Με την πλάτη στον τοίχο: Σήμερα η έκτακτη σύνοδος στο Παρίσι για την Ουκρανία, τι διακυβεύεται

10:51 17/2/2025 - Πηγή: Dikaiologitika

Μια μικρή ομάδα Ευρωπαίων ηγετών συναντάται σήμερα στο Παρίσι στο «και πέντε» των εξελίξεων: Τα δύο «καυτά» θέματα που ζητούν συναίνεση και ο νέος ρόλος που διεκδικεί η Μεγάλη Βρετανία.

Οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών έχουν τρομοκρατήσει τους Ευρωπαίους ηγέτες που συναντώνται σήμερα στο Παρίσι «σε μια ιστορική στιγμή για την εθνική μας ασφάλεια», μόλις 24 ώρες πριν την έναρξη των συνομιλιών στο Ριάντ για την τύχη της Ουκρανίας.

Η αρχή έγινε με το τηλεφώνημα του Τραμπ στον Πούτιν - χωρίς καμία προηγούμενη διαβούλευση με την άλλη πλευρά του Ατλαντικού - ενώ ακολούθησε η ομιλία Βανς στο Μόναχο που περιέγραψε με σαφήνεια το ολέθριο ρήγμα στη διατλαντική συμφωνία.

Την χαριστική βολή έδωσαν οι δηλώσεις Κέλογκ: Η Ευρώπη θα κληθεί να πει την γνώμη της, αλλά θα αποκλειστεί από τις προγραμματισμένες ειρηνευτικές συνομιλίας μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ για το μέλλον της Ουκρανίας.

«Η Ευρώπη χρειάζεται επειγόντως το δικό της σχέδιο δράσης σχετικά με την Ουκρανία και την ασφάλειά μας, αλλιώς άλλοι παγκόσμιοι παίκτες θα αποφασίσουν για το μέλλον μας. Όχι απαραίτητα σύμφωνα με τα δικά μας συμφέροντα… Αυτό το σχέδιο πρέπει να προετοιμαστεί τώρα. Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο», έγραφε το Σάββατο ο Τουσκ.

{https://x.com/donaldtusk/status/1890704044684943615}

Μπορεί η Ευρώπη να αφήσει στην άκρη τις πολιτικές διαφορές της και να παρουσιάσει ένα ενιαίο μέτωπο σχετικά με τις δαπάνες για την ασφάλεια και το μέλλον της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένης της πιθανής αποστολής στρατευμάτων εκεί - προκειμένου να επιβάλει την παρουσία της στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων;

«Θα προσπαθήσει», σχολιάζει η Katya Adler στο BBC. Για την ώρα φαίνεται πως η κυβέρνηση Τραμπ δεν είναι 100% σίγουρη για το τι θέλει να κάνει στην Ουκρανία. Τα μηνύματα κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου ήταν ανάμεικτα κι αυτό δίνει στην Ευρώπη μια τελευταία ευκαιρία να προσπαθήσει να πείσει τον Αμερικανό πρόεδρο ότι θα μπορούσε να συμβάλλει εποικοδομητικά στις επικείμενες διαπραγματεύσεις.

Κι αυτό ελπίζει να πετύχει μέσω της συνάντησης στο Παρίσι: Η Ευρώπη θα προσπαθήσει να καταλήξει σε μια συμφωνία για την αύξηση των αμυντικών δαπανών της, καθώς και για την αποστολή στρατευμάτων στην Ουκρανία μετά την κατάπαυση του πυρός.

Οι ηγέτες της Ευρώπης επιμένουν ότι το Κίεβο θα πρέπει να συμμετέχει στις συνομιλίες για την κατάπαυση του πυρός, διαμηνύοντας σε όλους τους τόνους πως «δεν μπορούν να υπάρξουν αποφάσεις για την Ουκρανία, χωρίς την Ουκρανία».

Εδώ όμως δεν κρίνεται πλέον μόνο το μέλλον της Ουκρανίας, αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης.

Το τελευταίο τριήμερο ανάγκασε τις Βρυξέλλες να έρθουν αντιμέτωπες με μια δυσάρεστη πραγματικότητα, στην οποία δεν μπορούν πλέον να αντιστέκονται: H κυβέρνηση Τραμπ έχει πάψει να θέτει ως προτεραιότητα τις σχέσεις με τους Ευρωπαίους εταίρους και βιάζεται να αποτινάξει από πάνω της τον ρόλο του «προστάτη» που υπήρξε συνώνυμος της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ για περισσότερο από μισό αιώνα.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν κάθε λόγο να φοβούνται πως οι συνομιλίες ΗΠΑ - Ρωσίας θα μπορούσαν να επιταχύνουν τον μετασχηματισμό την αρχιτεκτονική ασφαλείας της ηπείρου τους. Ο Πούτιν δυσανασχετεί διαχρονικά με την εξάπλωση του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά και οι Ρώσοι γείτονες - οι μικροσκοπικές, πρώην σοβιετικές χώρες της Βαλτικής αλλά και η Πολωνία - αισθάνονται τώρα ιδιαίτερα εκτεθειμένοι.

Οι δύσκολες αποφάσεις που καλούνται να λάβουν οι Ευρωπαίοι

Στη σημερινή έκτακτη Σύνοδο δεν θα συμμετάσχουν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες, αλλά μόνο όσες έχουν στρατιωτικό βάρος: το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, η Πολωνία, η Ισπανία και η Δανία, η οποία αναμένεται να εκπροσωπήσει τις χώρες της Βαλτικής και της Σκανδιναβίας, καθώς και ο πρόεδρος του Συμβουλίου της ΕΕ και ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ.

Ακόμη και στη «μικρή» συνάντηση του Παρισιού, ωστόσο, θα είναι δύσκολο - αν όχι αδύνατο - να συμφωνηθούν συγκεκριμένες αυξήσεις των αμυντικών δαπανών. Η Πολωνία σχεδιάζει να δαπανήσει το 4,47% του ΑΕΠ της για την άμυνα το 2025. Το Ηνωμένο Βασίλειο αγωνίζεται προς το 2,5% του ΑΕΠ του, αλλά δεν το έχει φτάσει ακόμη.

Οι ηγέτες μπορούν σίγουρα να δεσμευτούν ότι θα συντονίζονται καλύτερα, θα δαπανούν περισσότερα στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ και θα επωμιστούν το μεγαλύτερο μέρος της μεταπολεμικής ανοικοδόμησης της Ουκρανίας. Στη συγκεκριμένη συγκυρία ωστόσο τα λόγια δεν αρκούν.

Ένα ίσως ακόμη δυσκολότερο ζήτημα πάντως θα είναι η αποστολή στρατευμάτων στην Ουκρανία μετά την κατάπαυση του πυρός. Το σενάριο που έχει πέσει στο τραπέζι δεν αφορά ειρηνευτικά στρατεύματα, αλλά περισσότερο μια δύναμη που θα σταθμεύει πίσω και όχι πάνω σε μια ενδεχόμενη γραμμή κατάπαυσης του πυρός.

Ο στόχος της παρουσίας ευρωπαϊκών στρατευμάτων θα ήταν τριπλός: Να στείλει ένα μήνυμα στους Ουκρανούς ότι δεν είναι μόνοι τους, στις ΗΠΑ ότι η Ευρώπη «κάνει το χρέος της» και στη Μόσχα πως εφόσον δεν τηρήσει τη συμφωνία θα έχει κυρώσεις.

Σε κάθε περίπτωση ωστόσο είναι μια εξαιρετικά αμφιλεγόμενη πρόταση, που θα συναντούσε σθεναρή αντίσταση στο εσωτερικό των περισσότερων κρατών - μελών: Όταν ενδεικτικά το 50% των Ιταλών δεν θέλει να στείλει όπλα στο Κίεβο, πόσο πιθανό είναι να συναινέσει να στείλει τα παιδιά της;

Τα ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν είναι πολλά και σίγουρα αυτό δεν πρόκειται να συμβεί σήμερα στο Παρίσι. Στην καλύτερη περίπτωση θα υπάρξει μια πολιτική συμφωνία... σε αδρές γραμμές και πιθανώς ένας απεσταλμένος για να παρουσιάσει τα επιχειρήματα της Ευρώπης στην Ουάσιγνκτον.

Η Βρετανία διεκδικεί ηγετικό ρόλο στο ουκρανικό

Η συνάντηση στο Παρίσι είναι παράλληλα μια ευκαιρία για το Ηνωμένο Βασίλειο να συσφίξει τις σχέσεις του με την ΕΕ μετά την περιπέτεια του Brexit.

Ο Μαρκ Λέοναρντ, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων, σημειώνει ότι ο Στάρμερ θα μπορούσε «να αποδείξει ότι η Βρετανία είναι ένας υπεύθυνος δρων που ενδιαφέρεται για την ευρωπαϊκή ασφάλεια [...] κάτι που θα μεταφραστεί σε καλή θέληση όταν έρθει η ώρα για διαπραγματεύσεις και για άλλα θέματα».

Λίγες ώρες πριν τη συνάντηση στο Παρίσι, ο Στάρμερ δήλωσε για πρώτη φορά έτοιμος να στείλει βρετανικά στρατεύματα στην Ουκρανία, αν υπάρξει συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου με τη Ρωσία - αναγνωρίζοντας ότι αυτό θα μπορούσε να θέσει τις βρετανικές δυνάμεις «σε κίνδυνο» αν ο Βλαντιμίρ Πούτιν εξαπολύσει νέα επίθεση.

Κάνοντας λόγος για κρίση που εγείρει «υπαρξιακά» ζητήματα για την Ευρώπη, ο Στάρμερ δήλωσε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο είναι «έτοιμο να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο» στην άμυνα και την ασφάλεια της Ουκρανίας - υποσχόμενος μάλιστα 3 δισ. λίρες ετησίως μέχρι το 2030.

Ο Στάρμερ δήλωσε ότι μαζί με τη στρατιωτική βοήθεια, «αυτό σημαίνει επίσης ότι είμαστε έτοιμοι και πρόθυμοι να συμβάλουμε στις εγγυήσεις ασφάλειας στην Ουκρανία, τοποθετώντας τα δικά μας στρατεύματα στο έδαφος, αν χρειαστεί».

#ΕΥΡΩΠΗ #ΟΥΚΡΑΝΙΑ #ΠΑΡΙΣΙ #ΜΕΓΑΛΗ_ΒΡΕΤΑΝΙΑ