Ισραήλ - Χαμάς: Το σχέδιο της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός - Αναλυτικά οι τρεις φάσεις

20:22 15/1/2025 - Πηγή: Dikaiologitika

Αναλυτικά οι όροι και οι παγίδες που περιλαμβάνονται στο προσχέδιο της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς.

Αν οι πληροφορίες από τα ισραηλινά ΜΜΕ ισχύουν και η Χαμάς έδωσε το «πράσινο φως» στη συμφωνία για εκεχειρία στη λωρίδα της Γάζας, οι υπογραφές αναμένεται να «πέσουν» ακόμα και απόψε, σύμφωνα με πληροφορίες. Ωστόσο το γραφείο του Μπενιαμίν Νετανιάχου το διαψεύδει.

Εάν η συμφωνία για κατάπαυση του πυρός μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς προχωρήσει σύμφωνα με το τρέχον προσχέδιο, τότε οι μάχες θα σταματήσουν στη Γάζα για 42 ημέρες και δεκάδες Ισραηλινοί όμηροι αλλά και εκατοντάδες Παλαιστίνιοι κρατούμενοι θα αφεθούν ελεύθεροι.

Σε αυτή την πρώτη φάση, τα ισραηλινά στρατεύματα θα αποσυρθούν στις παρυφές της Γάζας και πολλοί Παλαιστίνιοι θα μπορούν να επιστρέψουν σε ό,τι έχει απομείνει από τα σπίτια τους. Το ερώτημα ωστόσο είναι εάν η κατάπαυση του πυρός θα επιβιώσει και μετά από αυτή την πρώτη φάση.

Όπως σημειώνει το AP, αυτό θα εξαρτηθεί από ακόμη περισσότερες διαπραγματεύσεις που πρόκειται να ξεκινήσουν εντός των επόμενων εβδομάδων. Σε αυτές τις συνομιλίες, το Ισραήλ, η Χαμάς και οι μεσολαβητές των ΗΠΑ, της Αιγύπτου και του Κατάρ θα πρέπει να αντιμετωπίσουν το σκληρό θέμα του τρόπου διακυβέρνησης της Γάζας, με το Ισραήλ να απαιτεί την πλήρη εξάλειψη της Χαμάς.

Χωρίς συμφωνία εντός αυτών των 42 ημερών για την έναρξη της δεύτερης φάσης, το Ισραήλ θα μπορούσε να ξαναρχίσει την στρατιωτική του δράση του στη Γάζα για να καταστρέψει τη Χαμάς, παρόλο που δεκάδες όμηροι παραμένουν στα χέρια της ομάδας.

Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η Χαμάς συμφώνησε σε ένα προσχέδιο της συμφωνίας για κατάπαυση του πυρός, γεγονός που επιβεβαίωσαν δύο αξιωματούχοι. Όμως Ισραηλινοί αξιωματούχοι λένε ότι οι λεπτομέρειες εξακολουθούν να είναι υπό επεξεργασία, πράγμα που σημαίνει ότι ορισμένοι όροι θα μπορούσαν να αλλάξουν ή η όλη συμφωνία θα μπορούσε ακόμη και να καταρρεύσει. Το Associated Press παραθέτει το προσχέδιο της συμφωνίας και τις πιθανές παγίδες του.

Ανταλλαγή ομήρων με φυλακισμένους Παλαιστίνιους

Κατά την πρώτη φάση, η Χαμάς αναμένεται να απελευθερώσει 33 ομήρους με αντάλλαγμα την αποφυλάκιση εκατοντάδων Παλαιστινίων που βρίσκονται έγκλειστοι στο Ισραήλ. Μέχρι το τέλος της φάσης αυτής, όλες οι γυναίκες, τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι που κρατούνται από τη Χαμάς θα πρέπει να απελευθερωθούν.

Περίπου 100 όμηροι παραμένουν όμηροι μέσα στη Γάζα. Ανάμεσά τους άμαχοι και στρατιώτες. Ο ισραηλινός στρατός πιστεύει ότι τουλάχιστον το ένα τρίτο από αυτούς είναι νεκροί.

Την πρώτη επίσημη ημέρα της κατάπαυσης του πυρός, η Χαμάς αναμένεται να απελευθερώσει, σύμφωνα με το προσχέδιο, τρεις ομήρους και στη συνέχεια άλλους τέσσερις την έβδομη ημέρα. Μετά από αυτό, θα αφήνει ελεύθερους ομήρους σε εβδομαδιαία βάση.

Το σχέδιο της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός ΦΑΣΗ 1: 42 ημέρες

Η Χαμάς απελευθερώνει 33 ομήρους, μεταξύ των οποίων γυναίκες πολίτες και στρατιώτες, παιδιά και πολίτες άνω των 50 ετών.
Παράλληλα το Ισραήλ αποφυλακίζει 30 Παλαιστίνιους κρατούμενους για κάθε άμαχο όμηρο και 50 για κάθε γυναίκα στρατιώτη.
Οι μάχες σταματούν, οι ισραηλινές δυνάμεις απομακρύνονται από κατοικημένες περιοχές στις παρυφές της Λωρίδας της Γάζας.
Οι εκτοπισμένοι Παλαιστίνιοι αρχίζουν να επιστρέφουν στα σπίτια τους, και στη Λωρίδα της Γάζας μπαίνει περισσότερη βοήθεια.

ΦΑΣΗ 2: 42 ημέρες

Διακήρυξη «βιώσιμης ηρεμίας»
Η Χαμάς απελευθερώνει τους υπόλοιπους άνδρες ομήρους (στρατιώτες και πολίτες) με αντάλλαγμα έναν αριθμό Παλαιστινίων φυλακισμένων, ο οποίος ωστόσο δεν έχει ακόμη οριστεί από τις διαπραγματεύσεις ενώ αποχωρούν πλήρως τα ισραηλινά στρατεύματα από τη Λωρίδα της Γάζας.

ΦΑΣΗ 3:

Τα πτώματα των νεκρών Ισραηλινών ομήρων ανταλλάσσονται με πτώματα νεκρών Παλαιστινίων μαχητών
Εφαρμόζεται το σχέδιο ανασυγκρότησης στη Γάζα
Ανοίγουν ξανά τα συνοριακά περάσματα για μετακίνηση εντός και εκτός Γάζας.

Οι λεπτομέρειες που εκκρεμούν

Ποιοι Ισραηλινοί όμηροι και πόσοι Παλαιστίνιοι θα απελευθερωθούν είναι ένα ζήτημα περίπλοκο. Οι πρώτοι 33 θα περιλαμβάνουν γυναίκες, παιδιά και άτομα άνω των 50 ετών, σχεδόν όλοι πολίτες. Ωστόσο, το προσχέδιο της συμφωνίας δεσμεύει επίσης τη Χαμάς να απελευθερώσει όλες τις εν ζωή γυναίκες στρατιώτες. Η Χαμάς θα απελευθερώσει πρώτα ζωντανούς ομήρους, αλλά αν οι ζωντανοί δεν συμπληρώσουν τον αριθμό 33, τότε θα παραδώσουν τα πτώματα ομήρων. Όπως διευκρινίζεται, δεν κρατούνται όλοι οι όμηροι από τη Χαμάς, επομένως θα μπορούσε να αποτελεί ένα επιμέρους ζήτημα η παράδοση ομήρων από άλλες ομάδες μαχητών.

Σε αντάλλαγμα, το Ισραήλ θα αφήσει ελεύθερους 30 Παλαιστίνιες γυναίκες, παιδιά ή ηλικιωμένους για κάθε ζωντανό άμαχο όμηρο που απελευθερώνεται από την άλλη πλευρά. Για κάθε γυναίκα στρατιώτη που απελευθερώνεται, το Ισραήλ θα αφήνει ελεύθερους 50 Παλαιστίνιους κρατούμενους, συμπεριλαμβανομένων 30 που εκτίουν ισόβια κάθειρξη. Σε αντάλλαγμα για τα πτώματα που θα παραδώσει η Χαμάς, το Ισραήλ θα αφήσει ελεύθερες όλες τις γυναίκες και τα παιδιά που έχει θέσει υπό κράτηση, από τη Γάζα από την έναρξη του πολέμου στις 7 Οκτωβρίου 2023.

Δεκάδες άνδρες, μεταξύ των οποίων και στρατιώτες, θα παραμείνουν όμως αιχμάλωτοι στη Γάζα, εν αναμονή της δεύτερης φάσης της εκεχειρίας.

Οι ισραηλινές υποχωρήσεις και η επιστροφή των Παλαιστινίων

Κατά την πρώτη φάση της προτεινόμενης συμφωνίας, τα ισραηλινά στρατεύματα πρόκειται να αποσυρθούν σε μια νεκρή ζώνη πλάτους περίπου ενός χιλιομέτρου εντός της Γάζας κατά μήκος των συνόρων της με το Ισραήλ.

Αυτό θα επιτρέψει στους εκτοπισμένους Παλαιστίνιους να επιστρέψουν στα σπίτια τους, συμπεριλαμβανομένης της πόλης της Γάζας και της βόρειας Γάζας.
Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της Γάζας οδηγείται σε τεράστιους, άθλιες καταυλισμούς. Παρόλα αυτά οι Παλαιστίνιοι επιθυμούν διακαώς να επιστρέψουν στα σπίτια τους, έστω και αν πολλοί καταστράφηκαν ή υπέστησαν μεγάλες ζημιές από τις στρατιωτικές επιχειρήσεις του Ισραήλ.

Υπάρχουν όμως και επιπλοκές. Κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους των διαπραγματεύσεων, το Ισραήλ επέμεινε ότι πρέπει να ελέγξει την κίνηση των Παλαιστινίων προς τα βόρεια για να διασφαλίσει ότι η Χαμάς δεν θα επιστρέψει όπλα σε αυτές τις περιοχές.

Καθ' όλη τη διάρκεια του πολέμου, ο ισραηλινός στρατός έχει αποκόψει τον βορρά από την υπόλοιπη Γάζα κρατώντας τον λεγόμενο διάδρομο Νετζαρίμ, μια ζώνη κατά μήκος της Λωρίδας της Γάζας, όπου τα στρατεύματα εκκαθάρισαν τον παλαιστινιακό πληθυσμό και δημιούργησαν δικές τους βάσεις. Αυτό τους επέτρεψε μεταξύ άλλων να απαγορεύσουν την είσοδο σε όποιον προσπαθούσε να επιστρέψει.

Το σχέδιο που επικαλείται το AP διευκρινίζει ότι το Ισραήλ πρόκειται να εγκαταλείψει αυτόν τον διάδρομο. Την πρώτη εβδομάδα, τα στρατεύματα θα αποχωρήσουν από τον κύριο παράκτιο δρόμο βορρά-νότου, δηλαδή την οδό Rasheed, που θα άνοιγε μια διαδρομή για τους Παλαιστίνιους της επιστροφής. Μέχρι την 22η ημέρα της κατάπαυσης του πυρός, τα ισραηλινά στρατεύματα καλούνται να εγκαταλείψουν ολόκληρο τον διάδρομο. Όμως σύμφωνα με πληροφορίες που επικαλείται το AP, Ισραηλινό αξιωματούχος επέμεινε ότι ο στρατός θα διατηρήσει τον έλεγχο του διαδρόμου Νετζαρίμ και ότι οι Παλαιστίνιοι που επιστρέφουν από τον βορρά θα πρέπει να περάσουν από σχετικές επιθεωρήσεις. Βέβαια, αρνήθηκε να δώσει λεπτομέρειες.

Η επίλυση όλων αυτών των αντιφάσεων θα μπορούσε να φέρει τριβές στη διαπραγματευτική διαδικασία.

Καθ' όλη τη διάρκεια της πρώτης φάσης, το Ισραήλ θα διατηρήσει τον έλεγχο του διαδρόμου της Φιλαδέλφειας, της λωρίδας κατά μήκος των συνόρων της Γάζας με την Αίγυπτο, συμπεριλαμβανομένης της διέλευσης της Ράφα. Σημειώνεται ότι η Χαμάς απέσυρε τις απαιτήσεις να αποχωρήσει το Ισραήλ από αυτήν την περιοχή.

Ανθρωπιστική βοήθεια

Σε πρώτη φάση, η είσοδος ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα πρόκειται να αυξηθεί με εκατοντάδες φορτηγά την ημέρα να μεταφέρουν τρόφιμα, φάρμακα, προμήθειες και καύσιμα. Αυτός ο όγκος είναι πολύ μεγαλύτερος από αυτόν που έχει επιτρέψει μέχρι σήμερα το Ισραήλ.

Η ανάγκη είναι μεγάλη. Ο υποσιτισμός και οι ασθένειες είναι ανεξέλεγκτες μεταξύ των Παλαιστινίων, στριμωγμένοι σε σκηνές με έλλειψη τροφής και καθαρού νερού. Τα νοσοκομεία έχουν υποστεί ζημιές και έχουν έλλειψη προμηθειών. Το προσχέδιο της συμφωνίας διευκρινίζει ότι θα επιτραπεί ο εξοπλισμός για την κατασκευή καταφυγίων για δεκάδες χιλιάδες Παλαιστινίους, τα σπίτια των οποίων καταστράφηκαν και για την ανοικοδόμηση υποδομών όπως ηλεκτρική ενέργεια, αποχέτευση, επικοινωνίες και οδικά συστήματα. Αλλά και εδώ η εφαρμογή μπορεί να φέρει προβλήματα.

Ακόμη και πριν από τον πόλεμο, το Ισραήλ είχε περιορίσει την είσοδο ορισμένου εξοπλισμού, υποστηρίζοντας ότι αυτός θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για στρατιωτικούς σκοπούς από τη Χαμάς. Ένας άλλος Ισραηλινός αξιωματούχος είπε ότι οι διευθετήσεις εξακολουθούν να είναι υπό επεξεργασία.

Όμως τα πράγματα περιπλέκονται περαιτέρω καθώς η κυβέρνηση του Ισραήλ εξακολουθεί να εμμένει στο σχέδιό της να απαγορεύσει τη λειτουργία της UNRWA και να διακόψει όλους τους δεσμούς μεταξύ της υπηρεσίας και της ισραηλινής κυβέρνησης. Η υπηρεσία του ΟΗΕ είναι ο κύριος διανομέας βοήθειας στη Γάζα και παρέχει εκπαίδευση, υγεία και άλλες βασικές υπηρεσίες σε εκατομμύρια Παλαιστίνιους πρόσφυγες σε όλη την περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της κατεχόμενης από το Ισραήλ, Δυτικής Όχθης.

Η δεύτερη φάση

Εάν Ισραήλ και Χαμάς αντιμετωπίσουν όλα αυτά τα εμπόδια, συμφωνήσουν και τα πράγματα λειτουργήσουν, οι δύο πλευρές καλούνται να αντιμετωπίσουν τη δεύτερη φάση της συμφωνίας εκεχειρίας. Οι διαπραγματεύσεις για αυτό πρόκειται να ξεκινήσουν την 16η ημέρα της κατάπαυσης του πυρός.

Το προσχέδιο περιλαμβάνει τις γενικές γραμμές για τη δεύτερη φάση της εκεχειρίας. Όλοι οι εναπομείναντες όμηροι θα απελευθερωθούν με αντάλλαγμα την πλήρη αποχώρηση του Ισραήλ από τη Γάζα και μια «βιώσιμη ηρεμία».Αλλά αυτή η φαινομενικά βασική ανταλλαγή ανοίγει όμως πολύ μεγαλύτερα ζητήματα.

Το Ισραήλ έχει δηλώσει ότι δεν θα συμφωνήσει σε πλήρη αποχώρηση έως ότου εξαλειφθούν οι στρατιωτικές και πολιτικές δυνατότητες της Χαμάς, διασφαλίζοντας ότι η Χαμάς δεν θα διαχειρίζεται πλέον τη Γάζα. Η Χαμάς, από την πλευρά της ισχυρίζεται ότι δεν θα παραδώσει τους τελευταίους ομήρους μέχρις ότου το Ισραήλ να απομακρύνει όλα τα στρατεύματα από παντού στη Γάζα.

Έτσι, οι διαπραγματεύσεις θα πρέπει να κάνουν και τις δύο πλευρές να συμφωνήσουν σε μια εναλλακτική για τη διακυβέρνηση της Γάζας.
Ουσιαστικά, η Χαμάς πρέπει να συμφωνήσει στη δική της απομάκρυνση από την εξουσία, κάτι που έχει δηλώσει ότι είναι διατεθειμένη να κάνει, αλλά μπορεί να επιδιώξει να κρατήσει κάποια «θέση» σε οποιαδήποτε μελλοντική κυβέρνηση, την οποία το Ισραήλ έχει απορρίψει όμως κατηγορηματικά.

Το προσχέδιο της συμφωνίας επίσης ορίζει ότι για να μπει η κατάπαυση του πυρός στη δεύτερη φάση θα πρέπει να έχει επιτευχθεί απαρέγκλιτα η πρώτη.

Τι θα συμβεί αν…

Αν κι ασκούνται πιέσεις για επίτευξη συμφωνίας πολλά μπορούν να πάνε λάθος.

Η Χαμάς ζήτησε γραπτές εγγυήσεις ότι η κατάπαυση του πυρός θα συνεχιστεί όσο χρειαστεί, προκειμένου να συμφωνήσει για τη δεύτερη φάση. Έχει συμβιβαστεί και με προφορικές εγγυήσεις από τις ΗΠΑ, την Αίγυπτο και το Κατάρ. Το Ισραήλ, ωστόσο, δεν έχει δώσει αντίστοιχες διαβεβαιώσεις. Έτσι, το Ισραήλ θα μπορούσε να απειλήσει με νέα στρατιωτική επιχείρηση για να πιέσει τη Χαμάς στις διαπραγματεύσεις ή θα μπορούσε να συνεχίσει αμέσως τη στρατιωτική του δράση, όπως απείλησε ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου.

Η Χαμάς και οι μεσολαβητές όμως επιμένουν ότι κάτι τέτοιο δεν είναι εύκολο για το Ισραήλ. Με μία ενδεχόμενη επανέναρξη της στρατιωτικής επίθεσής του το Ισραήλ, θα κινδύνευε να χάσει τους εναπομείναντες ομήρους, εξοργίζοντας πολλούς εναντίον του Νετανιάχου. Ωστόσο, η μη εξάλειψη της Χαμάς θα εξοργίσει επίσης βασικούς πολιτικούς του εταίρους.

Η τρίτη φάση είναι πιθανό να είναι λιγότερο αμφιλεγόμενη: Τα πτώματα των εναπομεινάντων ομήρων θα επιστραφούν με αντάλλαγμα ένα σχέδιο ανοικοδόμησης διάρκειας 3 έως 5 ετών που θα πραγματοποιηθεί στη Γάζα υπό διεθνή επίβλεψη.

#ΙΣΡΑΗΛ #ΧΑΜΑΣ #ΕΚΕΧΕΙΡΙΑ #ΚΑΤΑΠΑΥΣΗ_ΠΥΡΟΣ