Κορονοϊός: «Εργαλείο» από Έλληνες ερευνητές μετρά την εξουθένωση και την κόπωση από την πανδημία

10:05 26/8/2023 - Πηγή: Dikaiologitika

Έλληνες ερευνητές μετρούν για πρώτη φορά διεθνώς, την εξουθένωση του γενικού πληθυσμού εξαιτίας της πανδημίας της COVID-19.

Μετριέται η εξουθένωση και πιο συγκεκριμένα η ψυχική μας κόπωση; Η απάντηση είναι πως μετριέται. Τουλάχιστον αυτό επιχείρησαν να κάνουν μια ομάδα Ελλήνων ερευνητών από το Τμήμα Νοσηλευτικής του ΕΚΠΑ, με επικεφαλής τον Επίκουρο καθηγητή Πέτρο Γαλάνη, οι οποίοι δημιούργησαν για πρώτη φορά διεθνώς, μια κλίμακα για τη μέτρηση της εξουθένωσης του γενικού πληθυσμού ειδικά εξαιτίας της πανδημίας της COVID-19.

Η πανδημία προκάλεσε πολλά ψυχολογικά προβλήματα στον γενικό πληθυσμό συμπεριλαμβανομένων της κατάθλιψης, του φόβου, του άγχους, του μετατραυματικού στρες, της ψυχολογικής πίεσης και της αϋπνίας. Σύμφωνα με μια μετα-ανάλυση ο επιπολασμός του άγχους στον γενικό πληθυσμό κατά τη διάρκεια της πανδημίας ήταν 38,1%, της κατάθλιψης 34,3% και της ψυχολογικής δυσφορίας 37,5%, με τις γυναίκες να πλήττονται περισσότερο.

Οι ειδικοί έσπευσαν να μελετήσουν την επίδραση της πανδημίας στον ψυχισμό των ανθρώπων με όρους εξουθένωσης και κόπωσης και έτσι στη βιβλιογραφία εμφανίστηκαν για παράδειγμα έννοιες όπως, η πανδημική εξουθένωση, η κοινωνική πανδημική εξουθένωση, η πανδημική κόπωση, η κόπωση συμπεριφοράς και η κόπωση σε καραντίνα.

«Ωστόσο, μέχρι τώρα, η βιβλιογραφία προσανατολιζόταν αποκλειστικά στην εκτίμηση της εξουθένωσης των επαγγελματιών υγείας και για αυτό, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, δεν είχε δημιουργηθεί ένα “εργαλείο”, με τη μορφή μιας κλίμακας μέτρησης της εξουθένωσης λόγω της πανδημίας στον γενικό πληθυσμό. Η κλίμακα που δημιουργήσαμε ήρθε να καλύψει το κενό αυτό στην έρευνα, δίνοντας την ευκαιρία στους ερευνητές να μετρήσουν την ψυχική εξάντληση με αξιόπιστο και έγκυρο τρόπο. Η κλίμακα αυτή εκτιμά την εξουθένωση βάσει τριών διαστάσεων, της συναισθηματικής, της σωματικής και της εξουθένωσης εξαιτίας των μέτρων κατά της πανδημίας», εξηγεί ο επικεφαλής της μελέτης καθηγητής Γαλάνης.

Με δεδομένη τη σπανιότητα των κλιμάκων που μετρούν άμεσα τη ψυχική εξάντληση του γενικού πληθυσμού που σχετίζεται ειδικά με μαζικές καταστροφές και με δεδομένο ότι αυτές θα συνεχίσουν να απειλούν την ψυχική υγεία των ατόμων σε παγκόσμιο επίπεδο, η ελληνική ερευνητική ομάδα που, εκτός από τον καθηγητή Γαλάνη αποτελείται από την υποψήφια διδάκτορα Αγλαΐα Κατσιρούμπα (νοσηλεύτρια ΠΕ, MSc), τις καθηγήτριες Δάφνη Καϊτελίδου και Παναγιώτα Σουρτζή, την Επίκουρη Καθηγήτρια Όλγα Σίσκου και τη Δρα. Ολυμπία Κωνσταντακοπούλου, επιδίωξε να αναπτύξει ένα έγκυρο και αξιόπιστο «εργαλείο» μέτρησης της ψυχικής κόπωσης, το οποίο ονόμασε «COVID-19-BS».

«Έμπνευση» του καθηγητή Γαλάνη

Την ιδέα της συγκεκριμένης μελέτης που δημοσιεύτηκε στο έγκριτο περιοδικό “Journal of Mental Health” εμπνεύστηκε ο καθηγητής Γαλάνης παρατηρώντας ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας η κόπωση του πληθυσμού συνεχώς αυξάνονταν, ιδιαίτερα από την εφαρμογή των ατομικών μέτρων προστασίας, όπως η χρήση μάσκας και η λήψη αναμνηστικών εμβολιαστικών δόσεων κατά της COVID-19. Στο πλαίσιο αυτό, μάλιστα, οι Έλληνες ερευνητές υπέθεσαν ότι η ψυχική εξάντληση λόγω της πανδημίας θα μπορούσε να επηρεάσει και την απόφαση των ατόμων να εμβολιαστούν κατά του κορωνοϊού. Επιπλέον, το γεγονός ότι διεθνώς δεν είχε αναπτυχθεί κάποιο «εργαλείο» μέτρησης της εξουθένωσης λόγω της πανδημίας ήταν καθοριστικό για την Ελληνική ερευνητική ομάδα να προβεί στη δημιουργία μιας κλίμακας μέτρησης της εξουθένωσης με αξιόπιστο και έγκυρο τρόπο.

Στη μελέτη συμμετείχαν 1256 εθελοντές (69,9% εξ’ αυτών γυναίκες) ηλικίας από 18 έως 80 ετών με μέσο όρο τα 39,15 έτη, που όλοι είχαν πρόσβαση στο διαδίκτυο. Από τους συμμετέχοντες, το 19,4% έπασχε από κάποιο χρόνιο νόσημα, ενώ το 69,4% ανέφερε επιβεβαιωμένο ιστορικό μόλυνσης από covid-19. Επιπλέον, οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες εκτίμησαν την κατάσταση της υγείας τους ως καλή/πολύ καλή (89,7%), ενώ το 7,6% ως μέτρια και το 2,7% ως κακή/πολύ κακή.
Οι εθελοντές κλήθηκαν να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο δίνοντας ενδεικτικά απαντήσεις του τύπου: «νιώθω συναισθηματικά κουρασμένος ή λυπημένος ή θυμωμένος, απογοητευμένος ή αναστατωμένος λόγω της πανδημίας COVID-19, νιώθω κουρασμένος εφαρμόζοντας μέτρα ατομικής προστασίας, ή νιώθω κουρασμένος να εμβολιάζομαι κατά του κορωνοϊού».

Εφαρμόζοντας τις αρχές της ερευνητικής μεθοδολογίας, οι ερευνητές ανέπτυξαν ένα «εργαλείο» με υψηλή αξιοπιστία και εγκυρότητα, γεγονός που υποδηλώνει ότι η κλίμακα μέτρησης «COVID-19-BS» μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε άλλες χώρες με διαφορετικές πολιτισμικές συνθήκες. Έτσι, διεξάγοντας μελέτες και σε διαφορετικούς πληθυσμούς θα μπορέσουν να εξαχθούν και ασφαλέστερα συμπεράσματα όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και διεθνώς.

ΦΩΤΟ: UNSPLASH

Η μελέτη έδειξε ότι η κλίμακα μέτρησης «COVID-19-BS» έχει μεγάλη αξιοπιστία και εγκυρότητα στην αξιολόγηση της εξουθένωσης που προκαλείται από απειλές όπως η πανδημία στο ευρύ κοινό και θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο έγκαιρου ελέγχου για την αξιολόγηση των ατόμων που υποφέρουν από εξουθένωση και για τον εντοπισμό ευάλωτων ομάδων. Θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο ρουτίνας στο πλαίσιο προσυμπτωματικού ελέγχου για την αξιολόγηση της ψυχικής κόπωσης π.χ. των επαγγελματιών υγείας στην καθημερινή πρακτική κλινικής φροντίδας, των εκπαιδευτικών, των αστυνομικών ή ακόμη και των φοιτητών.

Η κλίμακα που δημιουργήθηκε παρέχει επίσης τη δυνατότητα στους ερευνητές να εκτιμήσουν την επίδραση της εξουθένωσης στην πρόθεση εμβολιασμού. Αν λάβει κάποιος υπόψη του μάλιστα πρόσφατες μελέτες που δείχνουν την αρνητική επίδραση που έχει η εξουθένωση λόγω της πανδημίας στην πρόθεση εμβολιασμού κατά της COVID-19 τόσο στον γενικό πληθυσμό όσο και σε νοσηλευτές.

«Ένα από τα σημαντικά που προέκυψαν από τη μελέτη είναι η γνώση μας αναφορικά με τη σχέση μεταξύ της εξουθένωσης που βιώνει ο γενικός πληθυσμός λόγω της πανδημίας και της πρόθεσης εμβολιασμού με μια αναμνηστική δόση, η οποία μπορεί να συντελέσει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που εγείρονται ή πρόκειται να εμφανιστούν εν όψει του χειμώνα και των νέων πιθανών μεταλλάξεων του SARS-CoV-2», λέει ο καθηγητής Γαλάνης και συνεχίζει: «Κατανοώντας τους παράγοντες που επηρεάζουν την πρόθεση εμβολιασμού του γενικού πληθυσμού θα μπορέσουμε να αυξήσουμε το ποσοστό του εμβολιασμού με αναμνηστικές δόσεις ιδιαίτερα στις ευάλωτες ομάδες όπως οι ηλικιωμένοι και οι ανοσοκατασταλμένοι, οι οποίοι απειλούνται και περισσότερο.

Η κόπωση λόγω της πανδημίας είναι σαφής και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στη διαχείριση της, έτσι ώστε να μην οδηγήσει σε αρνητικές συμπεριφορές του γενικού πληθυσμού, όπως π.χ. η άρνηση του εμβολιασμού στις περιπτώσεις που αυτός συνίσταται».
Σύμφωνα με τους ερευνητές, η ανάπτυξη αυτής της κλίμακας αποτελεί εξαιρετικά σημαντικό εφόδιο για τους υπεύθυνους της δημόσιας υγείας, καθώς ήδη τις τελευταίες εβδομάδες του καλοκαιριού παρατηρείται σημαντική αύξηση των κρουσμάτων και των νοσηλειών εξαιτίας των νέων μεταλλάξεων του ιού SARS-CoV-2. Όπως δείχνουν τα πράγματα μέχρι στιγμής, αναμένεται ένας δύσκολος χειμώνας ιδιαίτερα για τις ευπαθείς ομάδες λαμβάνοντας υπόψιν ότι σημαντικό ποσοστό του γενικού πληθυσμού δεν έχει εμβολιαστεί με μια αναμνηστική δόση τους τελευταίους 18 μήνες.

#ΠΑΝΔΗΜΙΑ #ΚΟΡΟΝΟΙΟΣ #ΚΟΠΩΣΗ #COVID19 #ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ #ΕΛΛΗΝΕΣ