Τελικά τίνος είναι ο «εκσυγχρονισμός»;

09:03 10/1/2025 - Πηγή: Dikaiologitika

Η συζήτηση που προκάλεσε ο θάνατος του Κώστα Σημίτη είχε κάτι ιδιαίτερο. Δεν έγινε με το βλέμμα στο παρελθόν, όπως θα περίμενε κανείς για έναν πρώην πρωθυπουργού που είχε αποσυρθεί από την πρώτη γραμμή της πολιτικής εδώ και μια εικοσαετία. Επί της ουσίας μετατράπηκε σε μια συζήτηση με βασικό επίδικο τα πολιτικά αφηγήματα του σήμερα.

Οι (κάθε λογής) ταυτότητες

Την περίοδο Σημίτη διαμορφώθηκε η πολιτική ταυτότητα του «εκσυγχρονιστή» η οποία για ένα διάστημα υπήρξε ηγεμονική στα πολιτικά πράγματα, Στην πορεία αποκομματικοποιήθηκε πλήρως κι έτσι βλέπουμε τους Χρυσοχοΐδη και την Μενδώνη

να είναι σήμερα υπουργοί του Μητσοτάκη.

Από την άλλη, για πολλούς από όσους στα χρόνια του Σημίτη παρέμειναν στην Αριστερά (ιδιαίτερα στις νεολαίες της), η αντιπαράθεση με τον «εκσυγχρονισμό» πήρε ταυτοτικά χαρακτηριστικά. Ο «εκσυγχρονισμός» στα μάτια τους ταυτίστηκε με τον νεφιλελευθερισμό και την ιδεολογία του χρήματος. Αυτή η ταύτιση επηρέασε την ιδεολογική ταυτότητα του ΣΥΡΙΖΑ μέχρι την αποδοχή του Μνημονίου.

Σε ό,τι αφορά τη Δεξιά, τόσο η ΝΔ όσο και οι ακροδεξιοί θεωρούσαν τον Σημίτη «κόκκινο πανί» για τα ελληνοτουρκικά και την απάλειψη του θρησκεύματος από τις ταυτότητες. Ο δε Κώστας Καραμανλής είχε αποκαλέσει τον εκλιπόντα «αρχιερέα της διαπλοκής».

Ο Μητσοτάκης διεκδικεί τον «εκσυγχρονισμό»

Για τη Νέα Δημοκρατία αποτελεί λοιπόν τομή η προσπάθεια Μητσοτάκη να εμφανιστεί ως κληρονόμος του «εκσυγχρονισμού». Τόσο η δήλωση του πρωθυπουργού μετά την αναγγελία του θανάτου του Σημίτη όσο και ο επικήδειος του χτες δεν είχαν τον χαρακτήρα του φόρου τιμής σε έναν σεβαστό πολιτικό αντίπαλο. Επρόκειτο για δηλώσεις διεκδίκησης μιας πολιτικής παράδοσης. Ο Μητσοτάκης εμφανίστηκε ως συνεχιστής του έργου του Σημίτη.

Το Κέντρο και ο μεγάλος συνασπισμός

Η σημασία της κίνησης Μητσοτάκη είναι μεγάλη για δύο λόγους.

Πρώτον, δείχνει ότι ο πρωθυπουργός εξακολουθεί να επενδύει πολιτικά στο Κέντρο, θεωρώντας ότι εκεί θα κριθεί η εκλογική μάχη. Γι’ αυτό, διεκδικεί την κληρονομιά του Σημίτη, αποστασιοποιούμενος από το παρελθόν της ΝΔ.

Δεύτερον, δεδομένου ότι είναι απίθανη η αυτοδυναμία, από τη στιγμή που ο Μητσοτάκης επενδύει στο Κέντρο, εύλογα οδηγείται κανείς στο συμπέρασμα ότι επιδιώκει να υποχρεώσει το ΠΑΣΟΚ να μπει σε «μεγάλο συνασπισμό» με τη ΝΔ. Ο Ανδρουλάκης (και δικαίως) απορρίπτει κατηγορηματικά αυτό το σενάριο. Αλλά αν τα επόμενα δύο χρόνια γίνουν κυρίαρχα στην πολιτική ζωή τα δίπολα «εκσυγχρονισμός ή λαϊκισμός» και «σταθερότητα ή περιπέτειες», μπορεί οι αντιστάσεις του προέδρου του ΠΑΣΟΚ να καμφθούν -ιδιαίτερα αν στις δεύτερες εκλογές απαιτείται συμμαχία κομμάτων για να προκύψει κυβερνητική πλειοψηφία.
Σε αυτό το σχεδιασμό, η υιοθέτηση του Σημίτη από τον Μητσοτάκη λειτουργεί θετικά τόσο γιατί ρίχνει γέφυρες με το ΠΑΣΟΚ όσο και γιατί επαναφέρει στο προσκήνιο το πρόταγμα του «εκσυγχρονισμού».

Το ρίσκο

Ωστόσο, η «εκσυγχρονιστική» επιλογή Μητσοτάκη είναι υψηλού ρίσκου. Ο Σημίτης μπορεί να δοξάζεται σταθερά από τις ελίτ, αλλά δεν έχει περίοπτη θέση στη μνήμη των λαϊκών τάξεων -ιδιαίτερα μετά τη χρεοκοπία. Επομένως, δεν μπορεί να είναι κανείς βέβαιος για τι σηματοδοτεί πλέον στην κοινωνία η κληρονομιά του «εκσυγχρονισμού».

Το μεγάλο πρόβλημα όμως για τον Μητσοτάκη είναι ότι οι ακροδεξιές δυνάμεις διεκδικούν την έκφραση του «ατόφιου νεοδημοκρατικού συναισθήματος». Ο πολύ επιθετικός τρόπος που τοποθετήθηκαν η Λατινοπούλου και ο Βελόπουλος για τον Σημίτη, αποσκοπεί στον να τους εμφανίσει ως συνεχιστές της νεοδημοκρατικής παράδοσης που αποποιείται ο Μητσοτάκης. Η διεκδίκηση της «αυθεντικής Δεξιάς» μπορεί να αποβεί επικίνδυνη για τη ΝΔ, ιδιαίτερα αν έχουμε δυναμική εμπλοκή Σαμάρα. Σε αυτήν την περίπτωση, το άνοιγμα στο Κέντρο θα σημάνει μεγάλες απώλειες στα δεξιά.

#ΚΩΣΤΑΣ_ΣΗΜΙΤΗΣ #ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ