Η απόβαση των Τούρκων στην Αλεξανδρέττα και οι Έλληνες της Συρίας

17:57 14/10/2019 - Πηγή: Dikaiologitika

Μπορεί όλα τα μέσα ενημέρωσης του πλανήτη σήμερα να είναι στραμμένα στην εισβολή της Τουρκίας στη Συρία, όμως πριν από μερικές δεκαετίες γραφόταν η ιστορία της Αλεξανδρέττας. Η περιοχή με την συνθήκη της Άγκυρας το 1921 είχε παραχωρηθεί στη Συρία.

Η Αλεξανδρέττα είναι ένα από τα καλύτερα φυσικά λιμάνια της ανατολικής Μεσογείου και βρίσκεται απέναντι από το βόρειο άκρο της Κύπρου. Ήταν από εκεί που έφυγαν τον Ιούλιο του 1974 οι Τούρκοι και έκαναν απόβαση στις ακτές της Κερύνειας κατά την εισβολή της Τουρκίας

στην Κύπρο.

Η περιοχή με την συνθήκη της Άγκυρας το 1921 είχε παραχωρηθεί στη Συρία. Στον πληθυσμό της ήταν Σουνίτες Άραβες, Σύροι Αλεουίτες, Αρμένιοι, Εβραίοι και πολλοί ελληνορθόδοξοι, ενώ υπήρχε και μια ισχυρή τουρκική μειονότητα. Η περιοχή είχε απολάμβανε αυτονομία, υπό Γαλλική διοίκηση και με εγγυημένα τα δικαιώματα της τουρκικής μειονότητας.

Στην επαρχία της Αλεξανδρέττας ζούσαν πολλοί Έλληνες για πολλά χρόνια. Μπορεί να γλίτωσαν από την ανταλλαγή πληθυσμών του 1923, καθώς η Αλεξανδρέττα δεν ήταν τουρκική αλλά αποτελούσε τμήμα της Συρίας. Όμως δεν θα έμεναν εκεί για πολλά ακόμη χρόνια.

Ήδη από το 1936 η Τουρκία άρχισε να διεκδικεί την περιοχή και το 1939 οργανώθηκε μεταφορά τουρκικών πληθυσμών. Ακολούθησε δημοψήφισμα στο οποίο η μεγάλη πλειοψηφία τάχθηκε υπέρ της ένωσης με την Τουρκία. Η προσάρτηση έγινε και οι Γάλλοι δεν αντέδρασαν, παρότι με τη συνθήκη της Λωζάνης η Τουρκία είχε παραιτηθεί από κάθε αλλαγή συνόρων.

Σταδιακά οι Έλληνες έφυγαν, όπως και η μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων της Αντιοχείας που έγιναν μια αραβόφωνη χριστιανική κοινότητα.

Το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο Αντιοχείας

Μέχρι το 1897 ο Πατριάρχης Αντιοχείας ήταν Έλληνας στην καταγωγή. Με μεσολάβηση της Ρωσίας, η οποία ήθελε να ασκεί τη δική της επιρροή στη Μέση Ανατολή, ο Έλληνας Πατριάρχης αναγκάστηκε σε παραίτηση για να αντικατασταθεί από αραβόφωνο.
Όταν η Συρία έγινε ανεξάρτητη χώρα, οι κυβερνήσεις, και κυρίως το Αραβικό Σοσιαλιστικό Κόμμα Μπάαθ που κυβερνά τη χώρα από το 1963, έθεσαν τον εθνικισμό και τον παναραβισμό ως προτεραιότητα για τη ενότητα της χώρας.

Η παρουσία, όμως, των Ελλήνων και του Ελληνορθόδοξου Πατριαρχείου στη Δαμασκό -αυτό που κάποτε ήταν στην Αντιοχεία- αποτελούσε ένα ξένο στοιχείο. Οι Ελληνοχριστιανοί Ορθόδοξοι και Έλληνες καθολικοί «ουνίτες» κατά ορισμένες εκτιμήσεις υπολογίζεται ότι ξεπερνούσαν συνολικά το ένα εκατ. στη Συρία και στον Λίβανο. Αριθμοί πριν από τον πόλεμο στη Συρία.

Από αυτούς πάνω από τους μισούς ζούσαν στη Συρία και το Λίβανο, με τους περισσότερους πλέον να έχουν μεταναστεύσει σε Αμερική, Καναδά και Αυστραλία.

Ανήκουν σε δύο Εκκλησίες. Στο Ορθόδοξο Πατριαρχείο Αντιόχειας με έδρα στη Δαμασκό, και στη Μελχίτικη Ελληνική Καθολική Εκκλησία, η οποία είναι «ουνίτικη», δηλαδή ακολουθεί το ορθόδοξο τυπικό αλλά αναγνωρίζει ως προκαθήμενο τον Πάπα της Ρώμης.