«Αποκάλυψη τώρα» από το Politico - Το εκρηκτικό «κοκτέιλ... Πούτιν» που απειλεί να ανατινάξει την Ευρώπη

00:57 16/7/2022 - Πηγή: Dikaiologitika

Με τον πόλεμο στην Ουκρανία να συνεχίζεται, οι επιπτώσεις γίνονται ήδη αισθητές στην Ευρώπη: οι αυξήσεις στις τιμές των τροφίμων, οι φόβοι για μειωμένη ροή φυσικού αερίου και οι ανησυχίες για την οικονομία συνθέτουν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ...

Όπως αναφέρει το Politico, o πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν δείχνει έτοιμος να χρησιμοποιήσει τρόφιμα, καύσιμα και λιπάσματα ως όπλα ενός αλλιώτικου πολέμου ενάντια στη Δύση η οποία εξοπλίζει την Ουκρανία και επιβάλλει κυρώσεις στη Μόσχα. Για αυτό και τα πράγματα θα μπορούσαν να γίνουν γρήγορα ακόμα χειρότερα

λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, ενόψει και του επερχόμενου χειμώνα.

«Ο σκληρός χειμώνας της Ρωσίας σταμάτησε τον Ναπολέοντα», δηλώνει ο πολιτικός επιστήμονας Ιβάν Κράστεφ. «Ο σκληρός χειμώνας της Ρωσίας σταμάτησε τον Χίτλερ το 1941. Τώρα η ιδέα του Πούτιν είναι να κάνει αυτόν τον χειμώνα σκληρό και σε όλη την Ευρώπη».

Πίεση στις κυβερνήσεις

Οι περισσότεροι ειδικοί εκτιμούν ότι όσο παρατείνεται ο πόλεμος τόσο μεγαλύτερη πίεση θα δεχτούν οι κυβερνήσεις από τους ψηφοφόρους που έχουν επηρεαστεί απόλυτα από τις αυξήσεις στις τιμές των τροφίμων, την κρίση στην ενέργεια και τη γενικότερη οικονομική δυσπραγία.

Αν σε όλα αυτά προστεθεί ένα πιθανό νέο προσφυγικό κύμα εξαιτίας μιας παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης, τα κύματα καύσωνα που αποξήραναν τεράστιες εκτάσεις καλλιεργήσιμων εδαφών της Ευρώπης, τον κίνδυνο νέων εξάρσεων της COVID-19 αλλά και των διαταραγμένων αλυσίδων εφοδιασμού αυτόν τον χειμώνα, αυξάνει την πίεση στη Δύση να απαντήσει με αποφασιστικότητα στην ερώτηση πότε θα σταματήσει ο πόλεμος αλλά και το πόσο μπορούν να διατηρήσουν την ενότητα και την αποφασιστικότητά τους.

Σημειώνεται ότι, σχεδόν το 60% των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης δήλωσαν ότι δεν ήταν έτοιμοι να αντιμετωπίσουν αυξήσεις στο κόστος των τροφίμων ή της ενέργειας ενώ υπάρχει και ένα 59% που συμφωνεί στο ότι «οι ευρωπαϊκές αξίες όπως η ελευθερία και η δημοκρατία πρέπει να αποτελούν προτεραιότητα, ακόμα κι αν αυτό επηρεάζει τις τιμές και το κόστος ζωής», όπως διαπιστώθηκε από έρευνα που έκανε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μέσα στην περασμένη Άνοιξη.

Άρα, τίθεται ένα ερώτημα. Σε ποιο βαθμό οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις είναι έτοιμες να αντέξουν μια πιθανή οικονομική επίθεση από τη Ρωσία η οποία δείχνει να αντέχει τα αλλεπάληλα πακέτα κυρώσεων που της έχουν επιβληθεί;

Το φυσικό αέριο ως υπερόπλο

Ως τεράστιος εξαγωγέας τροφίμων, λιπασμάτων, πετρελαίου και φυσικού αερίου, η Ρωσία επηρεάζει την ευρωπαϊκή οικονομία και αυτό αναμένεται να γίνει ακόμα πιο έντονο όταν ο χειμώνας θ' αρχίσει να δείχνει τα δόντια του.

Ήδη, 12 χώρες της ΕΕ έχουν υποστεί πλήρη ή μερική διακοπή της ροής του ρωσικού φυσικού αερίου. Και αυτή την εβδομάδα, η Ρωσία έκλεισε τον αγωγό Nord Stream 1 που τροφοδοτεί με φυσικό αέριο τη Γερμανία, καθώς και τη Γαλλία, την Ιταλία και την Αυστρία, ρίχνοντας στο... κενό τις ευρωπαϊκές προσπάθειες για τη δημιουργία αποθεμάτων για το χειμώνα.

Η προγραμματισμένη συντήρηση υποτίθεται ότι θα διαρκέσει έως τις 21 Ιουλίου, αλλά υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία στους κόλπους της ΕΕ ότι η Μόσχα θα βρει μια δικαιολογία για να παρατείνει το κλείσιμο, ίσως και επ’ αόριστον.

Ο Ρόμπερτ Χάμπεκ, υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας, προειδοποίησε αυτόν τον μήνα για έναν «πολιτικό εφιάλτη» που θα απειλούσε την κοινωνική συνοχή, εάν οι προμήθειες φυσικού αερίου είναι τόσο σπάνιες που πρέπει να διανεμηθούν από την κυβέρνηση. Και την Κυριακή, ο υπουργός Οικονομίας της Γαλλίας, Μπρούνο Λεμέρ, είπε ότι πιστεύει ότι η «ολική διακοπή του ρωσικού φυσικού αερίου» είναι «η πιο πιθανή επιλογή».

Στη Γερμανία, οι πολιτικοί έχουν εκπονήσει σχέδια έκτακτης ανάγκης για το φυσικό αέριο που θα μπορούσαν να υπαγορεύσουν ποιες εταιρείες θα πρέπει να διακοπούν πρώτα. Οι τοπικές αρχές χαμηλώνουν τα φώτα των δρόμων και μειώνουν τις θερμοκρασίες στις υπαίθριες πισίνες.

Ωστόσο, ορισμένοι πολιτικοί της ΕΕ κάνουν λόγο για μια προκλητική νότα σε όλα όσα συμβαίνουν. «Ο Πούτιν χρησιμοποιεί την ενέργεια ως όπλο και θα προσπαθήσει να μας διχάσει, ανεπιτυχώς», δήλωσε ο Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, Τιερί Μπρετόν.

Η ΕΕ ψήφισε νέους κανόνες, καλώντας τις χώρες να φορτώσουν εγκαίρως το φυσικό αέριο για τον χειμώνα, με τα αποθέματα αυτή τη στιγμή να είναι στο 62%.

Σε περίπτωση ρωσικής αποκοπής, οι πολιτικοί πιθανότατα θα ξεκινούσαν αποκόπτοντας μη ουσιαστικούς τομείς όπως ο τομέας της αυτοκινητοβιομηχανίας, ακολουθούμενοι από άλλες βιομηχανίες, μετά τις κοινωνικές υπηρεσίες και τέλος, τη θέρμανση κατοικιών, σύμφωνα με τη Σιμόν Ταλιαπιέτρα, ανώτερη ενεργειακή αναλυτή στο think tank Bruegel. «Αυτή θα είναι μια πολύ δύσκολη πολιτική επιλογή και δοκιμασία», λέει η ίδια και συνεχίζει στον ίδιο τόνο: «Νομίζω ότι θα ήταν πολύ δύσκολο για τις κυβερνήσεις μας».

Εκείνοι που θα βρεθούν στο πιο δύσκολο σημείο για να πληρώσουν τους λογαριασμούς ενέργειας θα είναι αναπόφευκτα οι «πιο ευάλωτοι», ωστόσο πολλοί Ευρωπαίοι της μεσαίας τάξης θα μπορούσαν επίσης, να βιώσουν το σοκ της ενεργειακής πενίας ίσως και για πρώτη φορά.

Ο κίνδυνος να διακόψει ο Πούτιν εντελώς τη ροή του φυσικού αερίου προς την ΕΕ είναι «πολύ πιθανός», σύμφωνα με τον Αλεξάντερ Γκαμπούεφ, ανώτερο συνεργάτη στο think tank Carnegie. «Η ελπίδα του Πούτιν είναι ότι θα υπάρξουν περισσότερες πολιτικές διαμαρτυρίες και στη συνέχεια η ενότητα γύρω από την υποστήριξη προς την Ουκρανία θα διαλυθεί».

Σιτηρά, ηλιέλαια και λιπάσματα

Στο επισιτιστικό μέτωπο, οι τιμές αυξήθηκαν απότομα μετά τον αποκλεισμό της Ουκρανίας από τη Ρωσία, έναν σημαντικό προμηθευτή σιτηρών και ηλιέλαιου. Και τα χειρότερα θα μπορούσαν να έρθουν ακόμη αν η τιμή των λιπασμάτων, που συνδέεται άμεσα με το κόστος του φυσικού αερίου, παραμείνει στα ύψη τις επόμενες εποχές.

Οι παγκόσμιες τιμές των γεωργικών προϊόντων έχουν αυξηθεί κατά 30% από την εισβολή της Ρωσίας, με τον πληθωρισμό των τιμών των τροφίμων και των μη αλκοολούχων ποτών να κυμαίνεται στο 10% τον Μάιο, σύμφωνα με έκθεση αγοράς της ΕΕ που επικαλείται το Politico. Το υψηλότερο κόστος λιπασμάτων σημαίνει ότι οι αγρότες σε όλο τον κόσμο θα τα χρησιμοποιούν με φειδώ και, ως εκ τούτου, θα παράγουν χαμηλότερες ποσότητες, κλιμακώνοντας πιθανώς μια κρίση σε μια έκτακτη ανάγκη εφοδιασμού.

Οι τιμές των τροφίμων δεν αναμένεται να μειωθούν από τα σημερινά υψηλά τους επίπεδα τουλάχιστον μέχρι τον Δεκέμβριο του 2023, δήλωσε η Μπεάτα Γιαβόρτσικ, επικεφαλής οικονομολόγος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας για την Ανασυγκρότηση και την Ανάπτυξη.

Πάντως, ως καθαρός εξαγωγέας τροφίμων, η Ευρώπη είναι καλύτερα μονωμένη από τις φτωχότερες χώρες της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, όπου οι κυβερνήσεις εξαρτώνται περισσότερο από τις ρωσικές και ουκρανικές εισαγωγές βασικών προϊόντων όπως το σιτάρι, και οι καταναλωτές ξοδεύουν πολύ μεγαλύτερο ποσοστό των μισθών τους για το τραπέζι τους.

«Σίγουρα δεν θα προέβλεπα λιμοκτονία στην Ευρώπη, αλλά σίγουρα οι τιμές θα μπορούσαν να αυξηθούν ακόμη περισσότερο», δήλωσε ο Τζον Μπαφς, ανώτερος οικονομολόγος στην Παγκόσμια Τράπεζα.

Νέο κύμα μαζικής μετανάστευσης

Το χειρότερο σενάριο, σύμφωνα με το Politico, για την Ευρώπη είναι η πιθανότητα η επαπειλούμενη επισιτιστική κρίση να πυροδοτήσει ένα νέο κύμα μαζικής μετανάστευσης, ασκώντας ακόμα μεγαλύτερη πίεση στις κυβερνήσεις. Αναλυτές, συμπεριλαμβανομένου του επικεφαλής του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος, Ντέιβιντ Μπίσλεϊ, έχουν κάνει παραλληλισμούς μεταξύ του σήμερα και των ταραχών για τις τιμές του ψωμιού που προηγήθηκαν της Αραβικής Άνοιξης το 2011 που μοιάζει ίσως μακρινό αλλά επανέρχεται να μας υπενθυμίζει τη ρευστότητα που επικρατεί στο παγκόσμιο γεωοπολιτικό σκηνικό.

«Το σχέδιο πείνας του Πούτιν έχει σκοπό να δημιουργήσει προσφυγικό κύμα από τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή, περιοχές που τρέφονται συνήθως από την Ουκρανία», έγραψε νωρίτερα μέσα στον Ιούνιο ο ιστορικός του Γέιλ, Τίμοθι Σνάιντερ. «Αυτό θα προκαλούσε αστάθεια στην ΕΕ».

Πολυετής η κρίση

Είναι πασιφανές ότι η πίεση της Ρωσίας προς την Ευρώπη δεν θα μπορούσε να έρθει σε χειρότερη στιγμή για την ήπειρο, καθώς εξακολουθεί να παρασύρεται από τις επιπτώσεις της πανδημίας. Μετά από δύο χρόνια αναταραχής, η ανάκαμψη, στον βαθμό που υπήρχε, έχει σταματήσει λόγω διαταραχών στην εφοδιαστική αλυσίδα και ανησυχιών για τις επιπτώσεις του πολέμου. Μια άλλη επιβραδυντική επίδραση αναμένεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία ετοιμάζεται να αυξήσει τα επιτόκια την επόμενη εβδομάδα, την πρώτη αύξηση εδώ και περισσότερο από μια δεκαετία, προκειμένου να καταπολεμηθεί ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη.

Προς το παρόν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιμένει ότι η ΕΕ μπορεί να αποφύγει την ύφεση, αλλά αναγνωρίζει ότι η ανάπτυξη είναι εύθραυστη και η πλήρης διακοπή του αερίου πιθανότατα θα ωθούσε το μπλοκ σε ύφεση.

Συνολικά, το σχέδιο της Ρωσίας για τα τρόφιμα και τα καύσιμα αναμένεται να φέρει δύσκολες στιγμές για τους πολιτικούς.

Από την άλλη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει τονίσει τη σημασία της εξοικονόμησης ενέργειας «σε όλες τις πτυχές της καθημερινής ζωής», αλλά επισημαίνει ότι το βάρος πέφτει ολόκληρο στις πλάτες των εθνικών κυβερνήσεων.

«Δεν θα ακούσετε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λέει στους ανθρώπους πόσο χρόνο να περάσουν στο ντους, αυτό θα ήταν μια πρόκληση εκ μέρους μας», δήλωσε μέσα στην εβδομάδα ο εκπρόσωπος Τύπου της ΕΕ Τιμ ΜακΦί.

Για πολλούς Ευρωπαίους, η μείωση της κατανάλωσης δεν θα είναι επιλογή, καθώς οι αυξανόμενες τιμές τούς αναγκάζουν να επιλέξουν μεταξύ των τροφίμων και της θέρμανσης των σπιτιών τους. Στο Βέλγιο, οι λογαριασμοί κοινής ωφέλειας αυξήθηκαν με τους ταχύτερους ρυθμούς στην Ευρωζώνη, κατά 65,5%, σε σύγκριση με τον Μάιο του 2021.

Αυτό σημαίνει ότι λίγοι θα περάσουν τους επόμενους μήνες και χρόνια χωρίς να κάνουν κάποιου είδους αλλαγές στον τρόπο ζωής τους, μικρές ή μεγάλες και σίγουρα επώδυνες. Εάν η επίθεση του Πούτιν γίνει ανεκτή, οι Ευρωπαίοι πιθανότατα θα πρέπει να μάθουν να ταξιδεύουν λιγότερο, να τρώνε πιο λιτά και να φορούν ένα επιπλέον πουλόβερ, καταλήγει στην εκτενή ανάλυσή του το Politico.

#Politico #ΒΛΑΝΤΙΜΙΡ_ΠΟΥΤΙΝ #ΕΥΡΩΠΗ #ΕΝΕΡΓΕΙΑ #ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ #ΦΥΣΙΚΟ_ΑΕΡΙΟ