Νέα εγκύκλιος για τη σύνταξη σε περίπτωση ποινικής καταδίκης του δικαιούχου

16:26 2/4/2018 - Πηγή: Dikaiologitika

Δημοσιεύθηκε από τον ΕΦΚΑ η εγκύκλιος με την οποία ορίζεται το καθεστώς που θα ισχύει εφεξής αναφορικά με την καταβολή σύνταξης σε περιπτώσεις που ο δικαιούχος έχει ποινική καταδίκη και ειδικότερα, εάν εκτίει ποινή φυλάκισης μεγαλύτερη του ενός έτους.

Εάν το αδίκημα που έχει διαπραχθεί στρέφεται κατά ασφαλιστικού φορέα, τότε η καταβολή της σύνταξης αναστέλλεται. Εάν όμως η ποινή φυλάκισης είναι για κάποια άλλη αιτία, τότε η σύνταξη μεταβιβάζεται στους δικαιούχους, σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν για τις συντάξεις θανάτου.

Αυτό σημαίνει ότι η σύνταξη αρχίζει να καταβάλλεται ξανά στους δικαιούχους, από τον επόμενο μήνα, από εκείνο που ο ασφαλισμένος εκτίει την ποινή φυλάκισης που του έχει επιβληθεί. Η εγκύκλιος περιλαμβάνει και συγκεκριμένα παραδείγματα, από τα οποία φαίνεται πότε γίνεται η επανέναρξη καταβολής της σύνταξης, σε περιπτώσεις που αυτή είχε ανασταλεί πριν θεσμοθετηθεί η συγκεκριμένη διάταξη (άρ. 27, ν. 4488/2017). Υπενθυμίζεται ότι ο εν λόγω νόμος τέθηκε εν ισχύ στις 13 Σεπτεμβρίου 2017.
Πιο αναλυτικά η εγκύκλιος ορίζει τα ακόλουθα:

Θ Ε Μ Α: «Κοινοποίηση των διατάξεων του άρθρ. 27 του ν.4488/2017 σχετικά με τις προϋποθέσεις καταβολής της σύνταξης σε περιπτώσεις ποινικής καταδίκης του δικαιούχου.»

Σας ενημερώνουμε ότι με το άρθρ. 27 του ν. 4488/2017 (ΦΕΚ 137 τ. Α'/13-9-2017) επανακαθορίζονται κατά τρόπο ενιαίο για το σύνολο των συνταξιούχων του ΕΦΚΑ οι προϋποθέσεις καταβολής της σύνταξης σε περίπτωση ποινικής καταδίκης των δικαιούχων, που εκτίουν ποινή στερητική της ελευθερίας μεγαλύτερη του ενός έτους.
Σχετικές διευκρινίσεις για τα επιμέρους ζητήματα εκτίθενται στο με αριθ. πρωτ. Φ.80000/οικ.44542/1850/2017 έγγραφο του ΥΠΕΚΑΑ (ΑΔΑ: 6ΓΗΚ465Θ1Ω-67Π), το οποίο κοινοποιούμε. Επιπλέον, κρίνουμε απαραίτητο να επισημάνουμε τα ακόλουθα:

Α. Σχετικά με την έκτιση της στερητικής της ελευθερίας ποινής

Στο εδ. α του άρθρ. 27 του ν. 4488/2017 ορίζεται: «...η καταβαλλόμενη σύνταξη αναστέλλεται για όσο διάστημα ο συνταξιούχος εκτίει περιοριστική της ελευθερίας ποινή...».

Οι στερητικές της ελευθερίας ποινές προβλέπονται στο άρθρ. 51 παρ. 1 του Ποινικού Κώδικα (Π.Δ. 283/85, όπως ισχύει) και είναι οι εξής:
α) Η κράτηση.
β) Η φυλάκιση.
γ) Η κάθειρξη.
δ) Ο περιορισμός σε ειδικό κατάστημα κράτησης νέων.
ε) Ο περιορισμός σε ψυχιατρικό κατάστημα.

Στην παρ. 9 του άρθρ. 82 του Π.Κ. ορίζεται ότι η «περιοριστική της ελευθερίας ποινή που μετατράπηκε σε χρηματική ή πρόστιμο ή σε παροχή κοινωφελούς εργασίας, διατηρεί το χαρακτήρα της περιοριστικής της ελευθερίας ποινής και μετά τη μερική ή ολική απότιση της ποινής στην οποία έχει μετατραπεί ». Επομένως, στην περίπτωση που η διάταξη του άρθρ. 27 πρέπει να εφαρμοστεί, εάν μία ποινή περιοριστική της ελευθερίας μετατραπεί σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στις οικείες διατάξεις του Π. Κ., διατηρεί το χαρακτήρα αυτό, με αποτέλεσμα να πρέπει να συνεχιστεί η αναστολή καταβολής της σύνταξης.

Β. Σχετικά με τη μεταβίβαση της ανασταλείσας σύνταξης στους δικαιοδόχους

1. Όσον αφορά την έναρξη των οικονομικών αποτελεσμάτων από την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρ. 27, γενικά ισχύουν τα αναφερόμενα στην παρ. 3 του κοινοποιούμενου εγγράφου του ΥΠΕΚΑΑ. Στην περίπτωση μεταβίβασης σύνταξης που αναστέλλεται με βάση τις εν λόγω διατάξεις, διευκρινίζουμε επιπλέον τα εξής:

Στη σελ. 7 της εγκυκλίου 6/2018 σχετικά με την συνταξιοδότηση λόγω θανάτου των συνταξιούχων του ΕΦΚΑ, αναφέρεται ότι η έναρξη συνταξιοδότησης του επιζώντα και των λοιπών δικαιούχων προσώπων καθορίζεται από την περ. α της παρ. 5 του άρθρ. 12 του ν. 4387/2016, όπου ορίζεται ότι η σύνταξη καταβάλλεται από την πρώτη του επομένου του θανάτου μήνα, εφαρμοζομένων παράλληλα, κατά περίπτωση, και των οικείων καταστατικών διατάξεων των φορέων οι οποίοι εντάχθηκαν στον Ε.Φ.Κ.Α.

Επειδή, λοιπόν, κατ' εφαρμογή του β' εδαφίου του άρθρου 27 του ν.4488/2017 γίνεται εξομοίωση της αιτίας της συνταξιοδότησης με την αιτία του θανάτου, η επαλήθευση του ασφαλιστικού κινδύνου («θάνατος») στην περίπτωση αυτή συμπίπτει με την ημερομηνία έναρξης έκτισης της ποινής. Επομένως, θα πρέπει να εφαρμόζονται οι σχετικές διατάξεις του άρθρ. 12 του ν.4387/2016, όπως ισχύουν, για θανάτους από 13/5/2016 και μετά, ως προς τους δικαιούχους, την έναρξη, τη διάρκεια και τη λήξη του δικαιώματος συνταξιοδότησης (βλ. σελ. 6-11 της εγκυκλίου 6/2018). Ευνόητο είναι ότι στην προκείμενη περίπτωση ειδικός λόγος λήξης του δικαιώματος είναι και η λήξη της ποινής που εκτίεται, εξαιτίας της οποίας ανεστάλη η καταβολή της σύνταξης.

Ωστόσο, όταν η ημερομηνία έναρξης έκτισης της ποινής για αδίκημα που τελέσθηκε κατά ασφαλιστικού φορέα ανάγεται σε χρόνο πριν από την 13/5/2016 («θάνατος» πριν από τις 13/5/2016), τότε θα πρέπει να εφαρμόζονται κατά περίπτωση οι οικείες προϊσχύουσες διατάξεις συνταξιοδότησης λόγω θανάτου.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ:

α) Έστω ότι συνταξιούχος του τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ είχε καταδικαστεί για αδίκημα που δεν στρεφόταν κατά του ασφαλιστικού του φορέα. Η συνταξιοδότησή του όμως είχε ανασταλεί από 1/2/2016 , κατ' εφαρμογή των διατάξεων που ίσχυαν στο τ.ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.

Ο ανωτέρω υπέβαλε αίτηση για την άρση της αναστολής τον 1ο/2018 προκειμένου να του χορηγηθεί η σύνταξή του κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρ. 27 του ν.4488/2017 όπως ισχύει από 13/9/2017. Σε αυτήν την περίπτωση πρέπει να επαναχορηγήσουμε την σύνταξη στον ανωτέρω, αναδρομικά από 1/10/2017.

β) Σε άλλη περίπτωση, το αδίκημα στρεφόταν κατά ασφαλιστικού φορέα και η ημερομηνία έναρξης έκτισης της ποινής που επιβλήθηκε στο συνταξιούχο με τη δικαστική απόφαση είναι η 13/12/2016. Η δε επιβληθείσα ποινή ήταν μεγαλύτερη των έξι μηνών ή του ενός έτους - κατά περίπτωση σύμφωνα με τις προϊσχύουσες διατάξεις- και η συνταξιοδότησή του είχε ανασταλεί. Η σύζυγος του ανωτέρω καταθέτει αίτηση στις 1/12/2017, δηλαδή μετά την ισχύ της συγκεκριμένης διάταξης προκειμένου να της χορηγηθεί σύνταξη σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις συνταξιοδότησης λόγω θανάτου.

Στην συγκεκριμένη περίπτωση, αφενός θα εφαρμοσθούν οι διατάξεις συνταξιοδότησης λόγω θανάτου του άρθρ. 12 του ν.4387/2016 ( έναρξη έκτισης ποινής : 13/12/2016), αφετέρου η σύνταξη θα ξεκινήσει να καταβάλλεται στην δικαιούχο από 1/10/2017 σύμφωνα με την διάταξη του άρθρ. 27 του ν.4488/2017.

γ) Έστω ότι η συνταξιοδότηση έπρεπε να ανασταλεί από την 1/11/2017 (ημερομηνία έκδοσης της δικαστικής απόφασης 20/10/2017), για αδίκημα που τελέσθηκε κατά ασφαλιστικού φορέα σύμφωνα με το άρθρ. 27 του ν.4488/2017. Οι δικαιούχοι του άρθρ. 12 του ν.4387/2016 υποβάλουν την αίτηση στις 1/12/2017, επομένως η σύνταξη θα ξεκινήσει να τους καταβάλλεται στις 1/11/2017 [ημερομηνία που αντιστοιχεί στην 1η ημέρα του μήνα που αρχίζει η αναστολή καταβολής της σύνταξης δεδομένου ότι η δικαστική απόφαση εκδόθηκε στις 20/10/2017.

Γ. Παραγραφή απαιτήσεων κληρονόμων

Σχετικά με τις υποθέσεις που είναι δυνατόν να προκύψουν εξαιτίας της εφαρμογής της εν λόγω διάταξης και αφορούν την αξίωση κληρονόμων συνταξιούχου για τη χορήγηση της σύνταξης που είχε ανασταλεί και πρέπει να επαναχορηγηθεί από 1.10.2017, σας παραπέμπουμε στις διατάξεις της περ. Β του άρθρ. 137 του ν. 3655/2008 (ΦΕΚ 58Α). Επισημαίνουμε ότι, σύμφωνα με το τελευταίο εδάφιο της παρ. 5 της διάταξης αυτής, για τους συνταξιούχους του τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ εξακολουθούν να ισχύουν οι διατάξεις της παρ. 6 του άρθρ. 40 του Α.Ν. 1846/1951, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρ. 7 του Ν. 825/1978.

Δ. Καταργούμενες διατάξεις

Οι καταργούμενες με το τελευταίο εδάφιο του άρθρ. 27 διατάξεις είναι οι ακόλουθες:
1) η περ. α της παρ. 7 του άρθρ. 29 του Α.Ν. 1846/1951
2) η περ. α της παρ. 3 και η παρ. 4 του άρθρ. 13 του ν. 4491/1966
3) τα εδάφια β & γ της περ. ε του άρθρ. 7 της ΥΑ 21545/1927 (Β' 174)
4) το άρθρ. 52 του π.δ. 284/1974 (Α' 101)
5) το άρθρ. 14 της ΚΥΑ Β2/54/3/236/76/οικ.695/1977 (Β'329)
6) το άρθρ. 26 και η περ. α και η του άρθρ. 27 του π.δ. 419/1983 (Α' 154)
7) η περ. α της παρ. 3 του άρθρ. 52 του β.δ. της 29ης Μαΐου/25ης Ιουνίου 1958 (Α'96)
8) η περ. α της παρ. 1 του άρθρ. 22 του ν.δ. 4114/1960 (Α' 164)
9) η περ. δ της παρ. 1 του άρθρ. 32 του Π.Δ.258/2005 (Α'316)
10) η περ. α του άρθρ. 25α του π.δ. 913/1978 (Α'220)