Αθήνα: 14 οι τουριστικά κορεσμένες γειτονιές της πρωτεύουσας και 27 με ενοίκια που «καίνε» (Πίνακες)

18:08 19/12/2024 - Πηγή: Dikaiologitika

Η Αθήνα δεν χαρακτηρίζεται ως πόλη με υπερτουρισμό όμως οι υποδομές τις δέχονται πίεση από τους επισκέπτες. Ποιες είναι οι λύσεις;

Μετά από έναν χρόνο, ολοκληρώθηκε η μελέτη «Φέρουσας Τουριστικής Ικανότητας» της Αθήνας από τον Δήμο, που καταγράφει πώς επηρεάζει η τουριστική κίνηση τους πολίτες και τους τουρίστες, τα προβλήματα που έχουν προκύψει αλλά και

τις κορεσμένες γειτονιές της πόλης, μεταξύ άλλων.

Αυξημένα, ενοίκια, τιμές, ηχορύπανση, μόλυνση του περιβάλλοντος αλλά και κίνηση είναι μερικά μόνο από τα στοιχεία, που καταγράφονται στη μελέτη.

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της μελέτης, αν και η Αθήνα δεν χαρακτηρίζεται ως πόλη με υπερτουρισμό, παρουσιάζει μια «τουριστική ευθραυστότητα» και πίεση των υποδομών της από την άνοδο του τουρισμού τα τελευταία χρόνια.

Τι πίεση όμως δέχονται οι υποδομές της Αθήνας από την αύξηση του τουρισμού;

«Η Μελέτη Φέρουσας Ικανότητας μάς προσφέρει ένα πολύ μεγάλο πλεονέκτημα: τη δυνατότητα να λειτουργήσουμε προληπτικά» τόνισε ο δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας. «Να δούμε ποια είναι η πραγματική κατάσταση στο κέντρο και τις γειτονιές της Αθήνας, ώστε να μπορέσουμε να δράσουμε με σχέδιο τα επόμενα χρόνια. Είναι ξεκάθαρο ότι η ελληνική πρωτεύουσα θα πρέπει να υιοθετήσει πολιτικές και πρακτικές σαν να είχε υπερτουρισμό χωρίς να έχει, ώστε να μη γίνει “θύμα” της επιτυχίας της» πρόσθεσε μεταξύ άλλων.

Τα στοιχεία που εντόπισε η μελέτη

Η μελέτη εντοπίζει χωρικές υπερ-συγκεντρώσεις σε συγκεκριμένες κορεσμένες γειτονιές του κέντρου της πόλης. Χαρακτηριστικά αναφέρονται το εμπορικό κέντρο, Μοναστηράκι – Πλάκα, Ψυρρή - Κουμουνδούρου, Μακρυγιάννη, όπου παρατηρούνται διαχρονικά σημαντικές πιέσεις από μόνιμους κατοίκους και επισκέπτες/τουρίστες, καθώς και υψηλές καταναλώσεις σε νερό, ενέργεια και απορρίμματα (αιχμές σε κορεσμένες περιοχές).

Παράλληλα, διαφαίνονται τάσεις τουριστικοποίησης – πιέσεις και σε περιφερειακές συνοικίες, σε γειτονιές μέτριου και χαμηλού κορεσμού, όπως είναι οι: Δουργούτι, Φωκίωνος Νέγρη, Κάτω Πατήσια, Άγιος Νικόλαος, Αμπελόκηποι. Και εκεί καταγράφονται αντίστοιχες σημαντικές επιπτώσεις στο βιοτικό επίπεδο και την αγορά.

Σύμφωνα με τη μελέτη, εντοπίζονται 14 κορεσμένες γειτονιές (9,7% του συνόλου) στην 1η και 2η δημοτική κοινότητα και 17 μετρίου κορεσμού (11,8%) στην 1η, 2η, 3η, 5η, 6η και 7η δημοτική κοινότητα.

Οι κορεσμένες γειτονιές του κέντρου της Αθήνας

Σύμφωνα με τη μελέτη οι κορεσμένες γειτονιές του κέντρου είναι οι εξής:

- 1η Δ.Κ. : Ιουλιανού – Φιλαδέλφειας, Άγιος Παύλος, Άγιος Κων/νος – Πλατεία Βάθης, Μουσείο, Εξάρχεια, Ψυρρή – Κουμουνδούρου, Εμπορικό Κέντρο, Κολωνάκι, Μοναστηράκι – Πλάκα, Μακρυγιάννη, Βεΐκου, Κουκάκι

- 2η Δ.Κ. : Καλλιρρόης, Δουργούτι Ι

● Μετρίου Κορεσμού

- 1η Δ.Κ. : Λόφος Στρέφη, Νεάπολη Ι, Κολωνάκι – Λυκαβηττός, Ιλίσια – Πάρκο
- 2η Δ.Κ. : Πλαστήρα, Λόφος Λαμπράκη, Δουργούτι ΙΙ
- 3η Δ.Κ. : Κεραμεικός, Καμπά, Θησείο
- 5η Δ.Κ. : Άγιος Ελευθέριος Ι
- 6η Δ.Κ. : Πλατεία Αττικής, Πλατεία Βικτωρίας
- 7η Δ.Κ. : Πεδίο Άρεως, Κουντουριώτικα, Αμπελόκηποι Ι, Άγιος Θωμάς.

Την ίδια ώρα 27 γειτονιές που συνδυάζουν υψηλές τιμές κορεσμού με υψηλές μέσες τιμές ενοικίων. Η επιβάρυνση που δέχεται διαχρονικά η Αθήνα σε τουρισμό και δίκτυα (ύδρευση, απορρίμματα, ενέργεια) φαίνεται να αποτελεί ζήτημα Φέρουσας Ικανότητας τόσο για τον μόνιμο κάτοικο όσο και για τον επισκέπτη/ τουρίστα.

Ένα επίσης βασικό στοιχείο, που προκύπτει από τη μελέτη είναι ότι η επισκεψιμότητα της Αθήνας κατά την υψηλή τουριστική περίοδο, δηλαδή από τον Μάιο ως τον Οκτώβριο, δεν επιβαρύνει περισσότερο την πόλη. Ο λόγος είναι ότι ο μόνιμος πληθυσμός εγκαταλείπει την Αθήνα, με αποτέλεσμα να υπάρχει ισορροπία μεταξύ του μόνιμου κατοίκου και του επισκέπτη.

Όπως προκύπτει, η πόλη της Αθήνας, ως «city break» προορισμός, λειτουργεί ως δέκτης τουρισμού 365 ημέρες τον χρόνο, με αποτέλεσμα η επιβάρυνσή της να είναι συνεχής, χωρίς να μεσολαβούν περίοδοι στις οποίες η τουριστική δραστηριότητα να μετριάζεται, αναφέρει η μελέτη.

Τα απορρίμματα και η τουριστική παρουσία στην Αθήνα

Συμπερασματικά από το 2021 έως το 2023 παρατηρήθηκε διαχρονική αύξηση του συνολικού όγκου απορριμμάτων την τουριστική και μη τουριστική περίοδο, σε ποσοστά 2,6% και 6,3% αντίστοιχα. Τη μεγαλύτερη πίεση από τον τουρισμό υφίστανται η 1η, 2η και 3η δημοτική κοινότητα, ενώ στην 1η δημοτική κοινότητα περισσότερο από το 50% της συνολικής παραγωγής απορριμμάτων, κατανάλωσης ενέργειας και νερού προέρχεται διαχρονικά από τους επισκέπτες.

Σύμφωνα με την πρωτογενή έρευνα (788 απαντημένα ερωτηματολόγια από όλες τις δημοτικές κοινότητες της Αθήνας) η τουριστική παρουσία επηρεάζει έντονα την καθημερινότητα της Αθήνας, κυρίως στο κέντρο, ενώ οι περιφερειακές κοινότητες επηρεάζονται λιγότερο.

Τη μεγαλύτερη οικονομική εξάρτηση από τον τουρισμό καταγράφει η 1η Δημοτική Κοινότητα της Αθήνας ενώ η σημασία του τουρισμού αναγνωρίζεται περισσότερο στις περιοχές με αυξημένη τουριστική δραστηριότητα.

Η αρνητική εικόνα του τουρισμού

Ωστόσο, υπάρχουν και τάσεις αρνητικής ή ουδέτερης άποψης για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του τουρισμού. Οι κάτοικοι θεωρούν ότι ότι ο τουρισμός συμβάλλει σε κάποιο βαθμό στην αύξηση των αποβλήτων στην περιοχή τους, αντιλαμβάνονται μέτρια έως αρκετή επίδραση του τουρισμού στην ησυχία, καθώς και στην κυκλοφοριακή πίεση.

Παράλληλα, ξεχωρίζει η αύξηση των ενοικίων, που αποτελεί τη σημαντικότερη αρνητική επίπτωση παρότι οι κάτοικοι αναγνωρίζουν ότι δεν αφορά μόνο τον τουρισμό. Σύμφωνα με την μελέτη, η πλειοψηφία των κατοίκων της Αθήνας δεν θεωρεί ότι ο τουρισμός επηρεάζει έντονα τις τοπικές συμπεριφορές και νιώθει άνετα με την τουριστική παρουσία.

Η θετική αντίληψη για τον τουρισμό συγκεντρώνει ποσοστό της τάξης του 53%, παρά τις διαφορές μεταξύ κεντρικών και περιφερειακών περιοχών. Οι τουριστικές κοινότητες αναγνωρίζουν περισσότερο τις επιπτώσεις του τουρισμού στην καθαριότητα, ενώ οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις αντιμετωπίζονται με ουδέτερη ή αρνητική στάση.

Από την άλλη, οι επισκέπτες εντοπίζουν ηχορύπανση στις κεντρικές δημοτικές κοινότητες αντιμετωπίζουν συνωστισμό σε αρχαιολογικούς χώρους, όπως Ακρόπολη και Αρχαιολογικό Μουσείο, καθώς και στις κεντρικές γραμμές των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς.

Σε ό,τι αφορά στα οικονομικά, παρατηρούν ακριβότερες τιμές στις κεντρικές δημοτικές κοινότητες, κάτι το οποίο αναδείχθηκε και από τους κατοίκους της Αθήνας στις απαντήσεις τους.

Οι 7 πυλώνες της στρατηγικής

Από τα στοιχεία της μελέτης, προκύπτει ότι απαιτείται μια ισορροπημένη και βιώσιμη ανάπτυξη του τουρισμού, προς όφελος των κατοίκων και των επισκεπτών.

Η ομάδα εργασίας κατέληξε στη διαμόρφωση επτά πυλώνων στρατηγικής. Αυτοί εστιάζουν στα ακόλουθα:

1. Ρύθμιση Τουριστικής Ανάπτυξης και Υποδομών
2. Ρύθμιση Βραχυχρόνιων Μισθώσεων (STR)
3. Οικονομικά Μέτρα και Φορολογία Τουρισμού
4. Προώθηση Βιώσιμου και Υπεύθυνου Τουρισμού
5. Δράσεις για την Προστασία της Τοπικής Κοινότητας
6. Επένδυση σε Υποδομές και Δημόσιες Υπηρεσίες
7. Διαχείριση Τουριστικών Ροών και Συμφόρησης

Οι στρατηγικές αυτές εξειδικεύονται με ένα πλαίσιο 63 δράσεων με αποτυπωμένους φορείς, συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα και ενέργειες που θα πρέπει να υλοποιηθούν. Σύμφωνα με την ομάδα εργασίας, απαιτείται μια ολοκληρωμένη και πολυδιάστατη Μητροπολιτική προσέγγιση, η οποία να αναγνωρίζει τη διασυνδεδεμένη φύση των σχεδίων, στρατηγικών και λύσεων για την ανάπτυξη του τουρισμού στην Αθήνα.

Παράλληλα, χρειάζεται να δοθεί έμφαση στους αριθμούς επισκεπτών και να υιοθετηθεί μια νέα νοοτροπία, που να δίνει προτεραιότητα στη διατήρηση και βελτίωση της ποιότητας της τουριστικής εμπειρίας, στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων και στη διασφάλιση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας.

Παρατηρητήριο Βιώσιμου Τουρισμού

Ένα σημαντικό βήμα, είναι η δημιουργία Παρατηρητηρίου Βιώσιμου Τουρισμού. Αυτό θα ενσωματώνει τις προτάσεις πολιτικής και το σχέδιο δράσης του δήμου, αξιοποιώντας δεδομένα σε πραγματικό χρόνο, με σκοπό την ανάλυσή τους στο πλαίσιο της αειφορίας - βιώσιμης ανάπτυξης (περιβάλλον, κοινωνία, οικονομία) και της διπλής μετάβασης (πράσινος και ψηφιακός μετασχηματισμός).

Με επικεφαλής τον Δήμο Αθηναίων και με «βάση» τα συμπεράσματα της Μελέτης, το Παρατηρητήριο θα συμπεριλάβει τους όμορους Δήμους -Ν. Σμύρνη, Καλλιθέα, Γαλάτσι, Αιγάλεω, Περιστέρι, Ζωγράφου, Βύρωνας, Δάφνη- με σκοπό αυτό να αποκτήσει μητροπολιτικό χαρακτήρα.

Σημειώνεται ότι κατά τη διενέργεια της Μελέτης, η ομάδα εργασίας πραγματοποίησε συνολικά 18 δια ζώσης συναντήσεις με τους εμπλεκόμενους φορείς, ενώ στάλθηκαν και ερωτηματολόγια, λαμβάνοντας υπόψη -καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας- τις παρατηρήσεις και τα σχόλια των εμπλεκομένων φορέων.

Παράλληλα στις 5 Δεκεμβρίου σε ανοιχτή διαβούλευση, παρουσιάστηκαν τα σημαντικά ευρήματα της Μελέτης στους εκπροσώπους των επαγγελματικών και τουριστικών φορέων της πόλης, ενώ είχε προηγηθεί η πρώτη ανοιχτή διαβούλευση (τον περασμένο Ιούνιο) στην οποία είχε παρουσιαστεί το αντικείμενο της Μελέτης.

Η μεθοδολογία της μελέτης

Τη μελέτη διενήργησε ο Δήμος Αθηναίων μέσω της Αναπτυξιακής Αθήνας Α.Ε. σε συνεργασία με το Τμήμα Τουριστικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιά και το Τεχνικό Γραφείο «Γκοιμίσης και Συνεργάτες». Για τη διενέργεια της Μελέτης ακολουθήθηκε μια καινοτόμα προσέγγιση από το Τεχνικό Γραφείο «Γκοιμίσης και Συνεργάτες» με Γεωχωρική και Στατιστική Ανάλυση σε επίπεδο Γειτονιάς (συνήθης πρακτική σε επίπεδο Δήμου/Περιφέρειας), χρησιμοποιώντας 7 Τουριστικούς Δείκτες: Τουριστικής Έντασης, Πυκνότητας, Λειτουργίας, Πίεσης, Διανυκτερεύσεων και Συγκέντρωσης και 3 Δείκτες Βιωσιμότητας: Τουριστικής Κατανάλωσης Νερού, Ενέργειας και Απορριμμάτων, βάσει της διεθνούς βιβλιογραφίας.

Μεθοδολογικά, η Μελέτη χρησιμοποίησε διαχρονικά (2018-2023) δεδομένα Βραχυχρόνιων Μισθώσεων (Big Data από Μητρώο Α.Α.Δ.Ε. και AirDNA), Ξενοδοχειακών μονάδων (Μητρώο Ξ.Ε.Ε., INSETE) και πρόσφατα δεδομένα Μακροχρόνιων Μισθώσεων (Χρυσή Ευκαιρία), με άμεσο στόχο να υποδείξει γειτονιές υψηλού, μετρίου, χαμηλού κορεσμού, καθώς και όσες έως τώρα παραμένουν μη κορεσμένες.

Τη μεθοδολογία συμπλήρωσε η Πρωτογενής έρευνα πεδίου από το Πανεπιστήμιο Πειραιά (ΠΑ.ΠΕΙ.), με την χρήση 788 ερωτηματολογίων κατά τους μήνες Ιούλιο έως Οκτώβριο, σε επίπεδο γειτονιάς/συνοικίας, με σκοπό να εξεταστεί ο βαθμός στον οποίο επηρεάζει ο τουρισμός τους μόνιμους κατοίκους του Δήμου, καθώς και αξιολογήσεις των ίδιων των επισκεπτών (εξόρυξη δεδομένων από πλατφόρμες Booking, Airbnb, Google maps) σχετικά με κρίσιμα ζητήματα όπως η ασφάλεια, η ηχορύπανση, ο συνωστισμός και η ακρίβεια, προσδίδοντας ποιοτική κάλυψη στη μεθοδολογία (sentiment analysis).

Επίσης, διεξήχθησαν 18 ημι-δομημένες συνεντεύξεις με όλους τους θεσμικούς φορείς του Τουρισμού με σκοπό την ποιοτική ανάλυση των προτάσεών τους, ενώ πραγματοποιήθηκε ανάλυση της διεθνούς εμπειρίας (best practices), σε όλους τους δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς.

Δείτε ολόκληρη τη μελέτη του Δήμου Αθηναίων

#ΑΘΗΝΑ #ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ #ΔΗΜΟΣ_ΑΘΗΝΑΙΩΝ #ΥΠΕΡΤΟΥΡΙΣΜΟΣ #ΕΝΟΙΚΙΑ #ΑΚΡΙΒΕΙΑ