Ο εγκέφαλος μας κάνει… μπάνιο όταν κοιμόμαστε

12:30 5/12/2022 - Πηγή: Dikaiologitika

Υπάρχει ένα σύστημα απομάκρυνσης των εγκεφαλικών σκουπιδιών που ονομάζεται γλοιολεμφικό και που φαίνεται να είναι πιο ενεργό κατά τη διάρκεια του ύπνου.

Το Glymphatic system (από το “Glim-FAT-ick SIS-tem”) αποδίδεται στα ελληνικά ως γλοιολεμφικό από τον συνδυασμό των λέξεων γλοία (νευρογλοία) και λεμφικό και αποτελεί το αποχετευτικό σύστημα του εγκεφάλου. Τα νευρογλοιακά κύτταρα είναι εγκεφαλικά κύτταρα που έχουν ως αποστολή να υποστηρίζουν και να θρέφουν τα νευρικά κύτταρα και τους νευρώνες του σημαντικού αυτού οργάνου.

Κατά

τις ώρες της εγρήγορσης, τα εγκεφαλικά κύτταρα αποβάλλουν κομμάτια πρωτεΐνης και άλλα βιολογικά συστατικά, τα οποία συσσωρεύονται στους μεσοκυττάριους χώρους. Κατά τη διάρκεια του ύπνου ενεργοποιείται το γλοιολεμφικό σύστημα λούζοντας τον εγκέφαλο με υγρά καθαρισμού που πλημμυρίζουν τους χώρους μεταξύ των κυττάρων ξεπλένοντας τα χημικά σκουπίδια και προωθώντας τα στο συκώτι προς αποβολή. Το γλοιολεμφικό σύστημα μπορεί πλέον να εξηγήσει γιατί όλα τα ζώα χρειάζονται ύπνο για να επιβιώσουν. Χωρίς ύπνο, αυτή η υπηρεσία αυτοκαθαρισμού του εγκεφάλου μπορεί να μην είναι σε θέση να λειτουργήσει.

Οι επιστήμονες αναγνώρισαν αυτό το σύστημα αυτοκαθαρισμού του εγκεφάλου σε τρωκτικά πριν από περίπου μια δεκαετία. Ήδη γνώριζαν ότι το λεμφικό σύστημα λειτουργεί ως αποδέκτης όλων των αποβλήτων του οργανισμού, το οποίο σε συνεργασία με το κυκλοφορικό σύστημα, τα μεταφέρει στο συκώτι και στα νεφρά για να αποβληθούν από τον οργανισμό. Αναφορικά με τον εγκέφαλο, υπήρχε η πεποίθηση ότι όλα τα κυτταρικά απόβλητα απομακρύνονταν μέσω του εγκεφαλονωτιαίου υγρού. Χρησιμοποιώντας νέες τεχνικές παρατήρησης ζωντανών ιστών σε ποντίκια, οι ερευνητές διαπίστωσαν ενεργή, κατευθυνόμενη ροή του εγκεφαλονωτιαίου υγρού ανάμεσα από τα νευρικά κύτταρα, το οποίο παρέσυρε κυτταρικά απόβλητα, υποδηλώνοντας ένα ξέπλυμα του ανθρώπινου εγκεφάλου από σκουπίδια.

Προβλήματα με το γλοιολεμφικό σύστημα μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε ορισμένες διαταραχές του εγκεφάλου. Έχει παρατηρηθεί στους εγκεφάλους των ποντικιών, πως όσο αυξάνεται η ηλικία τους, το γλοιολεμφικό σύστημα χάνει την αποδοτικότητά του, ένα φαινόμενο που μπορεί να εξηγήσει την απαρχή της άνοιας ή άλλων νευροεκφυλιστικών ασθενειών. Για παράδειγμα, η νόσος του Αλτσχάιμερ συνδέεται με τη συσσώρευση τμημάτων πρωτεΐνης β-αμυλοειδούς στον εγκέφαλο και που αποτελούν συστατικά των χημικών σκουπιδιών που το γλοιολεμφικό σύστημα απομακρύνει. Ομοίως, η νόσος του Πάρκινσον συνδέεται με επιβλαβείς πρωτεΐνες που συσσωρεύονται στον εγκέφαλο. Η συγκέντρωση περισσότερων γνώσεων για το γλοιολεμφικό σύστημα και τις συνδέσεις του με ασθένειες μπορεί να οδηγήσει σε νέες θεραπείες.

#ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ #ΥΠΝΟΣ