Το εξελισσόμενο brain drain «υπονομεύει» την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση

11:43 17/11/2023 - Πηγή: Dikaiologitika

Στο μικροσκόπιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τίθεται το μείζον ζήτημα της «μετανάστευσης» εργατικού δυναμικού και οι κρίσιμες ελλείψεις σε ειδικότητες που παρουσιάζονται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.

Μία επαναπροσέγγιση του κρίσιμου ζητήματος της «μετανάστευσης» εργαζομένων πολλών ειδικοτήτων με δεξιότητες και ταλέντα που θα μπορούσαν να συνδράμουν τα μέγιστα στις αναπτυξιακές προοπτικές πολλών ευρωπαϊκών χωρών επιχειρεί να παρουσιάσει με άρθρο του ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μαργαρίτης Σχοινάς, με τίτλο «Επανεξέταση της μετανάστευσης εργατικού δυναμικού: Τι χρειάζεται η Ευρώπη

τώρα» με αφορμή τα νέα μέτρα, που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «για τις δεξιότητες και τα ταλέντα που θα συμβάλουν στην αντιμετώπιση κρίσιμων ελλείψεων εργατικού δυναμικού».

Το άρθρο του αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μαργαρίτη Σχοινά, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, με ορατό το ενδεχόμενο η Ευρώπη να μην μπορέσει να ανταποκριθεί στις υψηλές φιλοδοξίες της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης που έχει θέσει.

«Επανεξέταση της μετανάστευσης εργατικού δυναμικού: Τι χρειάζεται η Ευρώπη τώρα»

«Στην Εσθονία υπάρχει έλλειψη συγκολλητών. Στην Ολλανδία δεν υπάρχουν αρκετοί μηχανικοί. Ο κατασκευαστικός τομέας της Πορτογαλίας αντιμετωπίζει έλλειψη εργαζομένων. Σε ολόκληρη την ΕΕ, οι εργοδότες είναι αντιμέτωποι με μεγάλες και επίμονες ελλείψεις δεξιοτήτων και εργατικού δυναμικού.

Η κατάσταση αυτή αναμένεται να επιδεινωθεί. Εάν παίξουμε σωστά τα χαρτιά μας, η πράσινη μετάβαση της Ευρώπης θα δημιουργήσει 1 έως 2,5 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας έως το 2030. Παράλληλα, η ψηφιακή μετάβαση θα αυξήσει τη ζήτηση τόσο για ειδικούς στις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών όσο και για τα άτομα με βασικές ψηφιακές δεξιότητες στην ΕΕ. Αυτό αποτελεί καλή είδηση από κάθε άποψη και δείχνει την επιτυχία της βιομηχανικής μας στρατηγικής. Ωστόσο, οι προσπάθειες αυτές θα παρεμποδιστούν εάν δεν μπορέσουμε να στελεχώσουμε τις επιχειρήσεις που ηγούνται αυτής της οικονομικής αναγέννησης.

Οι προσπάθειες για την κάλυψη των διογκούμενων κενών στην αγορά εργασίας πρέπει να ξεκινήσουν από την Ευρώπη, μέσω της στήριξης, της ενεργοποίησης και της επανειδίκευσης του εγχώριου εργατικού δυναμικού. Και πρόκειται για έναν τομέα στον οποίο η ΕΕ δεν φείδεται προσπαθειών ούτε χρηματοδότησης για να στηρίξει, πρωτίστως, την αξιοποίηση των ταλέντων της ΕΕ. Ωστόσο, όλοι οι δείκτες δείχνουν ότι αυτό δεν επαρκεί για να καλυφθεί η ζήτηση.

Τα ποσοστά απασχόλησης στην ΕΕ βρίσκονται σε πρωτοφανή υψηλά επίπεδα. Ωστόσο, κατά την τελευταία δεκαετία, το ποσοστό κενών θέσεων εργασίας διπλασιάστηκε, φθάνοντας το 2,9% κατά μέσο όρο στην ΕΕ το 2022. Στην Αυστρία, το ποσοστό αυτό είναι υψηλό, καθώς πέρυσι σχεδόν το 5% των θέσεων εργασίας παρέμειναν κενές. Αυτό σημαίνει ότι, για να παραμείνει ανταγωνιστική η Ευρώπη, θα πρέπει να αρχίσουμε να αναζητούμε αλλού εργατικό δυναμικό για την κάλυψη αυτών των κενών θέσεων εργασίας.

Εδώ έγκειται η σημασία της μετανάστευσης εργατικού δυναμικού. Πρέπει να κάνουμε περισσότερα για να καταστήσουμε την Ευρώπη ελκυστικό προορισμό για ταλέντα σε παγκόσμιο επίπεδο. Υπάρχει λόγος που η Νέα Ζηλανδία, η Αυστραλία, οι ΗΠΑ και ο Καναδάς υπερτερούν των χωρών της ΕΕ ως προτιμώμενοι προορισμοί για άτομα που αναζητούν εργασία παγκοσμίως —και όχι μόνο επειδή είναι όλες αυτές οι χώρες αγγλόφωνες. Οι κανόνες της ΕΕ για τη νόμιμη μετανάστευση είναι υπερβολικά περίπλοκοι, ασυντόνιστοι και επικεντρώνονται μόνο σε μετανάστες υψηλής ειδίκευσης.

Η αλήθεια είναι ότι η Ευρώπη σήμερα χρειάζεται περισσότερους οδηγούς φορτηγών παρά πυρηνικούς επιστήμονες. Για να συμβάλει στην προσέλκυση ταλέντων στην ΕΕ, η Επιτροπή αποφάσισε να δημιουργήσει μια «δεξαμενή ταλέντων της ΕΕ» — ένα νέο σύστημα αντιστοίχισης για την άμεση σύνδεση των εργοδοτών της ΕΕ με άτομα που αναζητούν εργασία σε όλα τα επίπεδα δεξιοτήτων, σε ολόκληρο τον κόσμο. Από τους οικοδόμους και τους οδηγούς λεωφορείων έως τους γιατρούς και τους νοσηλευτές, όπου υπάρχουν κενά προς κάλυψη και η προσφορά στην ΕΕ δεν μπορεί να καλύψει τη ζήτηση, θα φέρουμε τα ταλέντα που χρειαζόμαστε.

Το σύστημα θα περιοριστεί στα επαγγέλματα στα οποία διαπιστώνονται ελλείψεις, πράγμα που σημαίνει ότι εξετάζουμε την ένταξη ατόμων σε θέσεις εργασίας μόνο όταν οι επιχειρήσεις της ΕΕ δεν μπορούν να βρουν το προσωπικό που χρειάζονται σε εγχώριο επίπεδο. Οι εθνικές κυβερνήσεις θα αποφασίσουν αν θα συμμετάσχουν ή όχι στο σύστημα αυτό, αλλά υπάρχουν ισχυρά οικονομικά επιχειρήματα που συνηγορούν υπέρ της συμμετοχής τους.

Ένα τέτοιο σύστημα εύτακτης και νόμιμης μετανάστευσης εργατικού δυναμικού αποτελεί επίσης αντικίνητρο κατά της της αντικανονικής μετανάστευσης και σημαντικό εργαλείο εξωτερικής πολιτικής για την ΕΕ. Μπορεί να στηρίξει το έργο μας για συνεργασία με τις χώρες καταγωγής και διέλευσης με σκοπό τη μείωση του αριθμού των παράτυπων αφίξεων και την ενίσχυση της συνεργασίας για την επανεισδοχή.

Ρεαλιστικά, χωρίς κάποιο είδος στοχευμένης μετανάστευσης εργατικού δυναμικού στην ΕΕ, δεν θα μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στις υψηλές φιλοδοξίες της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης. Ούτε θα μπορέσουμε να επιτύχουμε πολύ απλούστερους στόχους, όπως την επαρκή στελέχωση των οίκων ευγηρίας μας.

Στο ζήτημα αυτό, η ΕΕ μπορεί να κερδίσει πολλά είτε να χάσει τα πάντα».

* Ο Μαργαρίτης Σχοινάς είναι αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδιος για την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής μας.