Η Κύπρος στην «πράσινη γραμμή» της παγκόσμιας αντιπαράθεσης

06:39 30/11/2024 - Πηγή: Dikaiologitika

Το 1974 Ελλάδα και Τουρκία ήταν απόλυτα δεδομένες στην Αμερικανική και Νατοϊκή πολιτική και παρόλα αυτά η εισβολή έγινε. Η πλήρης ταύτιση με τα συμφέροντα των ισχυρών είναι αμφίβολο αν προστατεύουν ή αντίθετα παγιδεύουν τα συμφέροντα των μικρών χωρών.

Στην πρόσφατη επίσκεψη του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη στην Ουάσιγκτον, συζητήθηκε με τον Τζο Μπάιντεν, το ενδεχόμενο ένταξης της Κύπρου στο ΝΑΤΟ,

η παροχή αμερικανικών βάσεων στο νησί, η ενίσχυση της Εθνικής Φρουράς με αμερικανικά όπλα σε αντικατάσταση των υπαρχόντων ρωσικών και η εκπαίδευση των Κυπρίων αξιωματικών στην Αμερική.

Όπως αποκαλύπτεται από την καλά πληροφορημένη για τις ελληνο-αμερικανικές σχέσεις «Καθημερινή της Κυριακής»’ και το ενημερωμένο για θέματα στρατηγικής και εξοπλισμών ιστότοπο neostrategy.gr, το θέμα δεν καλύφθηκε μόνο στη συνάντηση στον Λευκό Οίκο αλλά είχαν προηγηθεί συναντήσεις και συζητήσεις με αμερικανικούς υψηλόβαθμους παράγοντες ενώ έχουν ήδη παραχωρηθεί διευκολύνσεις στάθμευσης αεροσκαφών και ελικοπτέρων από την περίοδο έναρξης της κρίσης στην Μέση Ανατολή, τον Οκτώβριο του 2023.

Είχαν προηγηθεί συνεννοήσεις με την πρώην υφυπουργό της κυβέρνησης Ομπάμα, Νούλαντ, γνωστής για τον ρόλο της στα θέματα παραχώρησης βάσεων από την Ελλάδα αλλά και στην ανατροπή της Ουκρανικής κυβέρνησης και πρόκλησης της κρίσης το 2014.

Ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας Τζέικ Σάλιβαν χαρακτήρισε την κυπριακή πρόταση «win-win» και τόνισε τα πλεονεκτήματα του νησιού με λιμάνια, αεροδρόμια και δυνατότητες βάσεων κοντά στη Μέση Ανατολή.

Τον Οκτώβριο επισκέφθηκε την Κύπρο ομάδα Αμερικανών γερουσιαστών, οι οποίοι εντυπωσιάστηκαν από τις στρατηγικές δυνατότητες και υποδομές του νησιού.

Μετά την Ουάσιγκτον ακολούθησε συζήτηση του Κύπριου προέδρου με τον νέο Γ.Γ. του ΝΑΤΟ Μ. Ρούτε στο Βουκουρέστι, προκειμένου να εξετασθεί η συνέχεια του θέματος, μετά τις αμερικανικές ευλογίες.

Η συζήτηση δεν αφορούσε πλήρη ένταξη στο ΝΑΤΟ, η οποία δεν μπορεί να είναι σύντομη όχι μόνο λόγω των αναμενόμενων τουρκικών αντιδράσεων αλλά οι υπό ένταξη χώρες οφείλουν να περάσουν τις «’εξετάσεις»’ του κύκλου των συνεργαζόμενων (partners) χωρών. Το πιθανότερο είναι να γίνει συνεργασία στο πλαίσιο του PfP.

Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 32 πλήρη μέλη στον Ατλαντικό Οργανισμό και 40 συνεργαζόμενες χώρες και διεθνείς Οργανισμοί. Στην Partnership for Peace (PfP) έχουν ενταχθεί 18 χώρες που είναι κοντά στην μελλοντική ένταξη. Στον Μεσογειακό Διάλογο (Mediterranean Dialogue) είναι οι Αραβικές χώρες της Μεσογείου, στην Πρωτοβουλία της Κωνσταντινούπολης (Istanbul Cooperation Initiative) είναι οι χώρες του Κόλπου, στις παγκόσμιες συνεργασίες (Partners across the globe) είναι χώρες της Ασίας και στους συνεργαζόμενους διεθνείς Οργανισμούς είναι τα Ηνωμένα Έθνη, η Ε.Ε. και ο ΟΑΣΑ.

Τον Σεπτέμβριο είχε υπογραφεί ο «’Οδικός Χάρτης Αμυντικής Συνεργασίας» μεταξύ ΗΠΑ-Κύπρου, που καθόρισε τις βασικές αρχές για εγκατάσταση αμερικανικών δυνάμεων σε περίοδο κρίσης και την συνεργασία με την Εθνική Φρουρά της Κύπρου.

Μπορεί οι κύκλοι αυτοί να μην είναι υποχρεωτικοί για την πλήρη ένταξη αλλά η επανάληψη ένταξης της Κύπρου στην Ε.Ε. δεν μπορεί, σε ότι αφορά την ένταξη στο ΝΑΤΟ, να επαναληφθεί με την ίδια ταχύτητα.

Όπως αποκαλύπτει το neostrategy.gr αυτή τη στιγμή στη ναυτική βάση στο Μαρί κατασκευάζεται μεγάλο ελικοδρόμιο, για χρήση από τις αμερικανικές δυνάμεις.

Στην αεροπορική βάση «Ανδρέας Παπανδρέου» στην Πάφο σταθμεύουν ελικοπτεροφόρα αεροσκάφη μεταφοράς προσωπικού V-22 Osprey.

Στο λιμάνι της Λεμεσού δένουν αμερικανικά πλοία καθώς και άλλων δυτικών χωρών. Στο αεροδρόμιο της Λάρνακας προσγειώνονται αμερικανικά μεταγωγικά αεροσκάφη. Στην Κύπρο, ακόμα, βρίσκονται αμερικανικά κατασκοπευτικά αεροσκάφη U-2Α. Στον Άγιο Νικόλαο βρίσκεται η βάση του παγκόσμιου Δυτικού κατασκοπευτικού δικτύου, «Echelon».

Δημιουργείται «Κέντρο Ελέγχου Ανατολικής Μεσογείου», το οποίο συντονίζει τις επιχειρήσεις στην ευρύτερη περιοχή. Στο μεταξύ, η Λευκωσία προγραμματίζει μεγάλες εξοπλιστικές αγορές από το Ισραήλ για την αεράμυνά της.

Όλα αυτά επιπλέον των δυνατοτήτων που παρέχουν οι δυο βρετανικές βάσεις της Δεκέλειας και του Ακρωτηρίου.

Τα ρωσικά όπλα της Κύπρου (άρματα Τ-80, πυροβόλα, επιθετικά ελικόπτερα Mi-35) προορίζονται να δοθούν είτε στη Γαλλία για να φτάσουν τελικά στην Ουκρανία είτε έχουν σταλεί στη Σερβία.

Όπως έγραψε η Washington Post η πτώση αμερικανικού ελικοπτέρου ΜΗ-60Μ, ειδικών αποστολών, στις ακτές της Κύπρου, τον Νοέμβριο του 2023, ανέδειξε την στάθμευση ειδικών δυνάμεων στην Κύπρο αμέσως μετά την έναρξη της κρίσης στη Γάζα και ακολούθησε η προετοιμασία για μεταφορά Αμερικανών πολιτών από τον Λίβανο.

Η εκπαίδευση των Κυπρίων αξιωματικών στην Αμερική αποτελεί στροφή στα εθνικά θέματα μια και μέχρι τώρα εκπαιδεύονταν στην Ελλάδα. Το θέμα της εκπαίδευσης νεαρών αξιωματικών αποτελεί κομβικό σημείο στο φρόνημα και στις αντιλήψεις για την κυριαρχία μιας χώρας.

Από τώρα οι αμερικανικοί περιορισμοί για τους εξοπλισμούς της Κύπρου, αποτελούν παρελθόν. Προς το τέλος του χρόνου θα δοθούν τα πρώτα αμερικανικά όπλα στην Κύπρο.

Το εμπάργκο είχε καθιερωθεί το 1987 μετά από τουρκικές πιέσεις.

Το 1997 η προμήθεια του ρωσικού αντιαεροπορικού μεγάλου βεληνεκούς S-300, ναυάγησε μετά τις τουρκικές και ισραηλινές αντιδράσεις. Τα όπλα αυτά μεταφέρθηκαν τελικά στην Κρήτη.

Υπήρχαν τότε έμμεσες πιέσεις για προμήθεια αντιαεροπορικών μικρότερου βεληνεκούς γιατί οι Τούρκοι δεν ήθελαν απέναντί τους αντιαεροπορικά που να φτάνουν μέσα στην ηπειρωτική Τουρκία και στα αεροδρόμιά τους. Κάτι αντίστοιχο και το Ισραήλ.

Το 2000 στάλθηκε στο νησί μια Μονάδα Αρμάτων Μ-48 Α5 για να ισορροπήσει την τουρκική υπεροχή. Παρότι τα άρματα ήταν σχετικά παλαιά αλλά αξιόμαχα, οι αμερικανικές πιέσεις ήταν ισχυρές και τελικά έγινε αποδεκτός επιτόπου αμερικανικός έλεγχος για να διαπιστωθεί ότι είχαν παραχωρηθεί στην Ελλάδα πριν την έναρξη του εμπάργκο του 1987.

Η τωρινή στροφή της κυπριακής αμυντικής πολιτικής με τις ΗΠΑ έρχεται μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία. Πρώτα αναγκάσθηκαν οι Ρώσοι να αποσύρουν τα χρήματά τους από την Κύπρο, να φύγουν από την Λεμεσό όπου είχαν παραθεριστικές ή μόνιμες κατοικίες και να στείλουν τα ρωσικά κεφάλαια στην τουρκοκρατούμενη Κύπρο ή σε άλλες χώρες. Στη συνέχεια και ειδικά μετά την επίθεση της Χαμάς και την ισραηλινή επίθεση στη Γάζα, δημιουργήθηκε η ανάγκη βάσης υποστήριξης για μεταφορά δυτικών στρατευμάτων προς το Ισραήλ ή εκκένωσης πολιτών από Ισραήλ και Λίβανο.

Η θέση της Κύπρου, αποτέλεσε ιστορικά ευχή και κατάρα. Η τουρκική εισβολή το 1974, έγινε με «κλειστά μάτια» αν όχι την ενθάρρυνση των Αμερικανών και των Βρετανών, για να εξυπηρετηθούν οι ανάγκες της κρίσης στην Μέση Ανατολή.

Η τωρινή στροφή έχει σχέση με τους ίδιους στρατηγικούς λόγους.

Η δικαιολογία ότι η τωρινή πολιτική θα οδηγήσει στην επίλυση του Κυπριακού και στην επανένωση των δυο κοινοτήτων ακούγεται με μεγάλη δυσπιστία.

Το 1974 Ελλάδα και Τουρκία ήταν απόλυτα δεδομένες στην Αμερικανική και Νατοϊκή πολιτική και παρόλα αυτά η εισβολή έγινε. Η πλήρης ταύτιση με τα συμφέροντα των ισχυρών είναι αμφίβολο αν προστατεύουν ή αντίθετα παγιδεύουν τα συμφέροντα των μικρών χωρών.

Η ενσωμάτωση της Κύπρου στον Δυτικό σχεδιασμό έρχεται την ώρα που γίνεται παγκόσμια αναδιανομή ζωτικών χώρων, πηγών ενέργειας και πόρων.

Το φυσικό αέριο στην ΑΟΖ νότια της Κύπρου, οι αγωγοί ενέργειας και μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος από και προς το Ισραήλ δεν μπορεί να περάσουν χωρίς απόλυτο δυτικό έλεγχο σε μέρος του νησιού.

Τα αντιτιθέμενα συμφέροντα ενδιαφέρονται για έλεγχο και κατοχή μέρους ή ολόκληρου ζωτικού χώρου. Η Δύση δεν ενδιαφέρεται να ελέγχει όλη την Ουκρανία. Της αρκεί μέρος αυτής για να εγκαταστήσει τις στρατιωτικές βάσεις και να πιέζει την Ρωσία.

Το ίδιο η Ρωσία δεν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για έλεγχο όλης της Συρίας. Της αρκεί η Δαμασκός με την κυβέρνηση και οι μεγάλες παραλιακές βάσεις (ναυτική και αεροπορική) στην Ταρτούς, στη Λατάκεια στο Χμεϊμίμ και στην Αλ-Τζάρα στη βόρεια Συρία.

Κάτι αντίστοιχο με την Κύπρο. Για την μεταφορά και λογιστική υποστήριξη δυτικών δυνάμεων στη Μέση Ανατολή αρκούν οι βρετανικές βάσεις και οι ναυτικές και αεροπορικές εγκαταστάσεις της Κύπρου. Φυσικά χρειάζεται η βούληση της κυπριακής κυβέρνησης. Αυτή όμως είναι σε ευθεία γραμμή και σε «δεδομένη» στάση με την αντίστοιχη της ελληνικής κυβέρνησης.

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι μια κυβέρνηση σε συνθήκες δικοινοτικής-διζωνικής ομοσπονδίας θα περιέπλεκε τα πράγματα για την Δύση, ειδικά τώρα με την ταλαντευόμενη και διπρόσωπη πολιτική της κυβέρνησης Ερντογάν.

Η Κύπρος δεν πρέπει να αντιγράψει το παράδειγμα του Τζιμπουτί που βρίσκεται σε στρατηγική θέση (απέναντι από την Υεμένη) αλλά έχει γίνει χώρα «κουρελού» με πληθυσμό όσο και της Κύπρου και πολλές βάσεις (αμερικανική, βρετανική, γαλλική, γερμανική, ιταλική, ιαπωνική, σαουδαραβική, κινέζικη) που εγκαταστάθηκαν με το πρόσχημα αντιμετώπισης της τρομοκρατίας αλλά στην πραγματικότητα για να ελέγχουν το πέρασμα του πετρελαίου από την Ερυθρά Θάλασσα.

Στο Τζιμπουτί πράγματι κανείς δεν θα επιτεθεί αλλά είναι σίγουρο ότι δεν έχει κυριαρχία σαν χώρα.

Το «νησί της Αφροδίτης» κινδυνεύει να βρεθεί όχι μόνο με την εντός του εδάφους του τουρκική απειλή αλλά και χωρίς την ρωσική στήριξη (ίσως και χωρίς την κινεζική) στα θέματα της κυριαρχίας της.

Η αδυναμία της Κύπρου να αντιπαρατεθεί με την τουρκική απειλή στα ενεργειακά θαλάσσια πεδία επιδεινώνεται από την ελληνική υποχωρητική πολιτική απέναντι στην Τουρκία, όπως αποδείχτηκε στην Κάσο και τον ουσιαστικό διαχωρισμό από πλευράς ελληνικής κυβέρνησης των θεμάτων της Νοτιοανατολικής Μεσογείου με το Αιγαίο.

Το κενό αυτό της «αδελφικής» σχέσης με την Ελλάδα δεν θα καλύψει το αμερικανονατοϊκό ενδιαφέρον για τις βάσεις στο νησί.

Η διαχωριστική γραμμή της Δύσης με την Ρωσία και την Κίνα που επιβάλλεται για λόγους ιμπεριαλιστικών συμφερόντων και μοιράσματος του κόσμου είναι λάθος να περάσει μέσα από την «πράσινη γραμμή» της Λευκωσίας.

Οι «’συμφωνίες του Αβραάμ» μεταξύ Ισραήλ και Μαρόκου, Σουδάν, Μπαχρέϊν, Η.Α.Ε και στο παραπέντε και με την Σαουδική Αραβία, απέτυχαν με τα γεγονότα της Γάζας.

Η αντικατάστασή τους με κάθετο διάδρομο υποστήριξης μέσω Κύπρου και Ελλάδας, ώστε να αποκτήσει το Ισραήλ βάθος υποστήριξης και «γέφυρα» με την Ευρώπη, εξυπηρετεί τα Δυτικά συμφέροντα και το Ισραήλ αλλά δεν θα διασφαλίσει την επανένωση του νησιού.

Η τωρινή Τουρκία δεν είναι η αδύναμη οικονομικά δύναμη του 2000 ούτε αυτή που εκλιπαρούσε την ένταξη στην Ε.Ε. και την Αμερική για να αγοράσει αεροσκάφη. Έχει αμυντική βιομηχανία που καλύπτει το 70% των αναγκών της και παίζει σε πολλά πεδία. Από τους BRICS μέχρι την Ρωσία και την Αμερική. Δεν είναι αυτή που θα υποχωρήσει επειδή η Κύπρος έχει αμερικανικές βάσεις όπως τόσα χρόνια οι βρετανικές βάσεις δεν στήριξαν την κυπριακή ακεραιότητα. Το αντίθετο έγινε.

Μέχρι να αποκατασταθεί η παγκόσμια ισορροπία ή έστω να σταθεροποιηθούν τα όρια ελέγχου των ζωτικών χώρων των κυρίαρχων δυνάμεων, η μόνη σιγουριά θα έπρεπε να είναι η αλληλεγγύη και συνεργασία μεταξύ Ελλάδος-Κύπρου και η αντίσταση σε κάθε τουρκική ενέργεια ή πίεση που αποσκοπεί να εκμεταλλευτεί την παγκόσμια τωρινή ρευστότητα.

Σε εποχές αστάθειας δεν προστρέχεις σε ένα προστάτη, όσο ισχυρός και αν είναι (που δεν είναι), δεν είσαι «δεδομένος» (βλέπε Ουκρανία), δεν υποχωρείς άτακτα (βλέπε Κάσος) και προσπαθείς να κερδίσεις χρόνο μέχρι να σταθεροποιηθεί η κατάσταση και να αποδυναμωθεί ο αντίπαλος.

Τότε είναι η ώρα να κάνεις διαπραγματεύσεις και αυτό ισχύει και για την Ελλάδα και για την Κύπρο.

Ο Νίκος Τόσκας είναι πρώην υπουργός και υποστράτηγος ε.α.

#ΚΥΠΡΟΣ #ΕΛΛΑΔΑ #ΤΟΥΡΚΙΑ