Τα μικροπλαστικά πυροδοτούν την ανθεκτικότητα των βακτηρίων

15:46 16/3/2025 - Πηγή: Dikaiologitika

Ερευνητές στη Βοστόνη σοκαρίστηκαν όταν είδαν ότι η αντοχή των βακτηρίων ενισχύεται όταν εκτίθενται σε πλαστικά σωματίδια και επισημαίνουν έναν πιθανό κίνδυνο σε ευάλωτους πληθυσμούς.

Τα μικροπλαστικά, μικροσκοπικά θραύσματα πλαστικών, βρίσκονται πλέον σε ολόκληρο τον πλανήτη. Ανέβηκαν ψηλά στις τροφικές αλυσίδες, συσσωρεύτηκαν σε ωκεανούς, συγκεντρώθηκαν σε σύννεφα και βουνά και βρέθηκαν μέσα στο σώμα μας. Και όλα αυτά με ανησυχητικούς ρυθμούς.

Οι επιστήμονες αγωνίζονται τώρα να ανακαλύψουν τις απρόβλεπτες επιπτώσεις τόσων πλαστικών μέσα και γύρω μας. Μια πιθανή και εκπληκτική

επίπτωση είναι η ανθεκτικότητα των βακτηρίων σε φάρμακα, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο Applied and Environmental Microbiology. Σε μια εκπληκτική ανακάλυψη, μια ομάδα ερευνητών του Πανεπιστημίου της Βοστώνης διαπίστωσε ότι τα βακτήρια που εκτέθηκαν σε μικροπλαστικά έγιναν ανθεκτικά σε πολλούς τύπους αντιβιοτικών που χρησιμοποιούνται συνήθως για τη θεραπεία λοιμώξεων. Λένε ότι αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό για τους ανθρώπους που ζουν σε φτωχές πολυπληθείς περιοχές, όπως είναι οι προσφυγικοί οικισμοί, όπου συσσωρεύονται πεταμένα πλαστικά και όπου οι βακτηριακές λοιμώξεις εξαπλώνονται εύκολα.

«Υπάρχει σίγουρα μια ανησυχία ότι το φαινόμενο παρουσιάζει υψηλότερο κίνδυνο σε κοινότητες που βρίσκονται σε μειονεκτική θέση», λέει ο Muhammad Zaman, καθηγητής βιοϊατρικής μηχανικής στο BU College of Engineering που μελετά τη μικροβιακή αντοχή και την υγεία των προσφύγων και των μεταναστών, και υπογραμμίζει την ανάγκη για περισσότερη επαγρύπνηση και εμβάθυνση στις αλληλεπιδράσεις μικροπλαστικών και βακτηριδίων». Υπολογίζεται ότι σημειώνονται 4,95 εκατομμύρια θάνατοι ετησίως που σχετίζονται με λοιμώξεις ανθεκτικές στα φάρμακα στον κόσμο. Τα βακτήρια γίνονται ανθεκτικά στα αντιβιοτικά για πολλούς διαφορετικούς λόγους, συμπεριλαμβανομένης της κακής χρήσης και της υπερσυνταγογράφησης φαρμάκων, αλλά ένας τεράστιος παράγοντας που τροφοδοτεί την αντίσταση είναι το μικροπεριβάλλον, δηλαδή το άμεσο περιβάλλον ενός μικροοργανισμού όπου αναπαράγονται βακτήρια και ιοί.

Στο εργαστήριο του Zaman στο πανεπιστήμιο της Βοστόνης, οι ερευνητές εξέτασαν πώς ένα κοινό βακτήριο, το Escherichia coli (E. coli), αντέδρασε σε ένα κλειστό περιβάλλον με μικροπλαστικά. «Τα πλαστικά παρέχουν μια επιφάνεια πάνω στην οποία προσκολλώνται τα βακτήρια και δημιουργούν αποικίες», λέει η υποψήφια διδάκτορας Neila Gross και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης. «Μόλις συνδεθούν σε οποιαδήποτε επιφάνεια, τα βακτήρια δημιουργούν ένα βιοφίλμ, μια κολλώδη ουσία που λειτουργεί σαν ασπίδα, προστατεύοντάς τα από εισβολείς και στερεώνοντάς τα με ασφάλεια». Παρόλο που τα βακτήρια μπορούν να αναπτύξουν βιομεμβράνες σε οποιαδήποτε επιφάνεια, η Gross παρατήρησε ότι το μικροπλαστικό υπερφόρτισε τα βακτηριακά βιοφίλμ τόσο πολύ που όταν προστέθηκαν αντιβιοτικά στο μείγμα, το φάρμακο δεν μπόρεσε να διαπεράσει στην ασπίδα.

«Βρήκαμε ότι τα βιοφίλμ στα μικροπλαστικά, σε σύγκριση με άλλες επιφάνειες όπως το γυαλί, είναι πολύ πιο δυνατά και παχύτερα, όπως ένα σπίτι με έναν τόνο μόνωσης», λέει η Gross. «Ήταν συγκλονιστικό να το βλέπεις». Το ποσοστό βακτηριακής αντοχής στο μικροπλαστικό ήταν πολύ υψηλό σε σύγκριση με άλλα υλικά. «Κάναμε τα πειράματα πολλές φορές, δοκιμάζοντας διαφορετικούς συνδυασμούς αντιβιοτικών και τύπους πλαστικού υλικού και κάθε φορά, τα αποτελέσματα παρέμεναν σταθερά». «Δείχνουμε ότι η παρουσία πλαστικών κάνει πολύ περισσότερα από το να παρέχει απλώς μια επιφάνεια για να κολλήσουν τα βακτήρια. Στην πραγματικότητα οδηγούν στην ανάπτυξη ανθεκτικών οργανισμών», προσθέτει ο Zaman, ο οποίος διευθύνει το BU’s Center on Forced Displacement (Κέντρο Αναγκαστικής Μετατόπισης στο πανεπιστήμιο της Βοστόνης), το οποίο έχει αποστολή να βελτιώσει τη ζωή των εκτοπισμένων σε όλο τον κόσμο. Προηγούμενη έρευνα έχει βρει ότι οι πρόσφυγες, οι αιτούντες άσυλο και οι βίαια εκτοπισμένοι πληθυσμοί διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να προσβληθούν από λοιμώξεις από μικροοργανισμούς ανθεκτικούς στα φάρμακα, λόγω της διαβίωσης μέσα σε πυκνούς καταυλισμούς και των αυξημένων φραγμών στη λήψη υγειονομικής περίθαλψης.

Πρόσφατα στοιχεία εκτιμούν ότι υπάρχουν 122 εκατομμύρια εκτοπισμένοι σε όλο τον κόσμο. Σύμφωνα με τον Zaman, η επικράτηση των μικροπλαστικών θα μπορούσε να προσθέτει έναν επιπλέον παράγοντα κινδύνου σε ήδη προβληματικά συστήματα υγείας που εξυπηρετούν τους πρόσφυγες. Οι Gross και Zaman λένε ότι το επόμενο βήμα στην έρευνά τους είναι να καταλάβουν εάν τα ευρήματά τους στο εργαστήριο μεταφράζονται στον έξω κόσμο. Ελπίζουν να ξεκινήσουν μελέτες με εταίρους στο εξωτερικό για να επιτηρούν προσφυγικούς καταυλισμούς για βακτήρια και ιούς ανθεκτικά στα αντιβιοτικά που σχετίζονται με μικροπλαστικά. Στοχεύουν επίσης να ανακαλύψουν τους ακριβείς μηχανισμούς που επιτρέπουν στα βακτήρια να συγκρατούνται τόσο ισχυρά στο πλαστικό.

«Τα πλαστικά είναι εξαιρετικά προσαρμόσιμα», λέει η Gross, και η μοριακή τους σύνθεση θα μπορούσε να βοηθήσει τα βακτήρια να ‘ανθίσουν’, αλλά δεν είναι σαφές πώς συμβαίνει αυτό. Μια θεωρία, λέει, είναι ότι τα πλαστικά απωθούν το νερό και άλλα υγρά, επιτρέποντας στα βακτήρια να προσκολλώνται εύκολα. Αλλά με την πάροδο του χρόνου, τα πλαστικά αρχίζουν να απορροφούν υγρασία. Αυτό σημαίνει ότι είναι δυνατόν τα μικροπλαστικά να απορροφήσουν αντιβιοτικά πριν φτάσουν στα βακτήρια-στόχους. Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι ακόμη και όταν τα μικροπλαστικά αφαιρέθηκαν από την εξίσωση, τα βακτήρια που κάποτε φιλοξενούσαν διατήρησαν την ικανότητα να σχηματίζουν ισχυρότερα βιοφίλμ.

Πηγή: Boston University

#ΜΙΚΡΟΠΛΑΣΤΙΚΑ #ΕΠΙΣΤΗΜΗ #ΒΑΚΤΗΡΙΑ