός των θανάτων υπερβαίνει τον αριθμό των γεννήσεων. Σύμφωνα με τις προβλέψεις ειδικών, μόλις 26 χώρες θα εξακολουθούν να αυξάνονται σε πληθυσμό μέχρι το 2100, συμπεριλαμβανομένων χωρών όπως της Αγκόλας, της Ζάμπια και της Ουγκάντας.

Προς το παρόν, οι περισσότερες γυναίκες μπορούν ακόμη να επιλέξουν αν και πότε θα κάνουν παιδιά και πόσα. Αλλά καθώς τα ποσοστά γονιμότητας θα πέφτουν κάτω από τα επίπεδα ανανέωσης, δεν υπάρχει καμία εγγύηση για το πόσο μακριά μπορούν να φτάσουν ορισμένα έθνη προκειμένου να ενισχύσουν τα επίπεδα του πληθυσμού τους. Μάλιστα, το 2025 φαίνεται να είναι μια χρονιά κατά την οποία το δικαίωμα των γυναικών στο σώμα τους θα μπορούσε κάλλιστα να απειληθεί.

#ΥΠΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ #ΓΥΝΑΙΚΕΣ