Η απίστευτη νίκη Τραμπ: Η οικονομία, το μίσος για τις ελίτ, η μετανάστευση

20:50 6/11/2024 - Πηγή: Dikaiologitika

Τρία είναι τα χαρακτηριστικά της μοναδικής νίκης του Ντόναλντ Τραμπ.

«Πετύχαμε την πιο απίστευτη πολιτική νίκη που γνώρισε ποτέ αυτή η χώρα. Γράψαμε Ιστορία απόψε. Κοιτάχτε αυτό που έγινε, είναι τρέλα», είπε ο Ντόναλντ Τραμπ από το βήμα του συνεδριακού κέντρου στο Παλμ Μπιτς της Φλόριντα, στον πανηγυρικό λόγο του για τη μεγάλη νίκη που πέτυχε στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ. Όσο και αν ακούγεται παράξενο για έναν πολιτικό

που έχει ταυτιστεί με τα fake news, οι χαρακτηρισμοί του Τραμπ είναι ακριβείς. Η νίκη του στις χτεσινές προεδρικές εκλογές ήταν και απίστευτη και πρωτοφανής.

Τα τρία χαρακτηριστικά

Τρία είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που κάνουν μοναδική τη νίκη του Τραμπ:

1. Για πρώτη φορά από την εποχή του Grover Cleveland στα τέλη του 19ου αιώνα εξελέγη πρώην Πρόεδρος που είχε χάσει στις προηγούμενες εκλογές. Ο Τραμπ κατέρριψε το δόγμα ότι τελειώνει η καριέρα όποιου χάνει σε προεδρικές εκλογές.

2. Ο Τραμπ κατάφερε να εκλεγεί παρά τις 32 καταδίκες του και τον ηγετικό ρόλο του στον εισβολή στο Καπιτώλιο το 2020.

3. Η τελική επικράτησή του ξεπέρασε τα προγνωστικά και ράγισε την ανάλυση περί διχασμένης αμερικανικής κοινωνίας.

Το εύρος την νίκης

Για το εύρος της νίκης του Τραμπ είναι χαρακτηριστικά όσα μας είπε ο πολιτικός αναλυτής της aboutpeople Πέτρος Ιωαννίδης ο οποίος βρέθηκε στην Ουάσιγκτον: «Ήμασταν προετοιμασμένοι από τις δημοσκοπήσεις να δώσουμε προσοχή στα swing states που θα έκριναν τη μάχη σύμφωνα με τα στοιχεία. Τελικά γίναμε μάρτυρες ενός κύματος που σάρωσε όλες τις ΗΠΑ. O Trump τα πήγε σε όλες τις πολιτείες καλύτερα από το 2020 ενώ το αντίθετο συνέβη με τους Δημοκρατικούς».

Ανάλογο ήταν το σχόλιο του Masha Geshen στους New York Times: «Μιλούσαμε για μια άκρως πολωμένη χώρα, για δύο Αμερικές, για μια κούρσα που φαινόταν να είναι πολύ αμφίρροπη. Αλλά αυτό που μου κάνει εντύπωση σχετικά με όσα γνωρίζουμε μέχρι στιγμής είναι ότι ο Τραμπ όχι μόνο μπορεί να έχει να πετύχει μια ευρεία νίκη στο Σώμα των Εκλεκτόρων, αλλά φαίνεται να αυξάνει τις ψήφους του παντού, συμπεριλαμβανομένης της Νέας Υόρκης. Επομένως, ίσως πρέπει να σταματήσουμε να σκεφτόμαστε μια χώρα που έχει χωριστεί στη μέση και να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε ότι αυτή η χώρα κυριαρχείται από την πολιτική του Τραμπ ή, ίσως από την αίσθηση Τραμπ».

Ο Ιωαννίδης επισημαίνει ακόμα ότι «η Κάμαλα Χάρις είχε χειρότερα ποσοστά σε όλες τις δημογραφικές κατηγορίες πλην των λευκών απόφοιτων πανεπιστημίου. Η καμπάνια της έλπιζε σε μεγάλη διαφορά στις γυναίκες. Τελικά ήταν μόνο 10%, 3% λιγότερο από αυτό που είχε πετύχει ο Μπάιντεν το 2020. O Τραμπ σάρωσε στις αγροτικές περιοχές, στους ανθρώπους δηλαδή που είναι μακριά από τις ελίτ και τα κέντρα εξουσίας».

Γιατί κέρδισε

Γιατί όμως ο Τραμπ πέτυχε μια τόσο ευρεία νίκη; Στο ρεπορτάζ του στους New York Times o Jonathan Weisman εκτιμά ότι ο Τραμπ ανέβηκε στο κύμα της ανησυχίας για τον πληθωρισμό και την παράνομη μετανάστευση. Έπεισε τους Αμερικανούς ότι θα είναι ο ισχυρός ηγέτης σε αβέβαιους καιρούς.

Στην ανάλυσή του ο Πέτρος Ιωαννίδης δίνει έμφαση στην οικονομική κατάσταση: «Το 2020 ένας στους πέντε Αμερικανούς ένιωθε ότι η οικονομική του κατάσταση ήταν χειρότερη από ότι 4 χρόνια πριν. Χθες το ίδιο απάντησε σχεδόν το 50%. Και σε αυτό το κοινό το προβάδισμα του Τραμπ είναι 63%, ενώ το 2020 ο Μπάιντεν ήταν μπροστά με 57%. Αυτή η μεγάλη κατηγορία Αμερικανών είναι θυμωμένη με την οικονομική κατάσταση και δεν ήταν καθόλου ευχαριστημένη από τους χειρισμούς της κυβέρνησης Μπάιντεν σε οικονομία, πληθωρισμό κλπ. Η καμπάνια του Τραμπ πέτυχε να ταυτίσει την Κάμαλα Χάρις με όλο αυτό, μιλούσε στη γλώσσα του απλού πολίτη για την ακρίβεια και το πως θα διορθώσει τα πράγματα, ενώ την ίδια στιγμή οι Δημοκρατικοί έριξαν το βάρος τους σε άλλη θεματολογία. Ουσιαστικά δε μπορούσαν να ταυτιστούν με τις ανάγκες των μικρομεσαίων. Είναι άλλωστε «δεμένοι» με τις οικονομικές ελίτ και ταυτόχρονα οι χειρισμοί τους, βοήθησαν στο -παράδοξο- ο δισεκατομμυριούχος Τραμπ να φαίνεται ότι καταλαβαίνει καλύτερα τις προτεραιότητες αυτών των ανθρώπων από εκείνους. Έτσι ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ κατάφερε να κερδίσει τόσο την κατώτερη (εισόδημα κάτω των 50.000 δολαρίων), όσο όμως και την ανώτερη οικονομική τάξη (εισόδημα >100.000 δολαρίων)».

Σε μια αξιοσημείωτη ανάρτησή του στις 23 Οκτωβρίου ο Δημήτρης Αναστασίου, μόνιμος κάτοικος του Ιλινόι, έγραφε: «Στα μάτια των μορφωμένων μεσοαστικών στρωμάτων στις ΗΠΑ και στην Ελλάδα ο Τραμπ είναι ένας αλλοπρόσαλλος υποψήφιος επικίνδυνος για την φιλελεύθερη δημοκρατία και τους πολιτικούς θεσμούς. Δεν είναι ψέμα, αλλά δεν είναι η μόνη αλήθεια. Στα μάτια των φτωχότερων στρωμάτων στις ΗΠΑ ο Τραμπ έχει πολλά ψεγάδια στον χαρακτήρα αλλά εκφράζει την ματαίωση για την οικονομική στασιμότητα που την εξυψώνει σε αγανάκτηση και τιμωρία».

Στην οικονομική δυσπραγία πολλών Αμερικανών (υπολογίζονται σε 40 εκατομμύρια όσοι βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας), πρέπει να προσθέσουμε τη συστηματική μακροχρόνια καμπάνια των συντηρητικών ΜΜΕ για τη μετατροπή των μεταναστών σε αποδιοπομπαίους τράγους. Η ανάπτυξη αντιμεταναστευτικού κλίματος μοιάζει βέβαια παράδοξη για μια χώρα μεταναστών όπως οι ΗΠΑ.

Η Μαριλένα Κοππά, καθηγήτρια Συγκριτικής Πολιτική στο Πάντειο, σημειώνει ότι «η νίκη του Τραμπ, όπως αποτυπώνεται, καταδεικνύει πόσο η σημαντική οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια δεν έφτασε στην κοινωνία η οποία συνεχίζει να πλήττεται από τον πληθωρισμό αλλά και πόσο μεγάλη πλέον είναι απόσταση των κάθε είδους ελιτ από την «βαθιά Αμερική», την οποία αγγίζουν πρωτίστως η οικονομία και δευτερευόντως το μεταναστευτικό. Όλα τα άλλα θέματα είναι εκτός του πεδίου ενδιαφέροντος της».

Οι ελίτ

Πέρα από τη δυσφορία για την πτώση του βιοτικού επιπέδου, ο Νίκος Μαραντζίδης, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονία, δίνει έμφαση στη δυσφορία των λαϊκών στρωμάτων απέναντι στις ελίτ. «Η αίσθηση των λαϊκών στρωμάτων είναι ότι παραμελούνται από τις ελίτ. Ο φτωχός κόσμος βρίσκεται μακριά από ένα κοσμοπολίτικο κατεστημένο που τον χλευάζει και τον θεωρεί ψέκα». Κατά τον Μαραντζίδη, όταν η Αριστερά εγκαταλείπει το πεδίο της οικονομίας και των λαϊκών αναγκών, ανοίγει το δρόμο στην αντιδημοκρατική λαϊκίστικη Δεξιά. «Είναι αναγκαίος ένας προοδευτικός θετικός λαϊκισμός», υποστηρίζει.

Στην αντίθεση των λαϊκών στρωμάτων με τις ελίτ εστιάζει και η τοποθέτηση του Σωτήρη Ρούσσου, καθηγητή Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου: «Η συντριπτική πλειονότητα των αμερικανικών ταινιών που αφορούν τις διευθυντικές ελίτ, στην Ουάσιγκτον, στη Γουόλ Στριτ ή στο ίδιο το Χόλυγουντ είναι γεμάτες από κυνισμό και εγκληματική εκμετάλλευση των θέσεων εξουσίας. Αυτή είναι και η εντύπωση του μεγαλύτερου μέρους της αμερικανικής κοινωνίας για το «σύστημα» που κυβερνά την Αμερική ανεξαρτήτως αν ψηφίζουν Ρεπουμπλικάνους ή Δημοκρατικούς. Και αυτή η απόσταση δυσπιστίας, αυτές οι δύο πραγματικότητες, που διαμορφώνονται στο πολιτικό σώμα της Αμερικής φέρνουν με δύναμη τον Τραμπ που θεωρείται εκτός «συστήματος».

Ο Ρούσσος προσθέτει: «Εύλογα θα υπάρξει η ερώτηση «μα για να εναντιωθούν στο σύστημα ψηφίζουν έναν δισεκατομμυριούχο με αμφιλεγόμενες μάλιστα πηγές και τρόπους πλουτισμού;». Τον ψηφίζουν γιατί απλούστατα είναι ο μόνος που επιτίθεται λεκτικά τουλάχιστον στο «σύστημα», ο μόνος που έστω και υποκριτικά του βγάζει γλώσσα. Η εκλογή Τραμπ δείχνει ότι πολύ ευρύτερα στρώματα από αυτά των κοκκινολαίμηδων λευκών των μεσοδυτικών πολιτειών και του Νότου ζητούν βαθιά μεταρρύθμιση των πολιτικών μηχανισμών και θεσμών. Ο Τραμπ το κατάλαβε, το κηρύττει ακόμη κι αν δεν το πιστεύει. Όταν ο Μπέρνι Σάντερς έκανε πολύ πιο πειστικά το ίδιο από την πλευρά των Δημοκρατικών, το κατεστημένο του κόμματος τον έθαψε, προσφέροντας τους δημοκρατικούς θεσμούς βορά στον τραμπισμό».

Ηγέτης της παγκόσμιας Alt right

Ήδη οι ακροδεξιοί στην Ελλάδα και τον κόσμο πανηγυρίζουν για τη μεγάλη νίκη του Τραμπ. Η Μαριλένα Κοππά υπογραμμίζει αυτή τη διεθνή διάσταση των αμερικανικών εκλογών: «Η συντριπτική νίκη του Τραμπ προσφέρει στην παγκόσμια alt right έναν ηγέτη αλλά και μια στρατηγική ανόδου στην εξουσία. Πλέον είναι σαφές ότι δεν πρόκειται για ευκαιριακό φαινόμενο αλλά για μια βαθιά μετάλλαξη της αμερικανικής κοινωνίας, την οποία η ρητορική του Δημοκρατικού κόμματος δεν αγγίζει πια».

#ΝΤΟΝΑΛΝΤ_ΤΡΑΜΠ #ΕΚΛΟΓΕΣ_ΗΠΑ #ΕΚΛΟΓΕΣ_ΗΠΑ_2024 #ΠΡΟΕΔΡΟΣ