Τα σκοτεινά μυστικά του Shein: Ποιος κατασκευάζει το φουστάνι των 10 ευρώ που μόλις παρήγγειλες

14:41 13/1/2025 - Πηγή: Dikaiologitika

Μέσα σε μόλις πέντε χρόνια η Shein έχει μετατραπεί στον απόλυτο γίγαντα του κινεζικού fast fashion, ενώ πλέον επιδιώκει να ενταχθεί στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου.

«Αν είχε 31 μέρες ο μήνας, θα δούλευα και τις 31», λέει εργάτης στο Panyu μια από τις συνοικίες της πόλης Guangzhou, που είναι πλέον γνωστή και ως «χωριό του Shein».

Το BBC βρέθηκε στην περιοχή, επισκέφτηκε 10 εργοστάσια, μίλησε

με τέσσερις ιδιοκτήτες και περισσότερους από 20 εργαζόμενους και αποκαλύπτει τι κρύβεται πίσω από τα ρούχα σε τιμή-ευκαιρία που διανέμονται σε 150 χώρες παγκοσμίως.

Διαπίστωσε ότι η ατμομηχανή του Shein είναι οι εκατοντάδες εργάτες που κάθονται πίσω από ραπτομηχανές για περίπου 75 ώρες την εβδομάδα, κατά παράβαση της κινεζικής εργατικής νομοθεσίας.

Το ωράριο αυτό είναι αρκετά συνηθισμένο στην Γκουανγκζού, το βιομηχανικό κέντρο όπου συρρέουν εργάτες της υπαίθρου που αναζητούν υψηλότερο εισόδημα στην Κίνα.

Η επιτυχία και το «στρατηγικό» πλεονέκτημα

Η Shein ιδρύθηκε το 2008 από τον δισεκατομμυριούχο Sky Xu και η αξία της αποτιμάται σήμερα σε περίπου 60 δισ. δολάρια.

Τα έσοδα της έχουν εκτοξευθεί την τελευταία πενταετία - ξεπερνώντας τις ανταγωνιστικές αλυσίδες που μας έμαθαν τι σημαίνει fast fashion: H&M, Zara και Primark - ενώ πλέον ετοιμάζεται για το επόμενο βήμα, την ένταξή της στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου.

Η επιτυχία της έγκειται στον όγκο του εμπορεύματος - το online απόθεμα φτάνει τις εκατοντάδες χιλιάδες - και τις πολύ καλές τιμές της, που κυμαίνονται κατά μέσο όρο κάτω από τα δέκα ευρώ. Οι τιμές αυτές είναι εφικτές χάρη στις εργασιακές πρακτικές στο Panyu, όπου βρίσκονται περίπου 5.000 εργοστάσια που την προμηθεύουν, αλλά και χάρη στο ίδιο το «στρατηγικό πλεονέκτημα» της Κίνας.

Ολόκληρη η αλυσίδα εφοδιασμού της Shein βρίσκεται στην χώρα: Επίδοξοι ανταγωνιστές όπως το Βιετνάμ και το Μπαγκλαντές εισάγουν πρώτες ύλες από την Κίνα για να κατασκευάσουν ρούχα. Αλλά τα κινεζικά εργοστάσια βασίζονται εξ ολοκλήρου σε τοπικές πηγές για τα πάντα, από τα υφάσματα μέχρι τα φερμουάρ και τα κουμπιά.

Έτσι, είναι εύκολο να φτιάξουν μια ποικιλία ενδυμάτων και είναι σε θέση να το κάνουν γρήγορα.

Η αλματώδης άνοδος της κινεζικής εταιρείας ωστόσο επισκιάζεται από αλλεπάλληλες καταγγελίες σχετικά με κακομεταχείριση των εργαζομένων και επιβολή καταναγκαστικής εργασίας. Μόλις πέρυσι παραδέχτηκε ότι βρήκε παιδιά να εργάζονται στα εργοστάσιά της.

Πώς δουλεύει ο κολοσσός της Shein

«Συνήθως δουλεύουμε, 10, 11 ή 12 ώρες την ημέρα», λέει στο BBC μια 49χρονη γυναίκα από το Jiangxi. «Τις Κυριακές δουλεύουμε περίπου τρεις ώρες λιγότερο».

Η γυναίκα βρίσκεται μαζί με μια ντουζίνα ακόμη ανθρώπους μπροστά από πίνακες ανακοινώσεων με αγγελίες εργασίας. Διαβάζουν μια αγγελία και κοιτούν προσεκτικά τη ραφή ενός ρούχου.

Αυτή είναι η αλυσίδα εφοδιασμού της Shein: Τα εργοστάσια αναλαμβάνουν να κατασκευάσουν ρούχα κατά παραγγελία – κάποια μικρά, κάποια μεγάλα. Αν τα σχέδια έχουν επιτυχία, οι παραγγελίες αυξάνονται ραγδαία και το ίδιο θα πρέπει να γίνει και με την παραγωγή.

Τα εργοστάσια τότε προσλαμβάνουν προσωρινούς εργάτες, για να καλύψουν τη ζήτηση που το μόνιμο προσωπικό τους δεν μπορεί να καλύψει.

«Κερδίζουμε τόσο λίγα και το κόστος ζωής είναι πλέον πολύ υψηλό», λέει μια εργάτρια που ελπίζει τώρα να βγάλει αρκετά χρήματα για να τα στείλει στα δύο παιδιά της που ζουν με τους παππούδες τους.

«Πληρωνόμαστε με το κομμάτι», εξηγεί. «Η αμοιβή εξαρτάται από το πόσο δύσκολο είναι το προϊόν. Κάτι απλό όπως ένα μπλουζάκι κοστίζει ένα-δυό γουάν το τεμάχιο και μπορώ να φτιάξω περίπου δώδεκα σε μία ώρα».

Η εξέταση των ραφών είναι πολύ σημαντική υπόθεση για τη λήψη της σωστής απόφασης: Γύρω από το ρούχο-πρότυπο οι εργάτες υπολογίζουν πόσο θα πληρωθούν για να φτιάξουν κάθε κομμάτι ρούχου και πόσα μπορούν να φτιάξουν σε μία ώρα.

Οι υπερωρίες που «κυνηγούν» οι κακοπληρωμένοι Κινέζοι

Το κανονικό ωράριο εργασίας φαίνεται να είναι από τις 08:00 έως τις 22:00, εξηγεί το BBC.

Αυτό όμως που έχει διαπιστωθεί είναι πως αρκετοί υπάλληλοι κάνουν υπερβολικά πολλές υπερωρίες: Σύμφωνα με την ελβετική MKΟ Public Eye, ο βασικός μισθός χωρίς υπερωρίες ήταν 2.400 γουάν (327 δολάρια) - πολύ πιο χαμηλά από τα 6.512 γουάν που λέει η Asia Floor Wage Alliance ότι απαιτούνται για έναν «μισθό διαβίωσης». Όμως οι εργαζόμενοι με τους οποίους μίλησε το BBC κατάφεραν να κερδίζουν μεταξύ 4.000 και 10.000 γουάν τον μήνα.

«Αυτό το ωράριο δεν είναι ασυνήθιστο, αλλά είναι σαφές πως είναι παράνομο και παραβιάζει βασικά ανθρώπινα δικαιώματα», δηλώνει ο David Hachfield. «Είναι μια ακραία μορφή εκμετάλλευσης και αυτό πρέπει να γίνει ξεκάθαρο σε όλους».

Σύμφωνα με την κινεζική εργατική νομοθεσία, η μέση εβδομαδιαία εργασία δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 44 ώρες, ενώ οι εργοδότες πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι εργαζόμενοι έχουν τουλάχιστον μία ημέρα ανάπαυσης την εβδομάδα. Εάν ένας εργοδότης θέλει να παρατείνει αυτές τις ώρες, αυτό θα πρέπει να γίνεται για ειδικούς λόγους. Αυτός όμως είναι «απλά» ο νόμος.

«Εξανθρωπισμός» των εργοστασίων με το βλέμμα στο Λονδίνο

Η αυτοψία του BBC στα εργοστάσια της Guangzhou αποκάλυψε πως δεν υπάρχει συνωστισμός, ο χώρος είναι επαρκώς φωτεινός, ενώ πλέον έχουν τοποθετηθεί ανεμιστήρες βιομηχανικών διαστάσεων για να διατηρείται η θερμοκρασία σε βιώσιμα επίπεδα. Τεράστιες αφίσες προτρέπουν το προσωπικό να καταγγέλλει ανήλικους εργάτες - πιθανότατα ως απάντηση στην αποκάλυψη δύο περιπτώσεων παιδικής εργασίας στην αλυσίδα εφοδιασμού πέρυσι.

Το BBC εκτιμά πως η εταιρεία παρακολουθεί στενότερα πλέον τους προμηθευτές της ενόψει των σχεδίων της να εισαχθεί στο χρηματιστήριο του Λονδίνου.

«Αυτό που τους νοιάζει είναι η φήμη τους», λέει ο Sheng Lu, καθηγητής Σπουδών Μόδας και Ένδυσης στο Πανεπιστήμιο του Delaware.

«Αν η Shein μπορέσει να επιτύχει μια δημόσια εγγραφή της, τότε αυτό θα σημάνει πως αναγνωρίζεται ως αξιοπρεπής εταιρεία. Για να διατηρήσει ωστόσο την εμπιστοσύνη των επενδυτών, πρέπει να αναλάβουν κάποια ευθύνη».

Το «αμαρτωλό» βαμβάκι της Xinjiang

Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει τώρα η Shein είναι και οι κατηγορίες ότι προμηθεύεται βαμβάκι από την περιοχή Xinjiang της Κίνας.

Το βαμβάκι της Σιντζιάνγκ, το οποίο κάποτε φημιζόταν ως ένα από τα καλύτερα υφάσματα στον κόσμο, έχει χάσει πλέον τα πρωτεία του μετά από αναφορές πως παράγεται με τη χρήση καταναγκαστικής εργασίας από άτομα της μουσουλμανικής μειονότητας των Ουιγούρων - κατηγορία που το Πεκίνο αρνείται σθεναρά.

Ο μόνος τρόπος για να γλυτώσει αυτή την κριτική είναι να επενδύσει σε μεγαλύτερη διαφάνεια, λέει ο καθηγητής Sheng. «Αν δεν δημοσιοποιήσετε πλήρως τον κατάλογο των εργοστασίων σας, αν δεν κάνετε την αλυσίδα εφοδιασμού σας πιο διαφανή για το κοινό, τότε νομίζω ότι η κατάσταση θα παραμείνει δύσκολη για τη Shein».

#SHEIN #ΚΙΝΑ #FAST_FASHION