Σήμερα κατατίθεται το προσχέδιο του προϋπολογισμού, οι προβλέψεις για το 2022

07:40 4/10/2021 - Πηγή: Dikaiologitika

Προσχέδιο προϋπολογισμού για το 2022 με αρκετές αιρεσιμότητες, πολλά σενάρια και αρκετά ανοιχτά μέτωπα, καταθέτει σήμερα, Δευτέρα 4 Οκτωβρίου στη Βουλή το υπουργείο Οικονομικών.

Παραδοσιακά, το προσχέδιο έχει αρκετές «εκκρεμότητες» σε σχέση με το τελικό κείμενο του προϋπολογισμού. Ειδικά φέτος, είναι πολλά τα ανοιχτά μέτωπα εξαιτίας των διαβουλεύσεων με τους θεσμούς σχετικά με τις πρόσθετες παρεμβάσεις ελάφρυνσης, αλλά και του κύματος ακρίβειας που μαστίζει την αγορά.

Όπως αναμένεται,

το προσχέδιο δεν θα κρύβει εκπλήξεις στα μεγέθη, αλλά ούτε θα δίνει στίγμα αναφορικά με τις κινήσεις στο μέτωπο των φοροελαφρύνσεων και των εισοδηματικών ενισχύσεων. Είναι ενδεικτικό ότι στο προσχέδιο θα είναι αναθεωρημένος επι τα βελτίω ο ρυθμος ανάπτυξης για το 2021, αλλά επι τα χείρω η εκτίμηση για το 2022.

Συγκεκριμένα, το οικονομικό επιτελείο εκτιμά ότι ο ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ φέτος θα διαμορφωθεί στο 6,1% από 5,9 % αλλά ταυτόχρονα αναθεωρεί προς τα κάτω τη πρόβλεψη για το ρυθμό ανάπτυξης του 2022, σε 4,5% από 6,2% που προέβλεπε το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2022-2025.

Τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης επισημαίνουν ότι οριστικές αποφάσεις αναμένονται τον Νοέμβριο όταν και θα υπάρχει καλύτερη εικόνα σχετικά με τα δημοσιονομικά περιθώρια και θα αποτυπωθούν στο τελικό κείμενο του προϋπολογισμού που θα έρθει για ψήφιση μετά τις 20 Νοεμβρίου.

Εκείνη την περίοδο θα κριθούν:

1. Τα τελικά μεγέθη της ανάπτυξης, αφού θα έχουν οριστικοποιηθεί και τα έσοδα του τουρισμού από το τρίτο τρίμηνο του 2021, το οποίο είναι κομβικό για τον ρυθμό μεγέθυνσης του ΑΕΠ.

2. Το μέγεθος του πρωτογενούς ελλείμματος, σημαντικό στοιχείο για το δημοσιονομικό περιθώριο που θα κρίνει το μέγεθος των παρεμβάσεων. Το στοίχημα είναι εάν τελικά υπερβεί τον στόχο του Μεσοπρόθεσμου για έλλειμμα 7,1% του ΑΕΠ το 2021. Με αυτή την παραδοχή το Μεσοπρόθεσμο προβλέπει έλλειμμα 0,5% του ΑΕΠ το 2022.

3. Οι διαπραγματεύσεις με τους δανείστε για την αξιοποίηση του πρόσθετου δημοσιονομικού χώρου.

4. Οι επιπτώσεις από την πορεία της πανδημίας

5. Το μέγεθος που θα έχει λάβει το κύμα ακρίβειας στην αγορά.

Πρόθεση της κυβέρνησης είναι η μεγαλύτερη αξιοποίηση του δημοσιονομικού χώρου, ώστε να προχωρήσει η χρηματοδότηση πρόσθετων μέτρων μείωσης του φορολογικού βάρους για εργαζόμενους και επιχειρήσεις. Ωστόσο, αυτή την εποχή πρωταρχικός στόχος είναι η αντιμετώπιση της ακρίβειας που ήδη σαρώνει την αγορά και προκαλεί ανησυχία.

Στο οικονομικό επιτελείο αναζητούν το σχέδιο που θα ανακόψει τις πιέσεις στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς και να μην εξανεμισθούν τα οφέλη από τις μειώσεις φόρων και εισφορών. Ο Υπουργός Οικονομικών Χ. Σταικούρας άνοιξε παράθυρο για την εφαρμογή συμπληρωματικών μέτρων κατά της ακρίβειας σημειώνοντας ότι «λάβαμε, λαμβάνουμε και θα λάβουμε ό,τι μέτρα χρειαστεί για να βελτιώσουμε το διαθέσιμο εισόδημα του πολίτη προκειμένου να αντεπεξέλθει σε μία όπως φαίνεται μέχρι τώρα παροδική κρίση». Ο υπουργός παρέπεμψε στο τελικό σχέδιο του νέου προϋπολογισμού για τυχόν πρόσθετες ενισχύσεις ανάλογα με την έκταση και το βάθος της κρίσης των τιμών λέγοντας ότι σαφή εικόνα θα υπάρξει σε ένα περίπου μήνα.

Πρωταρχικός στόχος να περιοριστούν οι επιπτώσεις από την άνοδο της τιμής στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Στο αυτό το πλαίσιο εξετάζεται η αύξηση του κονδυλίου για το επίδομα θέρμανσης για πετρέλαιο και φυσικό αέριο, ακόμα και πάνω από τα 150 εκ. ευρώ από 100 εκ ευρώ με στόχο να δοθεί υψηλότερο ποσό σε περισσότερα νοικοκυριά.

Δημοσιονομική αισιοδοξία

Τα σχέδια της κυβέρνησης βασίζονται στην αναθεώρηση του ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας από το 5,9% στη περιοχή του 6,1% για φέτος. Αρκετοί είναι αυτοί μάλιστα, οι οποίοι θεωρούν συντηρητικές τις προβλέψεις του υπουργείου Οικονομικών. Για παράδειγμα, το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών εκτίμησε ότι ο ρυθμός ανάπτυξης θα διαμορφωθεί στο 7,9% έναντι 4,7% που προέβλεπε τον Ιούλιο. Αντίστοιχα, διεθνείς οργανισμοί και οίκοι προεξοφλούν δυναμική ανάκαμψη της Ελληνικής Οικονομίας.

Η καλύτερη του αναμενόμενου πορεία της οικονομίας, δημιουργεί περιθώριο διαπραγμάτευσης με τους Θεσμούς σχετικά με την υλοποίηση του σχεδίου ελαφρύνσεων. Για παράδειγμα από την πορεία των μεγεθών θα κριθεί η επέκταση του παγώματος της εισφοράς αλληλεγγύης για τους εργαζόμενους στο Δημόσιο και τους συνταξιούχους, αλλά και η μεγαλύτερη μείωση στις ασφαλιστικές εισφορές, καθώς και η διεύρυνση του πακέτου των παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση του αυξημένου κόστους που φέρνει η αύξηση των τιμών στην ενέργεια.

Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι στο τραπέζι έχει τεθεί και το σενάριο να δοθεί έως το τέλος του έτους έκτακτη εφάπαξ εισοδηματική ενίσχυση σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες όπως οι χαμηλοσυνταξιούχοι.

Μία ευρύτερη συζήτηση για το πακέτο με τους επικεφαλής των θεσμών θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο της 12ης μεταμνημονιακής αξιολόγησης η οποία έχει προγραμματισθεί για τις 19 και 20 Οκτωβρίου.

Προβλέψεις

Ειδικότερα τα βασικά μεγέθη για το 2022, όπως παρουσιάστηκαν σε σχετική έκθεση του Ελληνικού Δημοσιονομικού Συμβουλίου έχουν ως εξής:

Ιδιωτική κατανάλωση: Σε ό,τι αφορά το 2022, η κύρια πηγή αβεβαιότητας αφορά στην εξέλιξη της πανδημίας. Εκτιμώντας ότι αυτή θα έχει τεθεί υπό πλήρη έλεγχο, η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 2,9% κρίνεται εύλογη. Επιπλέον, η εκτιμώμενη πτώση του ποσοστού ανεργίας στο 14,3% αναμένεται να συνδράμει στην τόνωση της ιδιωτικής κατανάλωσης.

Ωστόσο, πηγή αβεβαιότητας αναφορικά με την προβλεπόμενη αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης αποτελεί η μικρή αύξηση της μέσης κατά κεφαλήν αμοιβής της μισθωτής εργασίας, η οποία προβλέπεται ότι θα ανέλθει σε 1,1%, δηλαδή αρκετά χαμηλότερα από τον μεσοπρόθεσμο στόχο του πληθωρισμού (2,0%). Αυτό σημαίνει, πως η αύξηση των συνολικών αμοιβών της μισθωτής εργασίας (+3%), που αποτελεί βασική συνιστώσα της ιδιωτικής κατανάλωσης, εφόσον επιτευχθεί, θα προέλθει σχεδόν αποκλειστικά από την αύξηση του όγκου της μισθωτής απασχόλησης.

Δημόσια κατανάλωση: Λαμβάνοντας υπόψη τη σταδιακή ανάκαμψη της οικονομίας, προβλέπεται ο βαθμιαίος περιορισμός των καταναλωτικών δαπανών του δημοσίου οι οποίες αυξήθηκαν σημαντικά λόγω των μέτρων ελέγχου της πανδημίας. Δεδομένων των παραπάνω, είναι αναμενόμενη η μείωση της δημόσιας κατανάλωσης.

Ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου: Η εκτίμηση για ενίσχυση των επενδύσεων το 2022 κατά 23,4% (ή κατά 4,83 δισ. ευρώ σε σταθερές τιμές) αποτυπώνει τον πλέον φιλόδοξο μακροοικονομικό στόχο του προσχεδίου. Το σύνολο αυτής της μεταβολής οφείλεται στη θετική επίπτωση που έχει ήδη και αναμένεται να έχει το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF).

Σύμφωνα με το Προσχέδιο, το ήμισυ (50%) της καθαρής αύξησης των επενδύσεων θα προέλθει από την ενίσχυση των δημόσιων επενδύσεων και το υπόλοιπο μισό θα προέλθει από την ενίσχυση των ιδιωτικών επενδύσεων. Κατά συνέπεια, η έγκαιρη και ομαλή απορρόφηση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, καθώς και η διασφάλιση ότι το εγχώριο τραπεζικό σύστημα θα διοχετεύσει γρήγορα και αποτελεσματικά τα σχετικά κεφάλαια στην ιδιωτική οικονομία αποτελεί στοιχείο καίριας σημασίας για την υλοποίηση του αισιόδοξου αυτού σεναρίου.

Εισαγωγές-εξαγωγές: Οι εκτιμήσεις αναφορικά με την εξέλιξη των εισαγωγών και των εξαγωγών είναι σύστοιχες με τις εκτιμήσεις αναφορικά με την μεταβολή του ΑΕΠ και των άλλων επιμέρους συνιστωσών. Ειδικότερα, σημειώνεται πως η αύξηση των εισαγωγών αγαθών (+9,7%) προβλέπεται να είναι μεγαλύτερη εκείνης των εξαγωγών αγαθών (+2,7%)- σύμφωνα με τις αναλυτικές προβλέψεις του Υπουργείου Οικονομικών- στοιχείο το οποίο είναι αναμενόμενο λόγω της σημαντικής ανάκαμψης των επενδύσεων και της ιδιωτικής κατανάλωσης που συνεπάγονται αυξημένες ανάγκες σε εισαγόμενες πρώτες ύλες, μηχανήματα και καταναλωτικά αγαθά.

Πάντως, η σχετική επιδείνωση του ισοζυγίου αγαθών υπεραντισταθμίζεται από τη βελτίωση του ισοζυγίου υπηρεσιών, κυρίως λόγω της περαιτέρω ανάκαμψης του τουρισμού. Συγκεκριμένα, οι τουριστικές εισπράξεις αναμένεται να ανέλθουν το 2022 σε 14,4 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά σχεδόν 60% σε σχέση με το 2021, παραμένοντας ωστόσο, κάτω από το επίπεδο του 2019 (προβλέπεται να κυμανθούν στο 79% των εισπράξεων του 2019), πρόβλεψη η οποία κρίνεται επιτεύξιμη.