Πανεπιστήμιο Παραστατικών Τεχνών: μία ακόμη κοροϊδία;

05:41 19/11/2024 - Πηγή: Dikaiologitika

Η κυβέρνηση προχωράει και σε αυτόν τον τομέα όπως το συνηθίζει τα τελευταία χρόνια: μια ρύθμιση-ομπρέλα που προσβλέπει σε έναν κομματικό έλεγχο (μιας και θα έχει η ίδια την ευθύνη να ορίσει τις πρώτες διοικήσεις του θεσμού), χωρίς να δεσμεύσει επιπλέον κονδύλια.

Η κυβέρνηση ανακοίνωσε για το τι σχεδιάζει να κάνει σχετικά με την αναβάθμιση των καλλιτεχνικών σπουδών, ισχυριζόμενη ότι μελέτησε το θέμα για πολλούς μήνες. Δεν γνωρίζουμε πώς το μελέτησε. Το σίγουρο είναι πως η “μελέτη” έγινε χωρίς καμία απολύτως διαβούλευση με τους επιστημονικούς και συνδικαλιστικούς φορείς οι οποίοι πολλά θα

είχαν να προσφέρουν. Επιπλέον στις ανακοινώσεις της κυβέρνησης απουσιάζει η όποια αναφορά για τις καλλιτεχνικές σπουδές στα υφιστάμενα πανεπιστήμια, ιδιαίτερα δε μετά την κοινή δήλωση τον Απρίλιο του 2024 όλων των προέδρων των αντίστοιχων πανεπιστημιακών τμημάτων. Το χειρότερο, όμως: οι προτάσεις είναι ένα μείγμα αλλόκοτων (και πονηρών!) ρυθμίσεων οι οποίες, δυστυχώς, δεν θα έχουν καμία ουσιαστική συνέπεια ως προς την αναβάθμιση των σπουδών στο χώρο των Παραστατικών Τεχνών.

Εξηγούμαι.

Αντιγράφω από την επίσημη ανακοίνωση της Κυβέρνησης μετά τη συζήτηση στο Υπουργικό Συμβούλιο στις 31 Οκτωβρίου:

Τα τμήματα της νέας Ανώτατης Σχολής Παραστατικών Τεχνών (Α.Σ.Π.Τ.) προέρχονται από την ενσωμάτωση των υφιστάμενων Σχολών του Εθνικού Θεάτρου, της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, της Κρατικής Σχολής Ορχηστρικής Τέχνης, του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος και του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης.

Σήμερα υπάρχουν 5 κρατικές (δηλ. δημόσιες) Σχολές μουσικής, υποκριτικής και χορού και πάρα πολλές ιδιωτικές. Τα πτυχία τους είναι αδιαβάθμητα, δηλαδή τυπικά δεν αντιστοιχούν ούτε σε πτυχία της ανώτερης εκπαίδευσης, ούτε, βέβαια, και της ανώτατης. Άρα, τι ακριβώς σημαίνει η έκφραση “τα τμήματα προέρχονται από την ενσωμάτωση…” Είναι μία φράση που δεν έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ σε κανένα άλλο νομοθέτημα όταν ιδρύεται ένα πανεπιστήμιο. Όλοι οι ιδρυτικοί νόμοι των πανεπιστημίων ονοματίζουν τα Τμήματα που θα παρέχουν τα πτυχία. Οτιδήποτε άλλο είναι θεσμικά αλλά και επιστημονικά αίολο.

Υπάρχει και κάτι άλλο που δημιουργεί σοβαρές αμφιβολίες αν όντως η κυβέρνηση θέλει να αναβαθμίσει την καλλιτεχνική εκπαίδευση: αν δημιουργούνται πέντε Τμήματα, τότε το νέο ίδρυμα θα έχει το προνόμιο να είναι ένα πανεπιστήμιο που θα έχει δύο τμήματα με ακριβώς το ίδιο γνωστικό αντικείμενο, μιας και οι Σχολές του Εθνικού Θεάτρου και του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, θεραπεύουν το ίδιο γνωστικό πεδίο!

Ας είμαστε, όμως, καλοπροαίρετοι. Τι ακριβώς καταλαβαίνουμε από την κυβερνητική ανακοίνωση; Ότι οι υφιστάμενες κρατικές σχολές οι οποίες δεν είναι πανεπιστημιακές μετατρέπονται σε πανεπιστημιακά τμήματα. Σχολές την σοβαρότητα των οποίων δεν αμφισβητεί κανείς, στις οποίες, όμως, δεν είχε δοθεί το δικαίωμα να παρέχουν πτυχία ισοδύναμα ούτε καν με ανώτερες σχολές, τώρα αναβαθμίζονται σε ανώτατες, δηλ. πανεπιστημιακές. Και γιατί η κυβέρνηση δεν επιλέγει αυτό που παγίως γίνεται όταν δημιουργείται ένα νέο πανεπιστημιακό ίδρυμα, ονοματίζοντας με σαφήνεια τα τμήματα που θα έχει το νέο Πανεπιστήμιο;

Το δεύτερο ενδιαφέρον στοιχείο: προβλέπεται η μετατροπή των δημόσιων και ιδιωτικών Σχολών Ανώτερης Καλλιτεχνικής Εκπαίδευσης σε Ανώτερες Σχολές Καλλιτεχνικής Εκπαίδευσης (Α.Σ.Κ.Ε.)! Τι σημαίνει αυτό; Η Κυβέρνηση μετατρέπει τις κρατικές σχολές οι οποίες μέχρι σήμερα έδιναν πτυχία χωρίς καμία διαβάθμιση σε πανεπιστημιακές, χωρίς να ανακοινώνει ότι δημιουργεί άλλες ανώτερες κρατικές σχολές. Άρα καταργεί τις κρατικές ως έχουν σήμερα, και ονομάζει όλες τις εναπομείνασες σχολές σε Ανώτερες οι οποίες από εδώ και στο εξής θα δίνουν πτυχίο επιπέδου 5. Δηλαδή Κολλέγια. Οι εναπομείνασες, όμως, είναι μόνον οι ιδιωτικές, οι οποίες με αυτόν τον τρόπο θα μπορούν να συνάψουν και συμφωνίες με ξένα πανεπιστήμια και να εφαρμόσουν τη νομοθεσία για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια που έχει ψηφιστεί.

Ποια θα ήταν η λύση αν η κυβέρνηση επέμενε στη δημιουργία ενός νέου Ιδρύματος: Να δημιουργήσει τρία Τμήματα στο νέο αυτό Ίδρυμα και να αποφάσιζε πώς θα διαβαθμίσει τα πτυχία των πέντε κρατικών Σχολών. Με αυτόν τον τρόπο θα κανονικοποιούσε το τοπίο στην ανώτερη εκπαίδευση και θα δημιουργούσε δομές ανώτατης εκπαίδευσης. Αν ήταν δε ειλικρινής ότι όντως θέλει να αναβαθμίσει τις καλλιτεχνικές σπουδές, θα προχωρούσε στην ίδρυση νέων Σχολών με τμήματα μουσικής πράξης, υποκριτικής και χορού στα υφιστάμενα πανεπιστήμια και, έτσι, θα εξασφάλιζε την ομαλή ανάπτυξη τους μέσα σε ένα ακαδημαϊκό και διοικητικό περιβάλλον που ήδη λειτουργεί.

Το επόμενο στοιχείο που εντοπίζουμε στις κυβερνητικές εξαγγελίες είναι ακόμη πιο ενδιαφέρον.

Δικαίωμα πρόσβασης στην Α.Σ.Π.Τ. θα έχουν οι απόφοιτοι των 5 φορέων (του Εθνικού Θεάτρου, του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, της Κρατικής Σχολής Ορχηστρικής Τέχνης και του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης) και οι απόφοιτοι συναφών ΑΕΙ με αυτοδίκαιη κατάταξη στο 5ο εξάμηνο, (δική μου υπογράμμιση) εφόσον επιλέγεται το ίδιο γνωστικό αντικείμενο ή μέσω κατατακτήριων εξετάσεων εφόσον επιλέγεται διαφορετικό γνωστικό αντικείμενο.

Δηλαδή; Όλοι όσοι έχουν πάρει πτυχία από πότε; Τα τελευταία 5, 10 χρόνια; Από τότε που ιδρύθηκαν οι σχολές αυτές; “Αυτοδίκαιη κατάταξη” σημαίνει πάει κανείς στη Γραμματεία και εγγράφεται. Δηλαδή όσοι αποφοίτησαν από τις κρατικές θα μπορούν να κάνουν εγγραφή στο πανεπιστήμιο χωρίς καμία άλλη διαδικασία, ενώ όσοι αποφοίτησαν από τις άλλες Σχολές δεν θα έχουν αυτό το δικαίωμα; Αν μη τι άλλο, είναι και αντισυνταγματική μία τέτοια διάταξη. Μύλος.

Στις 31 Οκτωβρίου έγινε και το εξής ευτράπελο με διαφορά μίας ώρας: η παραπάνω παράγραφος είναι στο δελτίο τύπου του Υπουργικού Συμβουλίου αλλά όχι στις δηλώσεις του Υφυπουργού παρά τω Πρωθυπουργώ κ.Κοντογιώργη. Όλα τα υπόλοιπα είναι τα ίδια ακριβώς και στις δύο ανακοινώσεις. Κάποιος τους σφύριξε ότι αυτό είναι παράνομο; Ή ότι και η κοροϊδία έχει τα όρια της; Ή κάτι άλλο και το πήραν πίσω; Ή μήπως ο Υπουργός δεν ήθελε να εξευτελιστεί και το έβγαλε από την ανακοίνωση του ενώ κράτησε επί λέξη όλα τα υπόλοιπα που υπάρχουν στην ανακοίνωση του Υπουργικού Συμβουλίου;

Και τώρα;

Η κυβέρνηση προχωράει και σε αυτόν τον τομέα όπως το συνηθίζει τα τελευταία χρόνια: μια ρύθμιση-ομπρέλα που προσβλέπει σε έναν κομματικό έλεγχο (μιας και θα έχει η ίδια την ευθύνη να ορίσει τις πρώτες διοικήσεις του θεσμού), χωρίς να δεσμεύσει επιπλέον κονδύλια. Και όσες και όσοι αγωνίζονται για την ουσιαστική αναβάθμιση της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης θα έχουν να αντιμετωπίσουν μία μακιαβελική παγίδα: η κυβέρνηση θα διαλαλεί ότι προχωρά στην δημιουργία ενός νέου Πανεπιστημίου Παραστατικών Τεχνών, ενώ στην πραγματικότητα, μετατρέπει όλες τις ιδιωτικές σχολές σε ανώτερες με το ίδιο θεσμικό καθεστώς με τα κολλέγια, και ανοίγει διάπλατα την πόρτα για την εγκατάσταση ξένων ιδιωτικών πανεπιστημίων όπως προβλέπει ο τελευταίος νόμος για τα πανεπιστήμια.

(Ο Κώστας Γαβρόγλου είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρώην υπουργός Παιδείας)

#ΚΩΣΤΑΣ_ΓΑΒΡΟΓΛΟΥ