Πόσο επικίνδυνα είναι τα ηλεκτρονικά απόβλητα, πόσα παράγει η Ελλάδα

09:18 3/7/2020 - Πηγή: Dikaiologitika

Η ποσότητα ρεκόρ των 53,6 εκατομμυρίων τόνων ηλεκτρονικών αποβλήτων ή 7,3 κιλά ανά κάτοικο της Γης παρήχθη παγκοσμίως το 2019, μια αύξηση κατά 21% σε σχέση με πριν πέντε χρόνια.

Η Ελλάδα παρήγαγε πέρυσι συνολικά 181.000 τόνους ηλεκτρονικών αποβλήτων ή 16,9 κιλά ανά κεφαλή, από τους οποίους περίπου οι 56.000 τόνοι συλλέχθηκαν και ανακυκλώθηκαν. Το ποσοστό ανακύκλωσης στη χώρα μας (περίπου 31%) είναι ακόμη αρκετά κάτω από το μέσο όρο στην Ευρώπη (43%).

Ο συνολικός όγκος των περυσινών ηλεκτρονικών

αποβλήτων σε όλο τον κόσμο ισοδυναμεί με το βάρος 350 γιγάντιων κρουαζιερόπλοιων Queen Mary 2 ή -αν έμπαιναν στη σειρά- με μια γραμμή μήκους 125 χιλιομέτρων. Ο χρυσός και άλλα πολύτιμα συστατικά (πλατίνα, άργυρος, χαλκός κ.α.) μέσα στα ηλεκτρονικά απόβλητα που πετιούνται ή καίγονται, εκτιμάται ότι αξίζουν 57 δισεκατομμύρια δολάρια, αξία μεγαλύτερη από το ΑΕΠ πολλών χωρών, σύμφωνα με την έκθεση «Global E-waste Monitor 2020» των Ηνωμένων Εθνών.

Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, η έκθεση προβλέπει ότι τα ηλεκτρονικά απόβλητα (πεταμένα προϊόντα με μπαταρία ή ηλεκτρικό βύσμα) θα φθάσουν τα 74 εκατομμύρια τόνους έως το 2030, εμφανίζοντας σχεδόν διπλασιασμό μέσα σε 16 χρόνια. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στη συνεχώς αυξανόμενη κατανάλωση ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών, στον ολοένα μικρότερο κύκλο ζωής τους και στη μείωση των ευκαιριών επισκευής τους.

«Πρωταθλήτρια» στα ηλεκτρονικά απόβλητα η Ασία

Μόνο το 17,4% των παγκόσμιων ηλεκτρονικών αποβλήτων του 2019 συλλέχθηκε και ανακυκλώθηκε. Η Ασία γεννά το μεγαλύτερο συνολικό όγκο (24,9 εκατομμύρια τόνους το 2019) και ακολουθούν η Βόρεια και Νότια Αμερική (13,1 εκατ.) και η Ευρώπη (12 εκατ. τόνοι). Την μεγαλύτερη δημιουργία αποβλήτων ανά κεφαλή κάνει η Ευρώπη (16,2 κιλά πέρυσι) και μετά η Β. και Ν.Αμερική (13,3 κιλά). Συνολικά η Ευρώπη ανακυκλώνει περίπου το 43% των e-αποβλήτων της, αν και με αποκλίσεις (59% η Βόρεια, 34% η Νότια και 29% η Ανατολική Ευρώπη).

Τα e-απόβλητα συνιστούν κίνδυνο τόσο για την υγεία όσο και για το περιβάλλον, καθώς περιέχουν τοξικές ουσίες όπως ο υδράργυρος, που προξενούν βλάβες στον εγκέφαλο και στο νευρικό σύστημα. Επίσης, χωρίς σωστή διαχείριση τους, τα ηλεκτρονικά απόβλητα επιδεινώνουν την κλιματική αλλαγή, καθώς συμβάλλουν στην απελευθέρωση «αερίων του θερμοκηπίου» στην ατμόσφαιρα.

Τα περισσότερα απόβλητα παγκοσμίως είναι μικρές συσκευές (17,4 εκατ. τόνοι) και ακολουθούν οι μεγάλες (13,1 εκατ. τόνοι). Οι πεταμένες οθόνες φθάνουν τα 6,7 εκατ. τόνοι, οι λάμπες τα 4,7 εκατ. τόνους και ο τηλεπικοινωνιακός εξοπλισμός τα 0,9 εκατ. τόνους. Η ταχύτερη αύξηση αποβλήτων (7% μετά το 2014) αφορά τον εξοπλισμό κλιματισμού.

Ο Έλληνας Αντώνης Μαυρόπουλος, πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Στερεών Αποβλήτων (ISWA), δήλωσε ότι «οι ποσότητες ηλεκτρονικών αποβλήτων αυξάνονται τρεις φορές ταχύτερα από τον παγκόσμιο πληθυσμό και 13% πιο γρήγορα από το παγκόσμιο ΑΕΠ κατά τα τελευταία πέντε χρόνια. Αυτή η απότομη αύξηση δημιουργεί σημαντικές πιέσεις στο περιβάλλον και στην υγεία και δείχνει πόσο επείγον είναι να συνδυαστεί η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση με την κυκλική οικονομία».